Từ xa xưa, trầm hương đã được xem là một sản vật quý giá, mang trong mình những câu chuyện huyền bí và giá trị kinh tế cao. Tại Khánh Hòa, vùng đất được mệnh danh là "xứ trầm hương", làng nghề trầm hương Vạn Thắng, huyện Vạn Ninh, đã trở thành một biểu tượng cho sự gìn giữ và phát triển tinh hoa trầm hương Việt Nam.
Vạn Thắng - Làng nghề trầm hương trăm năm tuổi
Dù nằm gần bờ biển xanh mát của huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa, làng Vạn Thắng vẫn mang trong mình vẻ đẹp yên bình của một làng quê truyền thống. Nhưng khi bước chân vào đây, du khách sẽ bất ngờ trước bầu không khí nhộn nhịp, đặc trưng của một làng nghề sầm uất.
Hình ảnh những đống gỗ vụn bên đường, người dân cần mẫn sơ chế các khúc trầm ngay bên hiên nhà đã trở thành một phần không thể thiếu của Vạn Thắng. Đó là minh chứng rõ nét cho sự gắn bó mật thiết của người dân nơi đây với nghề trầm hương, một nghề đã ăn sâu vào máu thịt, trở thành một phần không thể tách rời của cuộc sống.
Với bề dày truyền thống hàng trăm năm, làng nghề trầm hương Vạn Thắng hiện có gần 500 hộ gia đình với hàng ngàn người tham gia sản xuất trầm hương. Sản phẩm trầm hương Vạn Thắng không chỉ được ưa chuộng trong nước mà còn vươn xa ra thị trường quốc tế như Hồng Kông, Nhật Bản, Trung Đông...
Nghề trầm hương - Hành trình từ rừng sâu đến sản phẩm tinh xảo
Câu chuyện về trầm hương bắt đầu từ những cánh rừng sâu thẳm, nơi cây Dó bầu mang trong mình những vết thương tự nhiên hay do con người tạo ra để hình thành trầm hương quý giá. Trầm hương được phân loại dựa trên nguyên nhân hình thành như Trầm Kiến, Trầm Tốc, Trầm Đảo, Trầm Khoan... Kỳ nam, một dạng trầm đặc biệt quý hiếm, được hình thành từ những cây Dó bầu có tuổi đời hàng trăm năm, mang giá trị kinh tế cực kỳ cao.
Từ rừng tự nhiên đến canh tác bền vững
Trước đây, trầm hương chủ yếu được khai thác từ rừng tự nhiên, tuy nhiên do sự khan hiếm ngày càng tăng của nguồn trầm tự nhiên, con người đã nghiên cứu và phát triển thành công phương pháp cấy tạo trầm trên cây Dó bầu. Đây là một bước tiến quan trọng, không chỉ giúp bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững cho người dân.
Từ những mảnh trầm thô sơ, qua bàn tay tài hoa và sự kiên nhẫn của người thợ Vạn Thắng, trầm hương được chế tác thành những sản phẩm tinh xảo, đa dạng, từ trầm cảnh, đồ mỹ nghệ, trang sức đến các sản phẩm tâm linh. Nghề "xoi trầm" đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và đôi mắt tinh tường để không làm tổn hại đến lõi trầm quý giá bên trong.
Tương lai của làng nghề trầm hương
Tuy nhiên, nghề trầm hương cũng đối mặt với không ít khó khăn, từ sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường đến những biến động do dịch bệnh gây ra. Dù vậy, với niềm đam mê và tình yêu dành cho trầm hương, người dân Vạn Thắng vẫn kiên trì gìn giữ và phát triển nghề truyền thống của cha ông.
Ngày nay, nhiều bạn trẻ ở Vạn Thắng đã trở về quê hương, tiếp nối nghề xoi trầm của gia đình. Họ không chỉ mang đến sức trẻ, sự sáng tạo cho làng nghề mà còn tích cực ứng dụng công nghệ, đặc biệt là mạng xã hội, để quảng bá sản phẩm và mở rộng thị trường.
Làng nghề trầm hương Vạn Thắng không chỉ là nơi sản xuất các sản phẩm trầm hương chất lượng mà còn là một điểm đến hấp dẫn cho du khách. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những sản phẩm trầm hương độc đáo mà còn có cơ hội tìm hiểu về quy trình chế tác công phu, trải nghiệm văn hóa làng nghề đặc sắc.
Với sự nỗ lực của người dân và sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, làng nghề trầm hương Vạn Thắng hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển, khẳng định vị thế của mình trên thị trường trong nước và quốc tế, đồng thời góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!