Loạn giá dịch vụ
Mai Dung hiện đang là sinh viên năm 3 của một trường đại học tại Hà Nội. Trước đây, Dung ở cùng một người chị đồng hương. Sau đợt tốt nghiệp, vì bạn cùng phòng về quê làm việc, Mai Dung phải tìm phòng trọ mới. Dù đã được báo trước vài tháng nhưng việc tìm trọ với nữ sinh này chẳng dễ dàng gì khi đứng trước bài toán giá phòng trọ, giá dịch vụ sau vài năm đã thay đổi chóng mặt và phát sinh nhiều điều khoản vô lý.
Mai Dung tâm sự: "Phòng cũ của em thuê cách đây 2 năm, giá phòng là 2,2 triệu đồng và từ ngày em bắt đầu lên thủ đô thuê đến hiện tại chưa hề thay đổi giá, tiền điện là 3000 đồng/số và 20.000 đồng/m3 nước. Ngoài ra, em và bạn cùng phòng chỉ phải đóng thêm 20.000 đồng tiền phí dịch vụ vệ sinh và 100.000 tiền internet (tính theo phòng). Với giá phòng và dịch vụ như vậy, hằng tháng mỗi người chỉ cần bỏ ra từ 1,3-1,5 triệu đồng. Với mức giá này, em thấy phù hợp cho sinh viên như em".
Sau 2 năm, quay trở lại với các hội, nhóm tìm và cho thuê phòng trọ trên mạng xã hội, Mai Dung bất ngờ khi giá thuê phòng hiện nay đã tăng lên khá nhiều, ngoài ra người đi thuê phải chịu đủ loại phí dịch vụ đắt đỏ, thậm chí có những khoản thu vô lý.
Nếu như trước đây, người thuê trọ dùng bao nhiêu trả bấy nhiêu theo báo giá của các chủ nhà trọ thì hiện nay, có nhiều khoản chi phí được quy định theo đầu người. Nhiều phòng trọ, căn hộ mini cho thuê quy định tiền nước mỗi người từ 70.000 đến 100.000 đồng/tháng. Như vậy trung bình một phòng sẽ phải trả 200.000 đồng cho tiền nước dù có những tháng không dùng trong khi giá nước nhiều nơi cũng thu vượt mức quy định.
Mức giá này đang rục rịch tăng cao khi UBND thành phố Hà Nội ban hành Quyết định 3541/QĐ-UBND ngày 07/7/2023 phê duyệt phương án điều chỉnh giá nước sạch sinh hoạt trên địa bàn, theo đó giá nước kinh doanh lên tới 27.000 đồng. Ngoài giá nước, nhiều nơi còn ngặt nghèo đến mức chia đầu người để thu tiền internet từ 70.000 đến 100.000 đồng/tháng.
Minh Tuấn, sinh viên năm 2 tại Hà Nội bày tỏ sự khó khăn khi trường của Tuấn được nghỉ 2 tháng hè. Trong thời gian đó, Tuấn và bạn cùng phòng vẫn phải thanh toán tiền nước và một số dịch vụ khác như đã thoả thuận với chủ nhà.
"Mình về quê, không dùng nước và các dịch vụ khác nhưng vẫn phải đóng tiền vì chủ trọ đã chia theo đầu người. Khi mình xin tiền của bố mẹ khi đến hạn đóng, bố mẹ cũng thắc mắc điều này và mình lại phải giải thích, nhiều khi rất bất tiện".
Giá dịch vụ tăng bất hợp lý và được những người kinh doanh gọi là “giá chung”.
Dù nhiều lần bị phản ánh thu giá điện vượt ngưỡng cho phép là 3.015/kWh (Căn cứ vào Phụ lục của Quyết định số 1062/QĐ-BCT ngày 04 tháng 5 năm 2023 của Bộ Công thương), thế nhưng theo ghi nhận, đa số các chủ trọ đều thu giá điện với "mức chung" là từ 3.500 - 4000 đồng/kWh, thậm chí có những nơi chạm mức 5000 đồng/kWh.
