Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tháng 10 vừa qua, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước ước đạt gần 42.000 tỷ đồng, tăng gần 19% so với tháng 9. Điều này cho thấy các giải pháp Chính phủ đưa ra về công tác phòng chống dịch, phát triển kinh tế - xã hội... cùng sự nỗ lực của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã bước đầu có hiệu quả.
Nếu tính chung 10 tháng, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư thừa nhận giải ngân vốn đầu tư công vẫn chậm, thấp so với cùng kỳ và chưa đạt yêu cầu đề ra.
Cũng theo Bộ này, trong khi chỉ có 7 bộ và 20 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 65%, có tới 32/50 bộ, cơ quan trung ương và 21/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 50%. Thậm chí, tới thời điểm này, vẫn có 2 cơ quan trung ương chưa giải ngân kế hoạch vốn.
Theo các nhà phân tích, giải ngân vốn đầu tư công năm nay bị tác động mạnh bởi dịch COVID-19. Các biện pháp giãn cách xã hội đã dẫn đến gián đoạn vận chuyển nguyên, nhiên, vật liệu và thiết bị để triển khai thi công. Giá nguyên vật liệu đầu vào cũng tăng.
Hơn nữa, giải ngân chậm còn do công tác điều hành, tổ chức thực hiện có lúc, có nơi chưa kịp thời, bị động, thiếu quyết liệt.
Có thể nói, chưa bao giờ nền kinh tế Việt Nam phải dồn nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch như thời gian qua và cũng chưa bao giờ nhiều tỉnh, thành phải thực hiện các biện pháp giãn cách trên diện rộng như vậy.
Xét chung về đầu tư công, trong 10 tháng đầu năm nay, tiến độ giải ngân thấp hơn so với cùng kỳ. (Ảnh minh họa - Ảnh: Báo Đầu tư)
Tuy nhiên, khi nền kinh tế từng bước mở cửa lại theo lộ trình, giải ngân vốn đầu tư công cũng đã có những tín hiệu tích cực hơn trong tháng 10. Nếu cuối năm, tình hình dịch bệnh ổn định hơn, giải ngân vốn đầu tư công sẽ còn được cải thiện hơn.
Tháo gỡ khó khăn đẩy mạnh giải ngân đầu tư công
Những vướng mắc về mặt bằng, nguồn cung cấp vật liệu đã dần được hóa giải, lưu thông đã được thông suốt. Đại diện Bộ Giao thông Vận tải cho biết, đến nay các đoạn được thực hiện theo hình thức đầu tư công thuộc dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông cũng giải ngân gần 66% kế hoạch năm 2021 được giao.
"Bộ yêu cầu các chủ đầu tư, ban quản lý dự án phải duy trì bộ máy trên công trường, cần thiết phải huy động, tăng cường thêm, đặc biệt là vật liệu, thiết bị", Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Duy Lâm cho biết.
Tuy nhiên, xét chung về đầu tư công, trong 10 tháng đầu năm nay, tiến độ giải ngân thấp hơn so với cùng kỳ. Các nhà phân tích cho rằng không thể không nhắc tới những nguyên nhân cố hữu như: giải phóng mặt bằng chậm, công tác lập kế hoạch vốn chưa sát với thực tế và khả năng giải ngân…, nhưng rõ ràng COVID-19 là yếu tố chưa từng có tiền lệ, đã tác động mạnh tới tình hình giải ngân vốn đầu tư công trong năm nay.
"Đình trệ sản xuất do dịch bệnh cũng làm các nguyên liệu đầu vào khan hiếm", Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hoàng Văn Cường cho hay.
Hàng loạt các Nghị quyết số 63, 105 của Chính phủ đã nhanh chóng được ban hành và triển khai. Đây là cơ sở để tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.
"Phân cấp, phân quyền cho các để các bộ, ngành, địa phương để họ tự quyết định trong bối cảnh với đồng tiền như thế họ lựa chọn công trình nào là trọng điểm của địa phương đó, của ngành đó", ông Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, nhấn mạnh.
Bộ Tài chính cũng đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải hoàn thành giao vốn chi tiết cho các dự án khởi công mới năm 2021 theo đúng quy định tại Quyết định số 1535 của Thủ tướng Chính phủ. Bởi nếu giải ngân đầu tư công chậm sẽ là thách thức đối với việc hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của cả năm nay.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!