Xóa phân biệt giữa nghệ sĩ sáng tác và nghệ sĩ biểu diễn trong xét tặng danh hiệu
Sáng 27/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi).
Trình bày Báo cáo giải trình dự thảo Luật, về Danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ sĩ Nhân dân”, “Nghệ sĩ Ưu tú” (Điều 66), Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu ý kiến đại biểu về việc giữ quy định hiện hành về "nhạc sĩ" và "phát thanh viên". Theo đó, "nhạc sĩ" và "phát thanh viên" vẫn là đối tượng được xét tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú".
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thi đua, khen thưởng. Ảnh: TTXVN
Một số ý kiến đại biểu Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội đề nghị nghiên cứu bổ sung đối tượng hoạt động trong các lĩnh vực nhiếp ảnh, kiến trúc, văn học, bổ sung các "soạn giả" trong lĩnh vực sân khấu được xét danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú".
Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội 2 phương án như sau:
Phương án 1: Bổ sung các đối tượng hoạt động trong lĩnh vực nhiếp ảnh, kiến trúc, văn học, bổ sung các "soạn giả" trong lĩnh vực sân khấu là đối tượng được xét danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú" tại khoản 1 và bổ sung tiêu chuẩn tại khoản 2, khoản 3 để phù hợp với việc bổ sung đối tượng.
Phương án 2: Giữ như quy định về đối tượng, tiêu chuẩn của Luật hiện hành.
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Đỗ Văn Yên đề nghị mở rộng đối tượng được trao danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú".
Theo đó, danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú" được xét tặng cho cá nhân hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, soạn giả, nhiếp ảnh, nhà văn, kiến trúc sư, phát thanh viên.
"Việc mở rộng đối tượng trao danh hiệu sẽ thể hiện rõ sự quan tâm, khích lệ, sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước với những người lao động nghệ thuật" – ông Đỗ Văn Yên cho biết.
Đại biểu Nguyễn Huy Thái (Bạc Liêu) cũng bày tỏ ủng hộ phương án mở rộng đối tượng được trao danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú".
Đại biểu Quốc hội tỉnh Bạc Liêu Nguyễn Huy Thái phát biểu. Ảnh: TTXVN
Đại biểu cho biết, phương án này được đông đảo văn nghệ sĩ thực sự trông mong, giúp xóa đi những sự phân biệt giữa nghệ sĩ sáng tác và nghệ sĩ biểu diễn trong đối tượng được xét tăng danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú", tạo động lực lớn cho sự sáng tạo, cống hiến của giới văn nghệ sĩ, phù hợp với tinh thần của Hội nghị Văn hóa toàn quốc vừa được tổ chức rất thành công và đầy ý nghĩa vừa qua.
Đại biểu so sánh đầu tư cho văn học nghệ thuật giống như gieo trồng trong nông nghiệp. Việc xét tặng danh hiệu là sự tưởng thưởng xứng đáng cho giới văn nghệ sĩ để cho ra những sản phẩm có chất lượng cao.
"Sự quan tâm, đãi ngộ và tưởng thưởng xứng đáng chính là nguồn tinh thần vô giá dành cho những thân tằm rút ruột nhả tơ và những thân tằm ấy sẽ dệt lên những tác phẩm văn học nghệ thuật thực sự có giá trị, góp phần quan trọng tạo ra lòng yêu nước trong mọi ngành, mọi giới" – ĐBQH đoàn Bạc Liêu cho biết.
Tại phiên thảo luận, nhiều ý kiến cũng nghiêng về phương án 1 để bổ sung đối tượng được xét danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ Ưu tú". Có ý kiến cho rằng cần đổi từ "nhiếp ảnh" thành "nhiếp ảnh gia" để chính xác hơn về mặt từ ngữ.
Đưa phong trào thi đua thực sự thiết thực, hạn chế tính hình thức
Báo cáo giải trình dự thảo Luật đã nêu rõ 8 nhóm điểm mới của việc sửa đổi Luật Thi đua, khen thưởng.
Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc sửa đổi Luật Thi đua, khen thưởng đã bảo đảm thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về "tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng", tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong tổ chức thực hiện phong trào thi đua yêu nước và công tác khen thưởng thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chủ động hội nhập quốc tế với 8 nhóm điểm mới chủ yếu sau:
- Thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh hơn trong công tác thi đua, khen thưởng: Luật được sửa đổi theo hướng Luật chỉ quy định tiêu chuẩn chung đối với các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng; giao Bộ, ban, ngành, tỉnh trên cơ sở quy định của Luật và căn cứ vào đặc điểm, tình hình của từng đối tượng, lĩnh vực, ngành nghề để quy định cụ thể một số nội dung được giao trong Luật để phù hợp với từng vùng miền, ngành nghề, lĩnh vực.