Rõ ràng, điều này vi phạm pháp luật, thế nhưng hầu hết các hội nhóm kinh doanh, cho thuê phòng trọ đều công khai mức giá như vậy. Khi liên hệ với một số chủ trọ, họ đều khẳng định là "giá hợp lý", "giá chung" vì khu này "nhà nào cũng vậy".
Trường hợp của Minh Tuấn, nam sinh này cho rằng mình "may mắn" khi tìm được phòng có giá điện 3.500 đồng/kWh bởi bạn bè của Tuấn thuê nhà có giá điện trung bình là 4000 đồng/kWh, nhiều khu vực trung tâm giá còn cao hơn. Tuấn chia sẻ: "Mình quyết định thuê phòng này dù cách trường em 7km vì giá điện rẻ hơn nhiều nơi khác. Mùa đông thì còn đỡ, mùa hè đến chúng mình không thể không dùng điều hoà và khi ấy tiền điện trở thành gánh nặng. Do đó tiết kiệm được đồng nào hay đồng ấy".
Ngoài việc trả tiền thuê phòng hằng tháng, tiền điện, nước và Internet, người thuê nhà phải trả tiền gửi xe trong căn hộ mình thuê (thường từ 50.000 – 100.000 đồng mỗi tháng), nhiều khu nhà có thang máy còn thu mỗi người từ 50.000 - 100.000 đồng; tiền sử dụng máy giặt chung từ 50.000 - 100.000 đồng; nấu ăn bếp chung 50.000 đồng/người. Thậm chí, nhiều nơi vẫn thu các loại phí dịch vụ dù khu trọ không đầy đủ các tiện ích.
Hoá đơn tiền điện của các bạn sinh viên chia sẻ lên đến hàng triệu đồng với giá 4.000 - 4.500 đồng/kWh.
Dường như động đến bất cứ thứ gì trong nhà cũng mất tiền, giá dịch vụ bất hợp lý, giá điện, giá nước vượt ngưỡng, nhiều phòng trọ "mô hình hộp diêm" căn hộ mini cho thuê thiết kế không an toàn, không đảm bảo chất lượng sống… Tất cả những vấn đề này đang ảnh hưởng trực tiếp và trở thành nỗi lo, gánh nặng của sinh viên và những người lao động thu nhập thấp.
Cầu vượt cung, như cách một số chủ trọ nói rằng "vắng mợ chợ vẫn đông", sinh viên và những người lao động thu nhập thấp vẫn phải chấp nhận ở trong những phòng trọ, căn hộ mini cho thuê có mức giá "bóp nghẹt" như vậy.
Pháp luật quy định thế nào về giá điện kinh doanh
Theo khoản 2 Điều 2 Thông tư 09/2023/TT-BCT đã sửa đổi quy định về giá bán lẻ điện sinh hoạt đối với sinh viên và người lao động thuê nhà đối với bên thuê nhà không phải là một hộ gia đình. Đối với trường hợp cho sinh viên và người lao động thuê nhà (bên thuê không phải là một hộ gia đình) mức giá điện bán lẻ điện sinh hoạt được quy định như sau:
Đối với trường hợp bên thuê nhà có hợp đồng thuê nhà từ 12 tháng trở lên và có đăng ký tạm trú, thường trú (xác định theo Thông tin về cư trú tại địa điểm sử dụng điện) thì chủ nhà trực tiếp ký hợp đồng mua bán điện hoặc đại diện bên thuê nhà ký hợp đồng mua bán điện (có cam kết thanh toán tiền điện của chủ nhà).
Trường hợp thời hạn cho thuê nhà dưới 12 tháng và chủ nhà không thực hiện kê khai được đầy đủ số người sử dụng điện thì áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt của bậc 3: Từ 101 - 200 kWh cho toàn bộ sản lượng điện đo đếm được tại công tơ.
