Hoạt động khai thác thủy sản không những giải quyết sinh kế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân ven biển, hải đảo mà còn góp phần rất quan trọng trong công cuộc bảo vệ an ninh, chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Tuy nhiên, việc quản lý nguồn lợi và khai thác thủy sản vẫn còn nhiều bất cập, tồn tại, hạn chế, phát triển thiếu bền vững, chưa đáp ứng đầy đủ các quy định pháp lý về quản lý nghề cá.
Tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác IUU tiếp tục có diễn biến phức tạp mà chủ yếu là ở các tỉnh, thành phố phía Nam, nơi có số lượng tàu cá đánh bắt xa bờ tương đối lớn (47.522 chiếc, trong đó có 19.231 chiếc có chiều dài trên 15m - số liệu từ BTL Cảnh sát biển). Theo đó, từ ngày 14/12/2021 đến ngày 13/12/2022 đã xảy ra 96 vụ/139 tàu cá bị lực lượng chức năng các nước trong khu vực kiểm tra, bắt giữ xử lý.
Trước diễn biến tình hình tàu cá Việt Nam khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định vẫn phức tạp, ảnh hưởng đến mục tiêu gỡ thẻ vàng của Uỷ ban Châu Âu (EC) đối với sản phẩm thủy sản xuất khẩu của nước ta, BTL Cảnh sát biển đã quán triệt chỉ đạo của BCĐ Quốc gia về IUU, BCĐ Bộ Quốc phòng về IUU, triển khai đồng bộ các biện pháp kết hợp giữa tuyên truyền, vận động với biện pháp hành chính (tuần tra, kiểm tra, kiểm soát) và biện pháp nghiệp vụ phòng, chống IUU trên các vùng biển, thành lập Đoàn công tác làm việc với lãnh đạo UBND các tỉnh trọng điểm có nhiều tàu vi phạm IUU để thống nhất đánh giá tình hình, phối hợp huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị triển khai công tác ngăn chặn; đặc biệt đã chỉ đạo triển khai quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ, tiến hành điều tra cơ bản, nắm chắc tình hình, rà soát các trường hợp có nguy cơ vi phạm, xây dựng kế hoạch nghiệp vụ, xác lập các chuyên án để tập trung lực lượng, phương tiện, biện pháp đấu tranh với các đối tượng, đường dây có hành vi môi giới đưa người, phương tiện sang vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép và các hành vi có liên quan khác để xử lý các đối tượng trước pháp luật.
Hội nghị sơ kết của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển về công tác triển khai các biện pháp nghiệp vụ phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định
Theo đó, Đảng uỷ, BTL Cảnh sát biển đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ, chính quyền các địa phương và lực lượng chức năng triển khai đồng bộ các biện pháp công tác, trong đó chú trọng kết hợp giữa tuyên truyền, vận động với biện pháp hành chính (tuần tra, kiểm tra, kiểm soát), đặc biệt là các biện pháp nghiệp vụ phòng, chống IUU, và đã đạt được nhiều kết quả khả quan.
Cụ thể, trong công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, toàn lực lượng Cảnh sát biển đã sử dụng trên 80 lượt tàu thực hiện nhiệm vụ TTKS, phòng chống khai thác IUU (trên thực địa luôn có từ 5-7 tàu trực, tuần tra ở khu vực biển được phân công). Qua đó, các lực lượng đã lập biên bản, xử phạt vi phạm hành chính về IUU 133 vụ/157 tàu cá/147 đối tượng với số tiền 2.201.750.000 đồng; dẫn giải, bàn giao hồ sơ, tàu cá vi phạm cho địa phương xử lý 09 tàu/09 đối tượng về các hành vi vi phạm khai thác IUU.
Về công tác tuyên truyền, vận động quần chúng, BTL Cảnh sát biển đã chỉ đạo các đơn vị đưa nội dung tuyên truyền chống khai thác IUU vào trong kế hoạch thực hiện Chương trình "Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân", "Em yêu biển đảo quê hương" và công tác dân vận "Cảnh sát biển với đồng bào dân tộc, tôn giáo", thường xuyên đưa tin, bài về công tác phòng, chống IUU và quy định của pháp luật về lĩnh vực này trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tuyên truyền các quy định về phòng, chống khai thác IUU cho 7.363 lượt tàu cá Việt Nam, phát 116.605 tờ rơi, 45.389 cờ Tổ quốc, 1.260 ảnh Bác Hồ, 10.120 cuốn sách pháp luật, trao tặng 6.658 suất quà và 418 xe đạp cho các hộ ngư dân nghèo, gia đình chính sách và các cháu học sinh nghèo vượt khó học giỏi; tổ chức cho 116 chủ tàu cá có nguy cơ cao ký cam kết không vi phạm IUU.
Song song với đó, lực lượng cũng đã thực hiện nghiêm các công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, triển khai đồng bộ, linh hoạt các nội dung, phương pháp từ các cảng cá, âu tàu, khu dân cư, trên thực địa, tập trung tuyên truyền đối tượng là chủ tàu cá có nguy cơ vi phạm cao; phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương, địa phương về công tác tuyên truyền.
Thiếu tướng Vũ Trung Kiên – Phó Tư lệnh phụ trách Pháp luật Cảnh sát biển
Trong thời gian tới, trước diễn biến tình hình tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài, vi phạm IUU có chiều hướng giảm nhưng chưa thực sự bền vững, vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp; để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống, góp phần vào mục tiêu gỡ thẻ vàng của EC đối với sản phẩm thủy sản khai thác của nước ta, BTL Cảnh sát biển đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp và chỉ đạo các đơn vị tiếp tục triển khai trong thời gian tới, trong đó tập trung phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và cơ quan chức năng tiếp tục điều tra và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với những hành vi vi phạm.
Ngoài ra, các cơ quan, đơn vị Cảnh sát biển sẽ tiếp tục phối hợp với cấp uỷ, chính quyền và các lực lượng chức năng của địa phương triển khai nhiệm vụ phòng, chống tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác IUU. Trọng tâm là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân; thường xuyên cập nhật tình hình, phân loại, sàng lọc các tàu cá có "nguy cơ cao"; xác minh cụ thể, nhanh chóng và chính xác các vụ việc; duy trì lực lượng, phương tiện tuần tra, kiểm soát trên các vùng biển.
Tại Hội nghị sơ kết của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển về công tác triển khai các biện pháp nghiệp vụ phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định được tổ chức ngày 04/01/2023 tại trụ sở Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3, Thiếu tướng Vũ Trung Kiên – Phó Tư lệnh phụ trách Pháp luật Cảnh sát biển - chủ trì hội nghị khẳng định: "Cần mạnh tay hơn nữa, kiên quyết hơn nữa trong công tác gỡ thẻ vàng IUU. Và để có thể mạnh tay hơn, kiên quyết hơn, rất cần sự chung tay góp sức của cả bộ máy chính trị để có thể để có tiếng nói chung trong việc đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác đấu tranh."
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!