Phát hình ảnh trực tiếp trên mạng xã hội (còn gọi là livestream) ngày một phổ biến thời gian gần đây. Ai cũng có thể livestream. Phổ biến nhất của việc livestream hiện nay là bán hàng online. Thượng vàng hạ cám, thứ gì cũng có thể bán qua mạng nhưng chất lượng thì không ai kiểm soát. Kem trộn, hàng giả, hàng nhái, hàng lậu... đều có thể bán qua livestream, thu về hàng tỷ đồng lợi nhuận.
Bên cạnh đó, không thiếu những cô gái lên mạng khoe thân, bao gồm cả những người đẹp xuất hiện dày đặc trên báo với mác "sao Việt". Đó mới chỉ là trên những nền tảng phổ biến. Còn khi vào những nền tảng livestream chuyên biệt, những phòng chat riêng tư hơn thì có cả những cô gái sẵn sàng cởi đồ, làm những hành động nhạy cảm hay theo yêu cầu trực tiếp để đổi lấy quà tặng của người xem…
Không chỉ vậy, nhiều người còn dụ người xem vào chơi những trò cá cược, bài bạc bất hợp pháp. Nguy hiểm hơn, đó là những kẻ sử dụng livestream để chửi bới, thách thức nhau, thậm chí bôi nhọ chế độ, gây thù hận, chia rẽ dân tộc. Lợi dụng việc phát sóng trực tiếp khó kiểm soát để thích nói gì thì nói, thích làm gì thì làm, đã đến lúc, thế giới livestream cần được kiểm soát một cách chặt chẽ hơn.
Khó khăn trong quản lý hoạt động livestream
"Facebook của tôi, tôi chia sẻ gì là quyền của tôi, tôi nói gì là quyền của tôi" là lời biện minh của nhiều người. Nhưng rõ ràng đó là lỹ lẽ không thể chấp nhận được khi làn sóng văng tục, chửi bậy, khoe thân, bóc phốt đã như một loại virus len lỏi khắp mạng xã hội, ai cũng thấy, ai cũng biết và rất nhiều người bức xúc.
Không khó để thấy ở nền tảng livestream sôi động này không chỉ có người hát, kẻ múa mà còn vô vàn các hình ảnh tục tĩu, khoe thân phản cảm. Dễ phát hiện nhưng lại không dễ để xử phạt bởi ngành thông tin truyền thông quản lý nền tảng công nghệ, ngành văn hóa quản lý nội dung, còn muốn xác định chính xác tài khoản livestream lại cần cảnh sát điều tra tội phạm công nghệ cao. Sự phối hợp 3 lực lượng này xem ra không theo kịp tốc độ tăng trưởng của các nội dung xấu độc.
Sau những ngôn từ sát thương được hàng vạn lượt like này, rất nhiều người, kể cả người nổi tiếng, trở thành nạn nhân nhưng nghịch lý là rất ít nạn nhân tìm đến luật sư, tòa án để bảo vệ danh dự cho mình. Theo nhiều chuyên gia, tâm lý ngại ngần ấy bắt nguồn từ việc chúng ta còn thiếu các phiên tòa điển hình, có tính răn đe và định hướng xã hội.
Trong khi đó, còn thiếu vắng các tổ chức xã hội chuyên nghiệp chuyên về hỗ trợ bảo vệ cá nhân trên không gian mạng. Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Bộ Quy tắc ứng xử trên không gian mạng nhưng còn cần nhiều bước đi tiếp theo. Nếu ý thức của người dùng mạng không được nâng cao, thì không gì dọn nổi núi rác văn hóa khổng lồ của hàng triệu tài khoản xả ra mỗi ngày.
Các mạng xã hội xuyên biên giới phải có bộ phận chuyên trách tiếp nhận khiếu nại ở Việt Nam và chỉ cấp phép livestream hoặc bật kiếm tiền cho các kênh từ 10.000 người theo dõi đăng ký thông tin. Đây là một số điểm mới trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng mới được Bộ Thông tin và Truyền thông đưa ra, ngay sau khi Bộ này ban hành Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội.
Liên tiếp những hành động chấn chỉnh, siết chặt quản lý trên không gian mạng. Pháp luật có đầy đủ các chế tài xử phạt hành chính, xử lý hình sự cho những sai phạm sử dụng livestream như công cụ công kích lẫn nhau, xúc phạm tổ chức, cá nhân. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh những giải pháp mềm đuợc các chuyên gia khuyến nghị.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!