Vào ngày 18/11 vừa qua, tại Bình Thuận, một sự cố hy hữu đã xảy ra khi hàng ngàn tấn bùn đỏ đã tràn ra như lũ từ bồn chứa titan của Công ty cổ phần Đầu tư khoáng sản và thương mại Bình Thuận, cuốn trôi 3 phụ nữ. Bao phủ khoảng 1km2 xung quanh công ty, vượt qua đường nhựa rồi chảy thẳng ra biển. Tuy 3 phụ nữ may mắn sống sót, nhưng những thiệt hại về vật chất và môi trường thì chưa thể tính toán hết.
Nhóm phóng viên Đài THVN đã có mặt tại hiện trường để ghi lại hậu quả của vụ việc. Tuy nhiên trong quá trình quá tác nghiệp, đã phát hiện ra những dấu hiệu đầu tiên về các sai phạm còn nghiêm trọng hơn cả những gì quan sát được.
Tại huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận, ngoài con đường nhựa đã được dọn sạch thì những dấu vết của cơn lũ bùn đỏ ngày 18/11 vừa qua chắc sẽ phải tính bằng tháng, bằng năm mới có thể xóa hết được. Những đầm lầy bùn đỏ trải dài vài trăm mét, sâu ngập bàn chân. Những vết tích trên cây cho thấy cơn lũ bùn cao đến cả mét. Và những dòng nước xả thải đỏ thẫm vẫn đang chảy mạnh ra biển. Chưa ai biết những vết tích này sẽ gây ra hậu quả gì với môi trường.
‘ Nước bùn đỏ giống như nước lũ. Ảnh: TTO
Công ty CP đầu tư khoáng sản và thương mại Bình Thuận - đơn vị khai thác titan để xảy ra sự cố vỡ hồ chứa nước, cuốn theo hàng ngàn tấn bùn đỏ, mà chính xác phải gọi là bùn thải theo quan sát của nhóm phóng viên. Cơn lũ bùn thải không chỉ khiến cho công ty trở nên tan hoang, điêu tàn, mà còn làm lộ ra những dấu hiệu sai phạm trong hoạt động khai thác.
Theo lãnh đạo công ty, sự cố vỡ hồ chứa vừa qua là do mưa lũ tích nước thời gian dài, chứ không phải là do hoạt động khai thác. Vì công ty đã dừng khai thác từ lâu, khoảng nửa năm nay theo đúng thời hạn giấy phép do Bộ Tài nguyên Môi trường cấp.
Tuy nhiên, trái ngược với phát ngôn này, theo đánh giá sơ bộ của cơ quan điều tra thì hoạt động khai thác mới chỉ dừng cách đây chưa lâu. Hay nói cách khác là có nghi vấn rằng công ty vẫn tiếp tục khai thác lậu sau khi đã hết hạn giấy phép.
Chưa cần tới kết quả điều tra của cơ quan chức năng, ngay trong chiều 20/11, chính Chủ tịch của công ty CP đầu tư KS và TM Bình Thuận đã trả lời phỏng vấn bản tin TCKD với nội dung khẳng định về một loạt sai phạm của công ty này, trong đó có việc công ty vẫn liên tục khai thác titan mặc dù giấy phép đã hết hạn gần cả năm trời.
Theo ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch công ty, ông đã biết rõ công ty hết hạn khai thác từ cuối năm 2012. Bản thân ông đã tố cáo, đã viết nhiều đơn đề nghị những người quản lý công ty ngừng khai thác và chính quyền địa phương vào cuộc. Tuy nhiên theo lời ông Long, mọi cố gắng của ông đều vô ích.
Cũng theo ông Nguyễn Thành Long, công ty CP đầu tư KS và TM Bình Thuận còn nhiều sai phạm khác làm hợp đồng ma, gian lận đế trốn hàng trăm tỷ đồng tiền thuế của Nhà nước. Ông Long cũng dám khẳng định rằng, có bằng cứ và hoàn toàn có thể chịu trách nhiệm trước pháp luật rằng, phần lớn các công ty khai thác khoáng sản trên địa bàn tình Bình Thuận cũng có những sai phạm trầm trọng, tuy nhiên không bị chính quyền địa phương xử lý.
Để xác minh những cáo buộc kể trên, nhóm phóng viên đã liên hệ với công ty CP đầu tư khoáng sản và thương mại Bình Thuận, vị Tổng giám đốc công ty này xin khất trả lời phóng viên vào hôm sau.
Mời quý vị khán giả xem video chi tiết nội dung cuộc trao đổi.