Có hiệu lực thi hành từ ngày 1/72021, Luật Cư trú gồm 7 chương với 38 điều. Một trong những quy định đáng chú ý là xóa điều kiện riêng khi muốn nhập khẩu vào các thành phố trực thuộc Trung ương. Đồng nghĩa, công dân khi muốn đăng ký thường trú vào thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh không bị phân biệt về điều kiện.
Quy định này nhằm tạo sự bình đẳng trong quản lý cư trú đối với mọi công dân; bảo đảm quyền tự do cư trú của công dân theo quy định của Hiến pháp 2013 và bảo đảm tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của công dân đang sinh sống trên địa bàn thành phố trực thuộc Trung ương nhưng chưa được đăng ký thường trú mặc dù có chỗ ở hợp pháp.
Cụ thể, công dân có chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của mình thì được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp đó; khi được chủ hộ và chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý trong các trường hợp vợ/chồng về ở với chồng/vợ; con đẻ, con nuôi về ở với cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi và ngược lại... thì được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp không thuộc quyền sở hữu của mình.
Theo báo Hà Nội Mới, một điểm mới nữa là, theo như Thiếu tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an chia sẻ, Luật Cư trú đã thay thế việc đăng ký, quản lý thường trú từ phương thức thủ công bằng sổ giấy sang quản lý bằng công nghệ thông tin, cụ thể là quản lý bằng mã số định danh cá nhân để truy cập điều chỉnh trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Việc đổi mới phương thức quản lý theo hướng này giúp công dân không cần mang theo các loại giấy tờ có chứa thông tin cá nhân đã thể hiện trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cũng không phải sao y chứng thực các loại giấy tờ đó khi thực hiện thủ tục hành chính. Thay vào đó, công dân chỉ cần mang theo thẻ căn cước công dân, hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng.
Thiếu tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an giới thiệu về Luật Cư trú. Ảnh: Báo Hà Nội Mới.
Kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của Luật này cho đến hết ngày 31-12-2022.
Không cần mang nhiều loại giấy tờ khi làm thủ tục hành chính
Giới thiệu khái quát những điểm mới của luật, thiếu tướng Lê Quốc Hùng (Thứ trưởng Bộ Công an) cho biết luật sửa đổi thay thế việc đăng ký, quản lý thường trú từ phương thức thủ công bằng sổ giấy sang phương thức quản lý hiện đại bằng công nghệ thông tin.
Thiếu tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an, cho biết việc sửa đổi Luật Cư trú nhằm cụ thể hoá quy định của Hiến pháp về bảo đảm quyền con người, quyền công dân liên quan đến quản lý cư trú theo hướng quy định công khai, minh bạch, đơn giản hoá giấy tờ, giảm thời gian, chi phí.
Cũng theo Thứ trưởng Bộ Công an, việc này còn nhằm xoá bỏ các thủ tục hành chính còn rườm rà, dễ bị lợi dụng để gây phiền hà cho người dân, bảo đảm tốt hơn nữa việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân.
Theo luật này, việc quản lý sẽ thực hiện bằng cách sử dụng mã số định danh cá nhân để truy cập, cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Thông tin về nơi thường trú của mỗi công dân là trường thông tin dữ liệu số được cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú.
"Việc đổi mới phương thức quản lý giúp công dân không cần mang theo các loại giấy tờ có chứa thông tin cá nhân đã thể hiện trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cũng như không phải sao y chứng thực các loại giấy tờ này khi thực hiện thủ tục hành chính hoặc tham gia giao dịch dân sự", thiếu tướng Hùng giải thích trên Zing.vn.
Và với sự thay đổi này, công dân chỉ cần mang theo thẻ căn cước công dân hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng để thực hiện các thủ tục hành chính.
Đại diện Bộ Công an cho biết Luật Cư trú sửa đổi đã bỏ toàn bộ các thủ tục về: Cấp đổi, cấp lại sổ hộ khẩu; cấp giấy chuyển hộ khẩu. Luật cũng sửa đổi, bổ sung các thủ tục: Tách sổ hộ khẩu; điều chỉnh những thay đổi trong sổ hộ khẩu; xác nhận việc trước đây đã đăng ký thường trú...
Đặc biệt, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết do sử dụng phương thức quản lý hiện đại, thời hạn giải quyết đăng ký thường trú cho công dân rút ngắn về cả thủ tục lẫn thời gian. "Nếu như hiện nay, thời gian giải quyết đăng ký thường trú là 15 ngày thì theo luật mới tối đa là 7 ngày", ông Hùng thông tin.
Trước băn khoăn về thời gian triển khai liệu có khả thi, thiếu tướng Lê Quốc Hùng khẳng định Bộ Công an đã có kế hoạch từ trước. Theo tính toán, Bộ Công an sẽ triển khai, vận hành Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trước 1/7/2021 - thời điểm luật Cư trú 2020 có hiệu lực.
Sau khi hoàn thành, cơ sở này sẽ được kết nối, chia sẻ với các cơ quan, tổ chức liên quan. Lúc đó, các giấy tờ hiện nay có thể sẽ được thay thế hết và thay vào đó là quản lý bằng điện tử, kỹ thuật số. Thiếu tướng Lê Quốc Hùng cho rằng mọi việc đang đúng tiến độ, không có trở ngại.
Ngày 11/12, Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố 7 luật gồm: Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Thỏa thuận quốc tế; Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; Luật Bảo vệ môi trường; Luật Cư trú; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) mới được Quốc hội khoá XIV thông qua tại kỳ họp thứ 10.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!