Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của bạn đọc, mà còn tổn hại cho lĩnh vực xuất bản, mất uy tín với đối tác quốc tế. Đến những điểm bán sách vỉa hè, khách hàng có thể mua được những cuốn sách hay của những tác giả, dịch giả có tiếng với giá rẻ hơn rất nhiều so với giá tại các nhà sách. Tuy nhiên, đây chính là nơi cho sách lậu có cơ hội tiếp cận với bạn đọc.
Những tác phẩm tiểu thuyết bị in lem nhem, những cuốn sách bán chạy bìa đóng cẩu thả, hay thậm chí những cuốn sách đã không còn xuất bản vẫn đang được bán tràn lan trên thị trường.
Người bán thậm chí cũng không quan tâm đến nguồn gốc sách. Giá bán tại các "quầy" sách như vậy giảm từ 10-20% so với giá bìa, cũng có những quyển giá giảm 40 - 50%. Mức ưu đãi không tưởng, cao hơn nhiều lần mức chiết khấu các nhà xuất bản chân chính cung cấp cho những đơn vị phát hành. Nguyên nhân bởi những cuốn sách ở đây đều là sách in lậu và người không thường xuyên mua sách rất khó phát hiện.
Những cuốn sách lậu thường có giá bán rẻ hơn 50% so với giá niêm yết, sở dĩ chúng vẫn có mặt trên thị trường vì tâm lý ham rẻ của một bộ phận người tiêu dùng.
Sách lậu thường có giá bán rẻ hơn 50% so với giá niêm yết
Đáng lo ngại hơn, có nhiều diễn đàn còn công khai chia sẻ những truyện tranh, truyện đọc hoàn toàn miễn phí. Nhìn vào lượt truy cập từ vài nghìn đến cả trăm nghìn cũng đủ thấy, chất xám của tác giả cũng như quyền lợi của các nhà xuất bản chân chính đang bị xâm hại nghiêm trọng.
Không tốn chi phí bản quyền, dịch thuật, biên tập, lại chỉ sử dụng giấy, mực in rẻ tiền nên người bán sách giả, sách lậu thu lời rất cao. Việc xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe khiến sách giả, sách in lậu vẫn bày bán tràn lan. Trong khi nhu cầu của độc giả tăng, nhất là trong thời gian thực hiện cách ly xã hội để phòng, chống dịch COVID-19. Có những quyển sách chỉ hôm trước vừa ra mắt, hôm sau đã có ở thị trường sách lậu.
Đối với nhiều nhà xuất bản, việc sách thật phải sống chung với sách lậu là chuyện thường ngày. Bởi vậy, họ phải nỗ lực không ngừng để kéo người đọc đến với những quyển sách có bản quyền, được in ấn có chất lượng.
Mỗi một tập truyện tranh khi đến tay bạn đọc sẽ được tặng kèm 1 món tặng phẩm độc quyền được thiết kế riêng. Đó có thể là kẹp sách, bưu thiếp, hình dán hay lót cốc in hình những nhân vật sẽ xuất hiện trong bộ truyện. Đây là cách nhà xuất bản Kim Đồng đang làm để thu hút độc giả, bởi truyện tranh có thể in lậu nhưng những vật phẩm độc quyền không thể in lậu được. Bên cạnh đó, việc nâng cao chất lượng sản phẩm cũng là điều tất yếu.
Còn với nhà xuất bản Nhã Nam, nội dung và chất lượng của mỗi quyển sách là thế mạnh để cạnh tranh với sách in giả in lậu. Gia cố bìa cứng, tăng thêm hiệu ứng ở bìa sách, khâu gáy bằng chỉ, chọn giấy chất lượng để in. Độc giả bỏ ra một số tiền xứng đáng với những gì họ nhận được bởi mỗi quyển sách không chỉ giá trị về nội dung mà còn có giá trị lưu giữ từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Ngoài ra làm hợp đồng chặt chẽ với đơn vị phân phối cũng là một cách để hạn chế sách giả.
Chế tài chưa đủ mạnh, lợi nhuận lại quá lớn khiến cho sách lậu vẫn tràn lan trên thị trường. Bên cạnh việc in lậu sách, hiện không ít đối tượng đã sao chép nội dung sách rồi đưa lên những trang mạng miễn phí. Để ngăn chặn việc vi phạm bản quyền, chống in lậu, trong tương lai cần những giải pháp đồng bộ để giải quyết triệt để.
Ngoài những giải pháp của nhà xuất bản, nhà quản lý, nhân tố quan trọng nhất để loại bỏ sách giả, sách lậu ra khỏi thị trường chính là độc giả. Bằng việc nâng cao ý thức, kiên quyết không dùng sách giả, sách in lậu, người đọc sẽ gián tiếp bảo vệ quyền lợi của tác giả, nhà xuất bản cũng là bảo vệ quyền lợi của chính mình trong việc tiếp cận văn học chính thống.
Sách giả, sách lậu hiện nay không chỉ đơn thuần là sách giấy đã xuất hiện rất nhiều biến tướng trên thị trường sách điện tử. Chính vì vậy, cuộc chiến với sách giả, sách lậu hẳn sẽ còn rất gian nan. Trong lúc chờ đợi có những thay đổi mang tính bước ngoặt trong quản lý, có lẽ mỗi người đọc chúng ta cần kiên quyết nói không với sách giả, sách in lậu để có được những kiến thức chuẩn chỉnh nhất và ủng hộ cho những tác giả, nhà xuất bản chân chính.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!