Câu chuyện san lấp ao hồ bằng phế thải xây dựng không mới nhưng hậu quả để lại thì chưa bao giờ là cũ vì hành vi đổ phế thải trái phép không chỉ vi phạm về quản lý đất đai mà còn để lại nhiều hệ lụy cho môi trường.
Để ngăn chặn vấn nạn san lấp ao hồ cũng như kiểm soát đầu ra của phế thải xây dựng tại Hà Nội, hầu như tất cả đại diện các phường, xã đều mong muốn, thành phố sớm quy hoạch địa điểm thu gom tập kết tại mỗi địa bàn các quận để việc thu gom xử lý được quản lý chặt chẽ. Câu chuyện này được giải quyết đến đâu còn phải chờ trong thời gian tới nhưng trước mắt, việc của các địa phương bây giờ là bảo vệ diện tích ao hồ đất đai còn lại trước nạn san lấp bằng phế thải xây dựng vì nếu bị san lấp rất khó khôi phục nguyên trạng ban đầu.
Nhìn từ trên cao khu vực hồ Bà Đồ không còn nguyên vẹn vì theo người dân địa phương, vào thời điểm cách đây hơn một tháng, nhiều phương tiện ngang nhiên chở phế thải xây dựng đổ xuống vị trí này. Phế thải đổ đến đâu, máy xúc san ủi đến đó. Sự việc chỉ dừng lại khi có người dân phát hiện.
Ông Vũ Đình Tuân ở phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, Hà Nội cho biết: "Hồ Bà Đồ này có từ lúc tôi chưa sinh ra. Hồ này có không biết từ bao giờ, ngay bản thân tôi cũng không biết được".
Dù người dân khẳng định là hồ tự nhiên có sẵn, nhưng theo UBND quận Long Biên, từ năm 2014, khu vực hồ nước này đã được đưa vào quy hoạch đất ở. Dự kiến sau khi san lấp sẽ được phân lô bán nền, đấu giá quyền sử dụng đất.
Ông Bùi Dương, Phó Chánh Văn phòng UBND quận Long Biên, Hà Nội nói: "Hồ câu có nguồn gốc đất nông nghiệp huyện giao cho dân sản xuất nông nghiệp. Ông Xuân Quế cải tạo tôn tạo cho thuê câu cá giải trí cuối tuần, không có chức năng tiêu thoát nước".
Vì những lẽ đó nên phía quận Long Biên khẳng định chủ trương san lấp hồ thực hiện dự án là phù hợp quy định. Vậy là, khoảng hồ nước với diện tích lên đến 3.000m2 còn sót lại như thế này đang đứng trước nguy cơ biến mất.
Bà Vũ Thu Hà ở phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, Hà Nội nói: "Bây giờ còn cái này là di sản chúng tôi được hưởng, phải gìn giữ cho đời con cháu chúng tôi được hưởng. Nó là môi trường thì chúng tôi mới thở được chứ. Làm gì thì làm không được lấp hồ ở đây. Lấp hồ xây nhà cao tầng bán thì không được đâu"
Ông Vũ Đình Tuân ở phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, Hà Nội cho biết: "Hồ ao lấp hết rồi còn mỗi cái hồ này. Chúng tôi ở xóm trũng mưa thì hay ngập. Tác dụng hồ này mùa khô cấy lúa, mùa mưa tránh ngập. Quy hoạch nông nghiệp thì không biết được nhưng nên để lại cho có khoảng trống không khí trong lành một chút".
Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội kiến trúc sư Việt Nam nhận định: "Không nên lấp hồ cũ chỉ vì phân lô bán nền. Chính quyền rất cân nhắc giữa lợi trước mắt và sau này. Việc hồ đầm đang hiện có thì có giá trị của nó. Hồ đầm của người ta đang có gắn bó với nhiều thế hệ cư dân rồi. Nó không chỉ là nơi chứa nước, nó có hồn cốt của nó. Phải có tầm nhìn, tư duy văn hóa ở đó".
Ở một vị trí hồ khác, tại địa bàn phường Bồ Đề. Dù không có dự án lấp hồ nhưng hoạt động cải tạo thành hồ sinh thái đã dần thu hẹp một diện tích mặt nước đáng kể khi thời gian qua, đơn vị thuê đất đã đổ phế thải lấn hồ để làm đường xung quanh cũng như tạo mặt bằng làm nơi vui chơi.
Ông Nguyễn Ngọc Binh, cán bộ trật tự xây dựng phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội, nói: "Chúng tôi sẽ kiểm tra lại phần diện tích hồ, nếu lấn chiếm hồ sẽ yêu cầu công ty khắc phục và trả lại diện tích như được giao và sổ đỏ cấp".
Thế nhưng lấy căn cứ nào để kiểm tra xác minh phần diện tích hồ bị thu hẹp khi trên biên bản cho thuê đất chỉ thể hiện mốc giới lô đất chứ không có bất cứ thông tin nào về diện tích mặt nước được giao. Với cách thức quản lý như vậy, hồ còn hay đã bị thu hẹp rất khó có thể phát hiện được ra.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!