Theo Vụ Thị trường trong nước, gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin về tình hình "Thương lái Trung Quốc thao túng thanh long Bình Thuận" và giá thanh long Bình Thuận rớt thê thảm.
Trước thông tin này, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận kiểm tra, xác minh diễn biến tình hình thị trường tiêu thụ thanh long của tỉnh và đã có báo cáo nhanh về Bộ. Theo đó, đoàn liên ngành của tỉnh (theo Quyết định số 2241/QĐ-UBND) đã tổ chức kiểm tra, phát hiện 26 cơ sở, doanh nghiệp thu mua, đóng gói, vận chuyển để xuất khẩu trái phép thanh long trong tỉnh.
Qua kiểm tra thực tế đã phát hiện tại các cơ sở này có sự hiện diện của người nước ngoài mang quốc tịch Trung Quốc đang hoạt động trong lĩnh vực thu mua, đóng gói, xuất khẩu trái thanh long với số lượng 28 người.
Qua kiểm tra hộ chiếu, thị thực nhập cảnh, mục đích nhập cảnh vào Việt Nam, có 7 cơ sở với 11 lao động người nước ngoài bị xử phạt tổng cộng 235 triệu đồng vì hành vi nhập cảnh, hành nghề hoặc có hoạt động khác tại Việt Nam nhưng không được cơ quan có thẩm quyền cho phép; quyết định xử phạt 50 triệu đồng đối với 02 đối tượng tổ chức, cá nhân người Trung Quốc có hành vi kinh doanh trái phép trên lãnh thổ Việt Nam, tịch thu 12 tấn thanh long đã đóng gói.
Đồng thời, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh - Công an tỉnh (PA 72) đã áp dụng các biện pháp rút ngắn thời gian lưu trú tại Việt Nam đối với các đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính lần đầu; áp dụng tình tiết tăng nặng và kiến nghị Cục Quản lý Xuất nhập cảnh - Bộ Công an áp dụng biện pháp cấm nhập cảnh có thời hạn đối với các đối tượng tái phạm.
Ngoài ra, với chủ doanh nghiệp, cơ sở thu mua thanh long là người Việt Nam, qua kiểm tra có một số sai phạm về ghi tên biển hiệu không đầy đủ theo quy định, ghi nhãn hàng hóa không đúng, không đủ nội dung bắt buộc đối với sản phẩm trái thanh long (là thực phẩm), sử dụng ngôn ngữ nước ngoài sai quy định trên bao bì thanh long Bình Thuận…
Do vậy, đoàn liên ngành đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh ban hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các cơ sở, doanh nghiệp thu mua thanh long 235,75 triệu đồng/9 đối tượng và bán hàng tịch thu nộp ngân sách nhà nước 146 triệu đồng.
Riêng về lĩnh vực thuế, đoàn liên ngành đã chuyển hồ sơ vụ việc đến ngành thuế xem xét, xử lý. Đến nay, ngành thuế đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính truy thu thuế với số tiền 348,5 triệu đồng/8 đối tượng.
Theo Vụ Thị trường trong nước, mặc dù có hiện tượng tổ chức, cá nhân người nước ngoài tham gia thu mua thanh long trên địa bàn tỉnh Bình Thuận như một số báo đã đưa tin nhưng không đến mức thao túng.
Tuy nhiên, từ chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương và sự vào cuộc của địa phương, đến nay, hoạt động thu mua thanh long trên địa bàn đang đi vào nề nếp, theo đúng quy định của pháp luật.
Để khắc phục tình trạng này, Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận đã đề xuất một số giải pháp cần tập trung triển khai trong thời gian tới như đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tìm kiếm, mở rộng thị trường mới để tiêu thụ thanh long; động viên và tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong tỉnh mở rộng quy mô, phát triển sản xuất kinh doanh để nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.