- Thể hiện rõ nguyên tắc thành tích đến đâu, khen đến đó và đề cao tính kịp thời của hình thức khen thưởng theo công trạng và thành tích đạt được để khắc phục tình trạng khen thưởng "cộng dồn thành tích" trước đây.
- Đưa phong trào thi đua thực sự thiết thực, hướng về cơ sở, gắn kết với thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị, gắn với lợi ích của người trực tiếp tham gia thi đua, hạn chế tính hình thức trong thi đua, bảo đảm thực hiện đồng bộ ở 4 khâu (phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân điển hình tiên tiến): (1) Bỏ quy định đăng ký thi đua là căn cứ xét tặng danh hiệu thi đua; (2) Bổ sung trách nhiệm của "Người đứng đầu" cơ quan, tổ chức, đơn vị phát hiện cá nhân, tập thể có thành thích để khen thưởng và đề nghị cấp trên khen thưởng; (3) Bổ sung danh hiệu "Xã, Phường, Thị trấn tiêu biểu"; (4) Sửa đổi, bổ sung tiêu chuẩn xét tặng một số danh hiệu thi đua.
- Chú trọng khen thưởng tập thể nhỏ, công nhân, nông dân, người lao động trực tiếp, cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang, dân quân tự vệ…; quan tâm khen thưởng cơ sở, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo: (1) Bổ sung nguyên tắc tại điểm d khoản 2 Điều 5; (2) Bổ sung đối tượng dân quân thường trực, dân quân tự vệ cơ động là đối tượng được xét tặng danh hiệu "Chiến sĩ tiên tiến"; (3) Bổ sung đối tượng khen thưởng Huân chương Lao động các hạng, "Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ", Bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh là nông dân, công nhân, người trực tiếp lao động, sản xuất, công tác; doanh nhân, doanh nghiệp, trí thức, nhà khoa học; cho cá nhân, tập thể có đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế, xã hội; ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ; công tác xã hội, từ thiện nhân đạo; (4) Bổ sung đối tượng được xét tặng danh hiệu "Nhà giáo Nhân dân", "Nhà giáo Ưu tú" cho đối tượng là cán bộ nghiên cứu giáo dục; (5) Bổ sung đối tượng xét danh hiệu "Thầy thuốc ưu tú", "Thầy thuốc nhân dân" cho đối tượng là "hộ sinh"; (6) Bổ sung cách tính thời gian (nhân hệ số 2) làm tiêu chuẩn để xét tặng danh hiệu vinh dự nhà nước đối với cán bộ y tế, giáo dục công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
- Giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong khen thưởng ở khu vực ngoài nhà nước và kinh tế tư nhân: (1) Quy định cụ thể đối tượng khen thưởng Huân chương Lao động các hạng, "Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ", Bằng khen của Bộ, ban, ngành, tỉnh cho đối tượng là doanh nhân, doanh nghiệp, trí thức, nhà khoa học; (2) Bổ sung quy định nguyên tắc xét tôn vinh và trao tặng giải thưởng cho doanh nhân, doanh nghiệp; (3) Bổ sung thẩm quyền trình khen thưởng đối với doanh nghiệp do Chính phủ quy định.
- Quy định cụ thể khen thưởng đối với người nước ngoài có nhiều đóng góp cho đất nước Việt Nam: đối tượng khen thưởng là cá nhân người nước ngoài đối với Huân chương Hồ Chí Minh; cá nhân, tập thể người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cá nhân, tập thể người nước ngoài đối với Huân chương Độc lập các hạng, Huân chương Lao động các hạng; quy định cụ thể đối tượng, tiêu chuẩn khen thưởng Huy chương Hữu nghị.
- Bổ sung hình thức khen thưởng kháng chiến "Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang".
- Thực hiện cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý công tác thi đua, khen thưởng: (1) Giảm số lượng hồ sơ đề nghị khen thưởng cấp Nhà nước; (2) Bổ sung quy định về hồ sơ, thủ tục khen thưởng theo thủ tục đơn giản; (3) Bổ sung quy định "ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác thi đua, khen thưởng và trong hệ thống thi đua, khen thưởng" là một nội dung quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!