Đà Nẵng vốn được biết đến là địa phương sở hữu nhiều di tích văn hóa, lịch sử rất có giá trị. Trong số hàng chục di tích được xếp hạng, nằm ngay trung tâm thành phố Đà Nẵng, Thành Điện Hải được xem là chứng tích về những chiến công ban đầu của Triều đình nhà Nguyễn và quân dân Quảng Nam - Đà Nẵng trong 2 năm đầu chống liên quân Pháp - Tây Ban Nha xâm lược.
Được công nhận là di tích cấp quốc gia từ năm 1988 nhưng Thành Điện Hải liên tục bị xâm hại. Ngành văn hóa thành phố Đà Nẵng đã nhiều lần lên tiếng báo động song vẫn chưa ghi nhận kết quả. Và giờ, người ta chỉ còn biết dùng những cách thức vô cùng thô sơ để bảo vệ di tích 200 năm tuổi này.
Các tòa nhà cao tầng xây sát cạnh Thành Điện Hải.
Thành Điện Hải được vua Minh Mạng cho xây dựng từ năm 1823. Đây là pháo đài vững chắc để bảo vệ Đà Nẵng - phên dậu của kinh thành Huế. Mặc dù quan trọng như vậy nhưng hiện tại, di tích này bị những ngôi nhà cao tầng và cả những khu dân cư chèn ép, xâm lấn. Phía Tây thành có hơn 30 hộ dân đã làm nhà trên giao thông hào và lấn sát bờ thành bên trong. Bảo tàng Đà Nẵng dựng tạm hàng rào để ngăn sự xâm hại di sản.
Bỏ qua ý kiến phản biện, chính quyền thành phố Đà Nẵng cho xây mới Bảo tàng ngay trong khu vực 1 Thành Điện Hải. Sau đó, Đà Nẵng tiếp tục xây dựng Trung tâm hành chính sát chân tường thành. Các công trình phụ của Trung tâm hành chính cũng nằm trong phạm vi khu vực 2 di tích quốc gia. Theo quy định, việc xây dựng này đã vi phạm Luật Di sản. Bên cạnh đó, tòa thành cổ kính còn bị các tòa cao ốc hiện đại bao vây.
Di tích Thành Điện Hải hơn 200 tuổi hiện đang bị xâm hại nghiêm trọng.
Đà Nẵng dự kiến xây dựng Kho lưu trữ ở phía Tây Thành Điện Hải. Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh đề nghị điều chỉnh quy hoạch vì lo ngại tác động tiêu cực đến di tích vì khi thêm một công trình xây dựng càng gây khó khăn cho công tác phục dựng sau này.
Trước thực tế hiện nay, việc bảo vệ di tích Thành Điện Hải gặp rất nhiều khó khăn. Theo lãnh đạo Sở Văn hóa - Thể thao Đà Nẵng, Sở này cũng đã lên kế hoạch trùng tu, phục dựng các hào rãnh quanh Thành để phát huy giá trị của di tích. Nếu trả lại nguyên trạng, tự thân tòa thành này là bảo tàng lịch sử độc đáo ngay trong lòng thành phố Đà Nẵng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!