Hoàng thành Thăng Long được bắt đầu khai quật từ năm 2002. Gần 20 năm qua, đã có hàng chục cuộc khai quật lớn nhỏ, tìm thấy hàng triệu di vật và các dấu tích kiến trúc nhưng câu hỏi về hình hài kinh thành xưa ra sao vẫn là một thách đố với các nhà nghiên cứu.
Mới đây, lần đầu tiên hình ảnh về kiến trúc cung điện thời Lý tại Hoàng thành Thăng Long được phục dựng bằng công nghệ 3D, kết tinh thành quả nghiên cứu hàng chục năm qua của Viện Nghiên cứu kinh thành thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam.
Khu vực 18 Hoàng Diệu và khu vực xây dựng Nhà Quốc hội chính là nơi tìm thấy dấu tích minh chứng xác thực nhà Lý đã xây dựng kinh đô tại nơi này. Cung điện thời Lý phục dựng có 64 hạng mục nhỏ, gồm 38 hạng mục cung điện và hành lang, 26 kiến trúc lục giác cùng hệ thống tường bao, đường đi và cổng ra vào công trình. Tất cả được quy hoạch xây dựng rất bài bản, khoa học vào thời kỳ vàng son của vương triều Lý.
Thực tế, dấu tích nền móng cung điện đã được tìm thấy từ lâu nhưng phần mái bên trên thì có hình dáng, kích thước thế nào lại không có sử sách nào ghi lại. PGS.TS Bùi Minh Trí cùng các cộng sự chỉ tìm được lời giải khi phát hiện ra kiến trúc đấu củng từ những di vật tìm thấy.
Đấu củng là một loại kết cấu đỡ mái, cho phép suy luận độ cao, độ dài của mái bằng những tính toán khoa học. Từ đây, chúng ta có thể tự hào nói rằng, Hoàng cung Thăng Long thời Lý vốn từng được xây dựng rất nguy nga, tráng lệ không thua kém so với bất kỳ cung điện nổi tiếng nào ở châu Á.
Vẫn còn đó nhiều câu hỏi như công năng cụ thể của các khu nhà trong cung điện là gì? Những khối lục giác chạy dọc hành lang là lầu gác, hay là gì?... sẽ cần thêm thời gian để trả lời. Đây mới là thành quả nghiên cứu ban đầu nhưng được xem là một bước tiến rất dài trong nghiên cứu Hoàng thành Thăng Long sau gần 20 năm khai quật
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!