12 năm trước, dân số thế giới chạm mốc 7 tỉ người, xấp xỉ bằng thời gian dân số tăng từ 6 lên 7 tỷ người. Dự đoán dân số thế giới sẽ đạt mốc 9 tỷ người vào năm 2037. Hơn một nửa trong số 8 tỷ người là đóng góp của châu Á.
Ngày nay, 2/3 dân số toàn cầu sống ở một quốc gia hoặc khu vực có mức sinh dưới 2,1 con/1 phụ nữ, mức sinh thấp. Tuổi thọ trung bình toàn cầu đạt 72,8 tuổi vào năm 2019, tăng gần 9 năm tuổi kể từ năm 1990. Nhưng vào năm 2021, tuổi thọ của các nước kém phát triển nhất đã tụt hậu 7 năm tuổi so với mức trung bình toàn cầu. Ở nhiều nước đang phát triển, tỉ trọng dân số trong độ tuổi lao động (từ 25 đến 64 tuổi) ngày càng tăng.
Nhìn vào mặt tích cực, dân số càng tăng chứng tỏ thế giới đạt được những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, tuổi thọ tăng lên và giảm tỉ lệ tử vong bà mẹ và trẻ sơ sinh. Thế giới ngày một đông đúc hơn. Thách thức đặt ra là làm sao đảm bảo cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người, để không ai phải sống trong cảnh đói nghèo, không được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và bảo trợ xã hội.
Trong bối cảnh dân số thế giới 8 tỷ người, Việt Nam sắp đạt quy mô dân số 100 triệu người vào tháng 4/2023. Việt Nam là quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Những người từ 60 tuổi trở lên chiếm 11,9% tổng dân số vào năm 2019 và đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên hơn 25%.
Dân số thế giới được dự báo sẽ đạt mức khoảng 10 tỷ người vào những năm 2080 và duy trì mức này cho đến năm 2100.
Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội "già hóa" sang "xã hội già" chính thức từ năm 2036. Các chuyên gia về dân số cho rằng, điều quan trọng là Việt Nam phải thực hiện ngay các giải pháp để giải quyết thách thức đó để làm sao, những người cao tuổi không phải là gánh nặng. Họ vẫn có thể đóng góp cho xã hội khi tuổi đã cao bởi kinh nghiệm, sự trải nghiệm riêng của họ.
Song song với xu hướng già hóa dân số, Việt Nam cũng đang trong giai đoạn dân số vàng, giai đoạn mà lực lượng lao động đông đảo, tạo ra nhiều của cải cho xã hội. Điều đặc biệt hơn nữa là giới trẻ ngày nay có những đặc điểm rất đáng trông đợi để kiến tạo tương lai cho đất nước. Đó là một thế hệ am hiểu công nghệ, ngoại ngữ, một thế hệ công dân toàn cầu có thể đóng góp làm nên một tương lai phát triển mạnh mẽ.
Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc năm nay nhấn mạnh 8 tỷ người là sức mạnh, là một thế giới với tiềm năng vô hạn. Đừng nhìn con người là vấn đề, hãy nhìn con người là giải pháp. Chúng ta cần xây dựng một thế giới với 8 tỷ con người kiên cường, một thế giới đề cao quyền và lựa chọn của từng cá nhân, mang đến những khả năng vô hạn - khả năng cho con người, xã hội và hành tinh chung của chúng ta phát triển và thịnh vượng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!