Sáng nay (30/3), Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
Trong phần phát biểu của mình, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP Hồ Chí Minh) đánh giá cao kết quả hoạt động tư pháp nói chung, hoạt động xét xử và kiểm sát nói riêng.
Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, nên lưu ý và hạn chế để xảy ra các hạn chế của ngành tư pháp như: Trường hợp người bị tạm giữ hay tạm giam theo luật định là những người chưa có tội nhưng phải chịu những điều kiện giam giữ khắc nghiệt, thậm chí là hơn cả thi hành án. Hay tình trạng nghi can, bị can chết khi bị tạm giữ tạm giam. Theo ông Nghĩa, nguyên nhân là tự tử đi chăng nữa vẫn là khuyết điểm.
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP Hồ Chí Minh),
"Các thời hạn, thời gian tố tụng thi hành án bị trễ hạn một cách thường xuyên, bao gồm cả tố tụng hình sự và dân sự, hành chính. Không ít đơn khiếu nại bị chậm trả lời, thậm chí là quên lãng. Có những trường hợp bản án đã bị huỷ, sửa, sai sót, nhưng thẩm phán khi xét xử lại vẫn theo ý mình, bất chấp ý kiến giám đốc thẩm của tòa án cấp trên. Có những bản án dựa trên những luận cứ sơ sài, bất hợp lý không xem xét chứng cứ toàn diện khiến cho đương sự rất bức xúc. Nhiều bản án thiếu đầu tư công sức, trí tuệ", đại biểu đoàn TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh.
Ông Nghĩa cho rằng hiện không ít doanh nhân trong và ngoài nước hết sức lo lắng khi có những phán quyết trọng tài thương mại bị tòa án hủy bỏ vì những tiểu tiết hay những lý do vô lý, khiến cho họ rất ngại khi đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.
Phim Bao Công và quan tòa thanh liêm
Phát biểu thêm trong phần phát biểu, ông Nghĩa cho rằng khi có tranh chấp vi phạm, người dân bị bắt nạt, lừa đảo, bị xâm hại, họ chờ đợi nhà nước mà trực tiếp là các cơ quan tiến hành tố tụng khôi phục công bằng, nghĩa là ban hành quyết định phán quyết dựa trên công lý.
"Muốn có công bằng thì phải có công lý, bởi công bằng phải được bảo đảm bằng công lý, đó là nhiệm vụ chủ yếu của ngành tư pháp. Những điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán có vinh dự gánh trọng trách giữ vững niềm tin của nhân dân vào chế độ thông qua hoạt động tố tụng. Muốn vậy họ phải giữ vững được sự liêm chính", ông Nghĩa khẳng định.
Song để giữ được liêm chính, cùng với sự tu dưỡng, rèn luyện của các cá nhân, theo ông Nghĩa, Nhà nước phải đảm thu nhập cho họ, ít nhất là ở mức trung bình của xã hội. Năm 1986, GDP bình quân đầu người của Việt Nam là 100 USD, ến năm 2020 là 3.500 USD, tức tăng 35 lần.
"Chúng ta thử hỏi lương của thẩm phán, kiểm sát viên có tăng tương xứng không", ông Nghĩa đặt câu hỏi
Cũng đề cập về chế độ cho thẩm phán, kiểm sát viên, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng lấy ví dụ lương nghị sĩ Quốc hội, của Bộ trưởng của Australia là 65 nghìn USD/năm. Nhưng lương thẩm phán cấp huyện là 75 nghìn USD/năm, lương của thẩm phán cấp cao là 100 nghìn USD/năm.
"Như vậy để chúng ta thấy chế độ lương thưởng của các thẩm phán trên thế giới như thế nào", ông Nhưỡng cho biết.
"Nếu thẩm phán và kiểm sát viên có mức đãi ngộ tương xứng, cùng với quy trình tuyển chọn, thải loại nghiêm ngặt về đức và tài thì tôi tin rằng cử tri và nhân dân sẽ có được điều mà họ luôn mong ước đó là người lương thiện, người vô tôi chắc chắn sẽ được công lý bảo vệ dù họ giàu hay họ nghèo.
Công lý không bao giờ là đối tượng được mua bán như là Nguyễn Du đã miêu tả trong truyện Kiều. Khi đó người dân không cần xem phim Bao Công bởi vì đã có những quan tòa thanh liêm băng xương bằng thịt", đại biểu Trương Trọng Nghĩa nêu quan điểm.
Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (đoàn Bến Tre)
Cũng liên quan đến sự tham liêm, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng nhấn mạnh không được bàng quang trước tiếng kêu của nhân dân, cần quán triệt không được có thái độ tiêu cực trong hoạt động tư pháp, cứ bắt là có tội, cứ xử là phải có tội.
"Làm sao phải xứng đáng tư pháp là hộ pháp của nền kinh tế, tòa án là hiện thân của công lý, chỗ dựa của công bằng, viện kiểm sát phải khẳng định vai trò khớp nối đầu vào và đầu ra của hệ thống tư pháp, bánh răng trung chuyển công bằng, khách quan. Đủ bản lĩnh để bánh xe tư pháp không chệch khỏi đường ray công lý, công bằng", ông Nhưỡng nói.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!