Năm 2023, cả nước đã xuất khẩu khoảng 600.000 tấn sầu riêng, đạt giá trị hơn 2,2 tỷ USD. 4 tháng đầu năm nay, xuất khẩu sầu riêng tăng khoảng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Có thời điểm, giá sầu riêng tiến đến gần mức 200.000đ/kg. Đây cũng là nguyên nhân khiến cho nông dân ở nhiều nơi ồ ạt mở rộng diện tích trồng. Việc tăng nhanh diện tích trồng sầu riêng đang tiềm ẩn nhiều rủi ro cho bà con nông dân trong những năm tới nếu như thị trường lớn giảm nhập khẩu.
Mỗi năm, doanh nghiệp này sản xuất khoảng 50.000 cây giống sầu riêng. Thời gian gần đây, sản lượng đã tăng lên khoảng 50% do nhu cầu trồng mới của người dân tăng cao. Điều đáng nói là khách mua cây với số lượng lớn do chuyển đổi từ cây trồng khác sang cây sầu riêng. Riêng nông dân trồng diện tích nhỏ lẻ, trồng xen kẽ cũng tăng cao.
Ông Bùi Văn Long - Phó Giám đốc Công ty CP Phát triển Công nghệ Sinh học Dona Techno cho biết: "Trước đa số công ty bán số lượng lớn nhưng đợt này số lượng nhỏ, cũng như diện tích nhỏ, trồng khoảng mấy chục cây đã có hiện tượng tăng lên. So với mọi năm, hiện tượng này không có".
Ồ ạt chuyển sang trồng sầu riêng trong khi thị trường tiêu thụ này lại hẹp, chủ yếu xuất khẩu sang Trung Quốc nên tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bởi thị trường Trung Quốc không còn dễ tính khi liên tục yêu cầu cao về chất lượng. Cụ thể, tần suất cảnh báo vi phạm chất lượng liên tục tăng và siết chặt hơn khi nhập khẩu. Sầu riêng Việt đang phải cạnh tranh gay gắt với các nước nên khả năng cung vượt cầu, nguy cơ ùn ứ, không bán được hàng hóa như nhiều nông sản khác là dễ xảy ra.
Ông Nguyễn Thanh Bình - Xã Túc Trưng, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai chia sẻ: "Chuyển đổi cây trồng này hiện nay chúng tôi theo cảm giác thôi, không có định hướng nào hết. Nên từ chỗ đó, chúng tôi cũng rất sợ. Sợ sau khi mình trồng quá nhiều, mà không bán được như vừa rồi như cây bưởi, cây xoài…".
Ông Hoàng Trung - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận định: "Chúng ta sẽ điều chỉnh lại. Những diện tích nào trước đây vì phát triển quá nóng, chạy theo thời cuộc, chạy theo giá cả nhưng nó không bảo đảm các điều kiện sinh thái, điều kiện tưới tiêu khác, có thể chúng ta phải chuyển đổi".
Chỉ trong vòng chưa đầy 10 năm, diện tích sầu riêng của Việt Nam đã tăng gần 5 lần. Cụ thể, từ 32.000 ha vào năm 2015 đã lên hơn 150.000 ha vào năm 2023 tương ứng với sản lượng từ 366.000 tấn lên hơn 1,2 triệu tấn. Nhằm giúp nông dân mở rộng thị trường tiêu thụ, Bộ Nông nghiệp đang đàm phán để trái sầu riêng đông lạnh xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc và xuất khẩu trái tươi sang Ấn Độ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!