Luật sư Dương Lê Ước An (Công ty luật Hợp danh Đại An Phát) cho biết: "Ngày 04/5/2023, Bộ Công thương ban hành Quyết định 1062/QĐ-BCT năm 2023 quy định về giá bán điện. Theo đó, Quyết định 1062/QĐ-BCT năm 2023 xác định mức giá bán lẻ điện bình quân là 1.920,3732 đồng/kWh. Trong đó, giá nêu trên chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng.
Đồng thời, Quyết định cũng ban hành bảng giá điện cho các nhóm khách hàng sử dụng điện và giá bán lẻ điện cho các đơn vị bán lẻ điện tại Phụ lục ban hành kèm theo. Tại đây, giá bán lẻ điện sinh hoạt được tăng lên với mức tối đa là 3.015 đồng/kWh.
Căn cứ Phụ lục ban hành kèm Quyết định 1062/QĐ-BCTnăm 2023 quy định giá điện sinh hoạt được tính lũy tiến theo bảng giá bán lẻ như sau:
Hiện nay, nhiều chủ trọ không thực hiện kê khai được đầy đủ số người sử dụng điện và thông thường khi cho sinh viên thuê trọ thì thời hạn cho thuê nhà thường dưới 12 tháng. Do đó, người thuê trọ chỉ phải trả mức giá điện tương ứng giá bán lẻ điện sinh hoạt ở bậc 3 là 2.074 đồng/kWh".
Giá điện, nước phòng trọ đang là chủ đề hot nhất trong các hội, nhóm sinh viên đại học.
Khó xử lý vi phạm
Việc các chủ trọ, các chủ căn hộ mini, chung cư mini thu tiền điện nước cao hơn mức cho phép nhằm mục đích kinh doanh là vi phạm pháp luật. Hành vi này sẽ bị phạt tiền từ 20 - 30 triệu đồng và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp đã chiếm đoạt (căn cứ quy định tại khoản 6 Điều 12 Nghị định 134/2013/NĐ-CP, sửa đổi bởi Khoản 15 Điều 2 Nghị định 17/2022/NĐ-CP).
Luật sư Dương Lê Ước An cũng cho biết thêm: "Mặc dù giao ước giữa bên cho thuê, người thuê được sự đồng ý của hai bên nhưng đã vi phạm điều cấm của pháp luật vì đã thu mức giá tiền điện, nước cao hơn so với quy định của luật. Trong khi đó, bản chất hợp đồng thuê nhà là một giao dịch dân sự mà khi giao dịch dân sự vi phạm pháp luật thì giao dịch sẽ bị vô hiệu.
Do vậy, chủ trọ vẫn bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với người cho thuê nhà thu tiền điện của người thuê nhà cao hơn giá quy định trong trường hợp mua điện theo giá bán lẻ điện để phục vụ mục đích sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Đồng thời, người cho thuê thu lợi bất hợp pháp còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp do thực hiện hành vi vi phạm cho cá nhân, tổ chức bị chiếm đoạt".
Tuy nhiên, hiện nay việc xử phạt những vi phạm này còn nhiều bất cập. Tại nhiều khu trọ, mọi giao dịch đều là "giao dịch miệng". Việc này gây khó khăn trong việc kiểm soát và nắm bắt thông tin. Và bởi tiền điện, tiền nước thường được cộng chung với tiền nhà và tiền dịch vụ, sau đó thanh toán bằng phương thức chuyển khoản do đó rất khó khăn trong việc lưu giữ tư liệu. Tư liệu duy nhất có thể dùng là hợp đồng thuê nhà. Đây cũng là những lưu ý khi những người thuê trọ đưa ra quyết định.
Dù đã có các chế tài xử lý nhưng với tình trạng ở đâu cũng nói "giá chung" thì người đi thuê "chạy đâu cho khỏi nắng" sau khi tố giác hành vi vi phạm của người kinh doanh phòng trọ. Rõ ràng, để giải quyết tình trạng này, cần có sự vào cuộc quyết liệt, quy mô và đồng bộ hơn của các cấp quản lý và cơ quan chức năng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!