Ngoài ra, cần phổ biến, hướng dẫn các thương nhân, tổ chức, cá nhân nước ngoài nói chung và Trung Quốc nói riêng thực hiện đúng các quy định của pháp luật Việt Nam liên quan đến lĩnh vực đầu tư, kinh doanh; tổ chức quản lý lực lượng kinh doanh thanh long, hướng dẫn lại công tác thu mua trong thời gian tới.
Đặc biệt, giao Liên minh Hợp tác xã tỉnh chủ trì, phối hợp với các sở, ngành củng cố các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất thanh long an toàn để tăng cường năng lực sản xuất và liên kết với doanh nghiệp.
Đáng lưu ý, thông tin "Một số nhà vườn tại Bình Thuận, thanh long chính vụ đang rớt giá thê thảm, nhiều loại được đầu mối thu mua tại vườn ở mức giá 200 - 300 đồng/kg" đăng trên báo Đất Việt ngày 11/8/2016 là chưa đúng với thực tế.
Báo cáo của Sở Tài chính và Chi Cục Thuế các huyện về giá thanh long tại các huyện thời gian gần đây cho thấy: Tại huyện Bắc Bình loại nặng từ 500g trở lên: Loại 1 giá mua dao động từ 15.000 - 18.000đồng/kg; loại 2 giá mua từ 6.000 - 8.000 đồng/kg. Riêng với hàng loại (hàng dạt): giá mua 1.000 - 3.000 đồng/kg. Tại các huyện Hàm Thuận Bắc, Hàm Thuận Nam, thành phố Phan Thuyết, giá mua xô (cả loại 1 và loại dạt): từ 5.000 - 8.000 đồng/kg, hoàn toàn không có giá như báo đã đưa tin.
Cũng theo Bộ Công Thương, thời gian này là chính vụ nên sản lượng thanh long thu hoạch là rất lớn (khoảng 500.000 - 600.000 tấn/năm, riêng vụ này 200.000 - 300.000 tấn), trong khi đó lượng thanh long bị nấm bệnh cũng khá cao, vì vậy các thương lái (cả Việt Nam và Trung Quốc) khi mua đều lựa chọn thanh long không nấm bệnh và có trọng lượng từ 500g trở lên với giá thấp nhất cũng từ 8.000 - 10.000 đồng/kg; nếu mua xô (mua cả vườn) giá dao động 4.000 - 5.000 đồng/kg.
Những loại còn lại do nấm bệnh và không đủ trọng lượng giá tại vườn dao động 1.000 - 2.000 đồng/kg.
Vì vậy, thông tin thanh long bị thương nhân, tổ chức, cá nhân người nước ngoài ép giá nên giá giảm thê thảm là chưa đúng với thực tế.
Vụ Thị trường trong nước cho biết, Bộ đã chỉ đạo Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận thực hiện Công văn số 4929/BCT-TTTN 20/5/2015 về việc tiếp tục tăng cường quản lý đối với hoạt động thu mua nông sản. Đồng thời tổ chức các hoạt động kết nối, mở rộng thị trường tiêu thụ trái thanh long của tỉnh Bình Thuận và tới đây trái thanh long Bình Thuận sẽ tham dự Hội chợ Đặc sản Vùng miền năm 2016 tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12.
Để tháo gỡ khó khăn về thị trường và giá bán cho thanh long tại Bình Thuận, Bộ Công Thương sẽ tổ chức Hội nghị kết nối thanh long Bình Thuận với hệ thống phân phối hiện đại và truyền thống trên địa bàn cả nước cũng như với các nhà nhập khẩu thanh long từ Trung Quốc…
Ngoài ra, Bộ Công Thương đã cung cấp thông tin về tình hình thu mua và giá cả thanh long tỉnh Bình Thuận thời gian qua để các phương tiện thông tin có thể thông tin, phản ánh sát thực, góp phần hỗ trợ tiêu thụ thanh long nói riêng, nông sản nói chung trong thời gian tới.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!