Mặc dù trạng thái khí quyển đang chuyển dần sang pha lạnh La Nina nhưng ở miền Trung Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới lại đang đối mặt với nắng nóng gay gắt kéo dài, thậm chí nóng kỷ lục, gia tăng nguy cơ cháy rừng.
Theo báo cáo mới nhất từ NOAA, tháng 7 năm nay đã ghi nhận mức nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu cao nhất từ trước đến nay. Cụ thể, nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu trong tháng 7 vừa qua đạt 17,01 độ C, cao hơn 1,21 độ C so với mức nhiệt trung bình của thế kỷ 20. Điều này đã xô đổ mức nhiệt kỷ lục trước đó được thiết lập vào tháng 7 năm ngoái, vượt hơn 0,03 độ C. Tháng 7 năm nay đã trở thành tháng nóng nhất trong chuỗi số liệu 175 năm qua.
Không chỉ dừng lại ở đó, đây cũng là tháng thứ 14 liên tiếp có nền nhiệt toàn cầu đạt mức cao kỷ lục, kéo dài từ tháng 6 năm ngoái đến nay.
Bản đồ nhiệt trung bình toàn cầu cho thấy, các khu vực miền Bắc và miền Nam Châu Phi, Đông Nam Châu Âu, và phần lớn châu Á đều đã trải qua tháng 7 nóng nhất trong lịch sử. Trong khi đó, Bắc Mỹ cũng ghi nhận tháng 7 ấm thứ 2 trong lịch sử.
Hàng loạt các quốc gia trên thế giới hiện đang ở trong tình trạng báo động đỏ do nắng nóng gay gắt. Không chỉ số ca tử vong vì nắng nóng gia tăng mà các vụ cháy rừng cũng xảy ra với mức độ nghiêm trọng chưa từng có, gây thiệt hại lớn. Dưới đây là những thông tin cập nhật về tình hình cháy rừng tại một số quốc gia và khu vực.
Ở Việt Nam, theo thống kê từ Cục Kiểm lâm, từ đầu tháng 7 đến nay, khu vực Trung Bộ đã xảy ra 56 vụ cháy rừng, chiếm gần một nửa số vụ cháy từ đầu năm. Đặc biệt, tỉnh Quảng Bình đã liên tiếp xảy ra các vụ cháy vào ngày 6, 9 và 12 tháng 8, dẫn đến cái chết của một người tham gia chữa cháy. Bên cạnh Quảng Bình, các tỉnh Thừa Thiên Huế, Nghệ An và Quảng Trị cũng đã ghi nhận các vụ cháy rừng trong thời gian gần đây, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế của người dân.
Trung Bộ cao điểm nắng nóng, cảnh báo cháy rừng hết tháng 8
Hiện tại, tình trạng nắng nóng và nguy cơ cháy rừng tại khu vực Trung Bộ đang ở giai đoạn cao điểm của năm 2024 và dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài đến hết tháng 8 này. Dự báo thời tiết cho thấy nắng nóng sẽ bao trùm từ Thanh Hóa đến Ninh Thuận với nền nhiệt cao nhất từ 35-37 độ C, có nơi lên đến 38 độ C. Độ ẩm không khí dự kiến sẽ giảm xuống chỉ còn 45-55%, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tình trạng khô nóng.
Nắng nóng kéo dài và độ ẩm thấp đang làm cho thảm thực bì trong các cánh rừng trở nên khô nỏ. Lớp thực bì dày và khô ráo hiện đang tạo ra một nguy cơ cháy rất cao. Cục Kiểm lâm đã cảnh báo có tới 73 điểm có nguy cơ cháy rừng cấp 4, tức cấp nguy hiểm, tập trung chủ yếu ở các khu vực từ Thanh Hóa đến Quảng Nam, và các tỉnh Bình Định, Phú Yên, Ninh Thuận.
Chỉ một sơ suất nhỏ trong việc sử dụng lửa, chẳng hạn như đốt rẫy hoặc đơn giản là một tàn thuốc lá, cũng có thể gây ra các đám cháy lớn. Bên cạnh yếu tố thời tiết, khu vực miền Trung còn nổi bật với diện tích rừng trồng lớn nhất cả nước. Phần lớn các cánh rừng ở đây đều trồng thông, keo, bạch đàn - những loại cây chứa nhiều tinh dầu và rất dễ bén lửa. Các vụ cháy rừng xảy ra vào tháng 8 vừa qua chủ yếu xảy ra ở những cánh rừng trồng thông, keo, bạch đàn tái sinh, do đó khi đã cháy thì thường lan rất nhanh và khó dập tắt.
