Nói đến các di sản của vùng đồng bằng Bắc Bộ, không thể không nói đến những dòng gốm cổ tinh hoa. Gốm Chu Đậu, dòng gốm cao cấp rất được ưa chuộng từ khoảng thế kỷ XIV, XV, sau đó đến thế kỷ XVII thì bị thất truyền. Sau mấy trăm năm, gốm Chu Đậu đã hồi sinh mạnh mẽ.
Xưởng sản xuất gốm Chu Đậu, nơi có hàng chục người thợ lành nghề đang gấp rút hoàn thiện các sản phẩm làm quà tặng cho Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc năm 2020.
Những người thợ từ vuốt tay tạo hình, vẽ mộc, đến vẽ vàng cho sản phẩm đều còn rất trẻ. Họ đang sống tốt bằng chính nghề thủ công truyền thống của quê hương. Từ những tinh hoa của dòng gốm cổ như sản phẩm men rạn với màu tro trấu trắng ngà đặc trưng, những hoa văn đồng quê thuần Việt trên gốm Chu Đậu giờ còn được khoác thêm những nét vẽ vàng tinh xảo. Bảo tồn nét cổ nhưng vẫn phải cập nhật các xu hướng chất liệu vẽ mới là cách mà người thợ gốm ở đây đang làm để gìn giữ song song với phát huy di sản.
Nghệ nhân Trần Thị Ngàn, người từng mang gốm Chu Đậu đến các hội chợ thủ công truyền thống quốc tế trình diễn, giờ vừa sáng tạo, vừa truyền dạy nghề cho lớp trẻ. Niềm tự hào về dòng gốm cổ đã từng vang danh ở tầm quốc tế từ nhiều thế kỷ trước đã thôi thúc lớp nghệ nhân kế cận như chị vượt qua nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu phục sinh nghề gốm, để bám trụ đến hôm nay.
Mỏng như giấy, trong như ngọc, trắng như ngà, kêu như chuông, không phải ngẫu nhiên mà trong 3 dòng gốm nổi tiếng xứ Đông ngày ấy là gốm Cậy (Bình Giang), gốm Quao (Nam Sách), chỉ có gốm Chu Đậu là được hồi sinh và phát triển mạnh mẽ đến giờ.
Có mặt tại 46 bảo tàng danh tiếng tại 32 quốc gia, xuất khẩu chính ngạch sang 20 nước trên thế giới, giờ đây, nhiều mẫu hoa văn, họa tiết vốn có niên đại hàng trăm năm vẫn đang được các nghệ nhân Chu Đậu nghiên cứu, phục chế lại sinh động. Sau khi khôi phục được nghề, phải làm cho thương hiệu gốm Chu Đậu mang tầm quốc tế, tầm vóc mà dòng gốm này đã từng đạt được ở thế kỷ XV - XVI. Ước mơ ấy đang từng bước được hiện thực từ chính những đôi bàn tay lành nghề và trái tim biết nâng niu di sản của ông cha.
Với 10 chữ vàng "Gốm Chu Đậu - Bản sắc Việt, tỏa sáng năm châu" được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gửi tặng, giờ đây, những sản phẩm độc đáo của gốm Chu Đậu đã trở thành một trong những quà tặng quốc gia cho các nguyên thủ khi tới thăm Việt Nam. Niềm tự hào này khiến lớp nghệ nhân trẻ ở Chu Đậu tiếp tục sáng tạo, theo đuổi nghề để đáp ứng những nhu cầu mới của thị trường.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!