Đạo luật này cấm nhập khẩu vào châu Âu các sản phẩm như cacao, cà phê, đậu nành, dầu cọ, gỗ, thịt bò, cao su và giấy... nếu có nguồn gốc từ đất rừng bị phá hoặc suy thoái.
Ban đầu luật dự kiến có hiệu lực vào ngày 30/12/2024. Nhưng các doanh nghiệp và nông dân cho rằng quy định mới sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động nông nghiệp và lâm nghiệp bền vững. Cùng với đó, các văn bản hướng dẫn vẫn chưa được hoàn thiện.
Vì thế, Ủy ban châu Âu đề xuất lùi thời điểm áp dụng 12 tháng, bắt đầu áp dụng từ 30/12/2025 đối với các doanh nghiệp lớn và sau đó 6 tháng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Chặt phá rừng bất hợp pháp đang gây suy thoái rừng nghiêm trọng. (Ảnh: Huffpost)
Nâng cao nhận thức về quy định chống phá rừng
Theo Thương vụ Việt Nam tại châu Âu, việc EU lùi thời gian thực thi luật cấm nhập khẩu nông sản liên quan đến phá rừng cũng là cơ hội để các nước xuất khẩu đủ thời gian chuẩn bị. Dự kiến, đạo luật này sẽ có tác động đến 7 nhóm mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, vì thế nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp đang là điều cần làm ngay để nông sản Việt Nam đáp ứng yêu cầu thị trường.
Trong thời gian vừa qua, thông tin về EUDR mặc dù đã được phổ biến rộng rãi, nhưng nhiều doanh nghiệp còn chưa nắm rõ những quy định cụ thể, các tiêu chí cần tuân thủ, nhất là trong việc giải trình nguồn gốc.
Ông Trần Văn Công - Tham tán Nông nghiệp Việt Nam tại châu Âu cho biết: "Doanh nghiệp nước ta, chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các nguồn cung sản phẩm thu thập từ các hộ gia đình sản xuất khá lớn, gây ra nhiều khó khăn đến việc thu thập thông tin".
Các chương trình đào tạo để doanh nghiệp Việt Nam từng ngành hàng đang được tổ chức liên tục bởi Bộ Công Thương phối hợp cùng Phái đoàn liên minh châu Âu tại Việt Nam, nhằm nâng cao năng lực phát triển xuất khẩu xanh trong bối cảnh áp dụng EUDR.
"Hỗ trợ của EU cho Đông Nam Á và các nước phát triển, dự án sẽ có dự định ngân sách khoảng 3 - 3,5 triệu Euro. Sẽ tổ chức các đối thoại và đạo tạo cho phía Việt Nam", ông Hoàng Thành - Quản lý Chương trình Ban Hợp tác Phát triển, Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam thông tin.
Các doanh nghiệp xuất khẩu cũng kiến nghị Bộ Công Thương cần có hướng dẫn cụ thể, chi tiết cho doanh nghiệp, cập nhật nhiều tài liệu liên quan đến EUDR hơn để doanh nghiệp chủ động kế hoạch sản xuất thích ứng với thay đổi trong tương lai.
Thay đổi từ vùng trồng thực thi luật chống phá rừng
Chính phủ Việt Nam đã đóng cửa rừng từ năm 2020. Đây là tiền đề để chúng ta thực hiện nghiêm túc quy định chống phá rừng, suy thoái rừng với các mặt hàng nông sản. Tại nhiều địa phương, những vùng trồng bền vững đang xuất hiện ngày càng nhiều với sự thay đổi tư duy từ chính nông dân.
Hơn 560 ha cà phê đạt tiêu chuẩn bền vững 4C của Hợp tác xã Đắk Mar, tỉnh Kon Tum có thể dễ dàng truy xuất nguồn gốc tới hơn 870 nông hộ. Tiêu chuẩn 4C còn giúp nông dân tiết kiệm nước tưới và chủ động được nguồn nước tưới. Chi phí đầu vào giảm, trong khi năng suất cao hơn từ 10 - 15% so với sản xuất thông thường.
Thực hiện 4C tại các vùng trồng nghĩa là đã đảm bảo được truy xuất nguồn gốc, kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, giúp cà phê Việt Nam đáp ứng yêu cầu từ nhiều thị trường xuất khẩu.
"Làm theo tiêu chuẩn 4C có hiệu quả hơn so với cách làm truyền thống. Trước thì thu được 15 tấn quả tươi/ha, giờ lên được 17 - 20 tấn/ha", ông Phạm Xuân Bé - Hợp tác xã Nông nghiệp dịch vụ thế hệ mới Đắk Mar, Kon Tum cho biết.
Tại nhiều địa phương, những vùng trồng bền vững đang xuất hiện ngày càng nhiều với sự thay đổi tư duy từ chính nông dân. Ảnh minh họa.
Nhiều lớp tập huấn kỹ thuật sản xuất cà phê bền vững, đáp ứng yêu cầu chống phá rừng được tổ chức tại các hợp tác xã. Ngoài ra, ngành nông nghiệp địa phương cùng doanh nghiệp cũng hỗ trợ các hộ dân hoàn thiện hồ sơ để đề nghị cấp chứng nhận 4C, phục vụ xuất khẩu.
"Đây là một yêu cầu mới, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum cũng tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu. Chúng tôi đã lên kế hoạch với các huyện địa phương để xây dựng vùng trồng cà phê bền vững", bà Y Hằng - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum cho hay.
Ông Thái Như Hiệp - Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc Công ty Vĩnh Hiệp cho biết: "Doanh nghiệp Việt Nam đã chuẩn bị việc này rất lâu từ khi chuẩn bị kí các hiệp định FTAs. Cà phê Việt Nam có thể đáp ứng tốt quy định EUDR".
Việt Nam đang là một trong những nước thể hiện tích cực nhất trong việc đáp ứng với quy định không gây mất rừng, từ xây dựng vùng trồng, thu mua và chế biến đạt chuẩn. Đáp ứng EUDR không chỉ là tuân thủ yêu cầu của thị trường có tiêu chuẩn cao của xuất khẩu nông sản, mà còn là cơ hội để nền nông nghiệp của chúng ta có thể chuyển đổi theo hướng xanh, bền vững.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!