Công nhân ngóng… thưởng Tết
Doanh nghiệp lao đao vì dịch COVID-19, người lao động cũng tự dự đoán được thưởng Tết năm nay sẽ không bằng những năm trước, thậm chí có thể không có. Tuy nhiên, thấp thỏm, mong ngóng chờ thưởng Tết vẫn là tâm trạng chung của mỗi người lao động vào những ngày cuối năm. Thời điểm này, người lao động cần tiền để sắm sửa, mua quà cáp, vé xe, vé tàu… và nhiều khoản quan trọng khác.
Giặt vội chiếc áo công nhân, Lương lại gấp rút vào ca đêm. Tết cận kề, làm ngày hay đêm không quan trọng, miễn là có việc, có thêm khoản thưởng Tết để về quê đoàn viên với gia đình.
Trang trải… từ quà cho người thân, sắm cho con tấm áo mới đón xuân về, trả những khoản nợ từ lúc giãn cách khi dịch hoành hành, rất nhiều điều phải lo toan. Xóm trọ dịp cuối năm với nhiều bộn bề, niềm vui thì ít mà nỗi lo thì lại nhiều.
Thưởng Tết, có lẽ vẫn là sự xa xỉ đối với không ít người lao động trong đại dịch. Hết cách ly rồi lại F0, công việc chỉ mới bắt đầu trở lại cách đây 1 tháng, có lẽ vậy nên với họ, việc có được 1 khoản nhỏ của thưởng Tết cũng chỉ là hi vọng để vừa chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, vừa có chút động viên cuối năm rồi lấy tinh thần làm việc cho năm sau.
Chia sẻ khó khăn cùng doanh nghiệp bởi nhà xưởng còn thì họ còn việc, còn kiếm kế sinh nhai. Bởi không ít người lao động năm qua đã mất việc vì công ty phá sản.
Những khoản tiền người lao động có thể được nhận dịp Tết
Mặc dù đời sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch COVID-19 nhưng người lao động vẫn có cơ hội được nhận một số khoản tiền thưởng và hỗ trợ để đón Tết Nhâm Dần 2022, bao gồm:
- Thưởng Tết do doanh nghiệp tự chi trả.
- Lương tháng 13 theo thỏa thuận với doanh nghiệp.
- 300.000 đồng tiền thăm hỏi và quà từ quỹ tài chính công đoàn.
Tuy nhiên, theo Luật Lao động năm 2019, thưởng nói chung và thưởng Tết nói riêng cho người lao động đều không phải là nghĩa vụ bắt buộc của người sử dụng lao động. Dựa trên kết quả kinh doanh và mức độ hoàn thành công việc của người lao động, doanh nghiệp sẽ chủ động xem xét thưởng hay không thưởng, thưởng nhiều hay thưởng ít cho người lao động.
Doanh nghiệp xoay xở thưởng Tết
Phân chia thành nhóm, 1 tuần làm, 1 tuần nghỉ, đã nhiều tháng nay, Công ty cổ phần sữa Hà Lan sản xuất theo lịch cầm chừng như vậy. Sản xuất phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu nên dịch bệnh khiến doanh thu sụt giảm gần 70% nên việc thưởng Tết đối với chủ doanh nghiệp là một câu chuyện "đau đầu", cố gắng hết sức để mức thưởng đoạt được tối thiểu, chí ít bằng 50% so với năm trước.
Tiền thưởng tuy là rất nhỏ nhưng là động lực tinh thần rất lớn, tinh thần gắn kết để phục vụ công ty tốt hơn. Nhiều doanh nghiệp cũng muốn thông qua việc thưởng Tết để tạo động lực và giữ chân người lao động. Như Công ty cổ phần May Tiên Hưng (Hưng Yên), nhiều tháng phải nghỉ luân phiên chống dịch nhưng vẫn hạ quyết tâm đảm bảo Tết này mọi người đều có tiền thưởng.
Các công ty ở phía Nam gặp khó khăn hơn phía Bắc do thời gian đóng cửa vì dịch bệnh lâu hơn và thiếu lao động sau khi hoạt động trở lại. Vì vậy, đến thời điểm này, vẫn còn rất nhiều công ty chưa công bố mức thưởng Tết.
Một số ngành được thưởng cao là những ngành ít bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh như khoáng sản, cảng biển nhưng cũng chỉ duy trì mức thưởng như năm 2020 vì phải trích các quỹ dự phòng. Còn đối với các ngành xuất khẩu chủ lực, mức thưởng dự kiến giảm chút ít so với năm trước.
Ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, khoảng 30% - 50% doanh nghiệp sẽ giảm thưởng Tết cho người lao động. Nhiều doanh nghiệp vẫn đang nỗ lực để duy trì lương tháng 13. Tuy nhiên, mức thưởng cụ thể cũng sẽ thấp hơn năm trước.
Sau một năm đầy biến động nên doanh nghiệp cũng cố gắng xoay xở tiền thưởng Tết như một nguồn động viên đối với người lao động. Tuy nhiên, đối với một số doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc các ngành bị ảnh hưởng nặng nề do dịch bệnh thì từ nay đến cuối năm, còn phụ thuộc vào việc hàng hoá được lưu thông, doanh nghiệp mới có doanh thu và lúc đó người lao động mới có thêm những khoản thưởng cho cái Tết đủ đầy.
Ngoài việc thưởng Tết bằng tiền, doanh nghiệp được phép thưởng cho người lao động bằng hiện vật hoặc các hình thức khác. Trên thực tế, đã có nhiều doanh nghiệp thưởng Tết cho người lao động bằng vé tàu xe để về quê; các hiện vật có giá trị như đồ gia dụng hoặc là đồ do chính công ty tự sản xuất.
Người lao động tự do "tự lo" cho Tết
Người lao động làm việc tại các doanh nghiệp còn có cơ hội để trông mong thưởng Tết, còn đối với những lao động tự do, họ không có gì ngoài việc bán sức. Bởi họ chẳng có gì bám víu để mà trông ngóng. Nhiều người cố gắng bám trụ ở thành phố, "trắng đêm" tìm việc…
2h sáng tại Chợ Long Biên, khi những chiếc xe hàng tập kết, cũng là lúc chị Liên tất bật với việc bốc hàng. Mỗi chuyến xe nặng tới vài chục cân nhưng nặng thì chị Liên còn có xe để kéo chứ nhiều cửu vạn nữ phải "giao phó" hết gánh nặng lên đôi vai của họ.
Không phải ai cũng có điều kiện để đầu tư chiếc xe kéo nên với những lao động gánh hàng thì thường xuyên rơi vào tình trạng "ế ấm".
Vì là việc tự do nên không thể đòi hỏi công cán. Cho bao nhiêu, nhận thế nào là phụ thuộc vào người thuê. Đa số lao động bốc vác tại chợ đầu mối đều là lao động ngoại tỉnh, trong đó, phần đông là phụ nữ. Những ngày cuối năm họ chỉ mong được "bán sức" để kiếm được đồng nào hay đồng ấy. Thế nhưng nghịch nỗi, việc thì ít nhưng người thì nhiều.
Có người chia sẻ cũng mong muốn kiếm được nhiều tiền về tiêu Tết cho sinh hoạt thoải mái nhưng nếu không có thì phải chịu thôi. Nhưng mà Tết này không có hi vọng nhiều vì dịch COVID-19.
Chờ đợi để có việc để cái Tết có thêm hi vọng. Ai cũng gồng mình mưu sinh nhưng cuộc sống của những lao động tự do vẫn còn rất bấp bênh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!