Hơn nữa, địa hình vùng núi miền Trung với các đồi dốc và gió khô thổi mạnh làm cho tốc độ lan tràn của ngọn lửa rất nhanh, khiến công tác chữa cháy gặp nhiều khó khăn. Để dập lửa hiệu quả, lực lượng chữa cháy phải huy động đông đảo nhân lực và trang thiết bị.
Giải pháp phòng cháy chữa cháy rừng
Ông Nguyễn Quốc Hiệu, Trưởng Phòng Phòng cháy, chữa cháy rừng, Cục Kiểm lâm cho biết: "Chúng tôi đã tăng cường nhiều giải pháp phòng cháy chữa cháy rừng, đặc biệt công tác dự báo, cảnh báo, phát hiện sớm các điểm cháy rừng, cung cấp thông tin tới các chi cục Kiểm lâm vùng và các địa phương để kiểm tra, phát hiện và sớm qua đó, góp phần chủ động hơn trong công tác Phòng cháy chữa cháy. Các địa phương tiếp tục kiểm tra, rà soát kỹ các phương án phòng cháy, chữa cháy rừng ở các cấp và từng chủ rừng. Duy trì lực lượng ứng trực bố trí canh phòng, kiểm soát chặt chẽ người vào những khu vực rừng có nguy cơ cháy cao. Khi xảy ra cháy rừng cần huy động lực lượng chữa cháy, có phương án đảm bảo tuyệt đối an toàn cho người tham gia chữa cháy cũng như tài sản của người dân, doanh nghiệp. Sau khi cháy, cần điều tra xử lý nghiêm đối tượng gây cháy rừng và có phương án phục hồi rừng sau cháy".
Trong bối cảnh nắng nóng gay gắt và nguy cơ cháy rừng cao, việc xử lý thực bì đúng cách trở nên rất quan trọng để giảm thiểu vật liệu cháy và bảo vệ các khu vực rừng. Bên cạnh việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về phòng cháy chữa cháy rừng, bà con cũng nên chủ động thực hiện các biện pháp xử lý thực bì một cách an toàn và hiệu quả.
Xử lý thực bì đúng cách, giảm nguy cơ cháy rừng
Để xử lý thực bì đúng cách, bà con cần nắm rõ quy trình sau đây:
Phát Thực Bì và Phơi Khô: Trước tiên, thực bì cần được phát và phơi khô hoàn toàn. Điều này giúp giảm độ ẩm và làm cho thực bì dễ cháy hơn.
Tạo Băng Đốt: Vun thực bì thành những băng rộng từ 2-3 mét, cách nhau từ 5-6 mét. Các băng này nên được đặt cách bìa rừng từ 15-20 mét để hạn chế nguy cơ lửa lan ra ngoài khu vực xử lý.
Thời Gian Đốt: Nên thực hiện việc đốt vào những thời điểm gió nhẹ, tốt nhất là vào buổi chiều tối hoặc sáng sớm. Đốt từng băng một cách lần lượt để dễ dàng kiểm soát và ngăn ngừa lửa lan rộng.
Canh Gác: Trong quá trình đốt, cần có một người canh gác tại khu vực đốt để đảm bảo rằng lửa không bị lan ra ngoài. Việc này rất quan trọng để ngăn chặn các vụ cháy không mong muốn.
Kiểm Tra Sau Khi Đốt: Sau khi hoàn tất việc đốt, cần kiểm tra toàn bộ khu vực nương rẫy để đảm bảo lửa đã tắt hẳn trước khi ra về. Việc kiểm tra này giúp đảm bảo không còn nguy cơ tiềm ẩn gây ra cháy rừng sau này.
Để đảm bảo an toàn, việc đốt thực bì phải được thực hiện dưới sự kiểm soát. Bà con cần đăng ký thời gian đốt và thông báo cho chính quyền địa phương trước khi thực hiện. Điều này giúp các cơ quan chức năng có thể theo dõi và hỗ trợ kịp thời nếu cần.
Việc xử lý thực bì đúng cách không chỉ giúp giảm nguy cơ cháy rừng mà còn góp phần bảo vệ môi trường và tài nguyên rừng. Trong cao điểm nắng nóng như hiện nay, việc thực hiện các biện pháp này với sự cẩn trọng và tuân thủ quy định sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ cháy rừng và bảo vệ an toàn cho cộng đồng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!