Theo chia sẻ của ThS. Lê Thanh Hà, TS.BS. Ngô Thị Phượng Khoa Nội tiết (A14), Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, chỉ còn ít ngày nữa, cả nước sẽ bước vào dịp nghỉ lễ đón Tết cổ truyền dân tộc xuân Tân Sửu 2021. Những bữa cơm, tiệc tùng ngày Tết với rất nhiều đồ ăn giàu năng lượng, chất béo, chất đạm, tinh bột, ít chất xơ dẫn đến tăng nguy cơ mắc thừa cân, béo phì và đặc biệt bệnh rối loạn chuyển hóa lipid máu hay còn gọi là “tăng mỡ máu”.
Với những bệnh nhân rối loạn chuyển hóa lipid máu, cần có một chế độ ăn phù hợp, cân đối về thành phần dinh dưỡng là rất quan trọng, giúp làm giảm lipid máu, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như: xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim…
Dưới đây là một số nguyên tắc về việc lựa chọn thực phẩm và cách chế biến thức ăn cho những bệnh nhân rối loạn lipid máu:
Giảm lượng chất béo (lipid) ăn vào: Đây là nguyên tắc quan trọng nhất. Ở người bình thường khỏe mạnh lượng chất béo khẩu phần ăn vào chiếm từ 22 - 25% / tổng năng lượng, nhưng đối với bệnh nhân rối loạn lipid máu tỷ lệ này nên chỉ chiếm 15 - 20%. Chất béo trong thực phẩm được chia thành 2 dạng là chất béo bão hòa và chất béo chưa bão hòa.
Chất béo bão hòa hay còn gọi là “chất béo xấu” làm tăng cholesterol toàn phần, tryglycerid máu, LDL - cholesterol, loại chất béo này thường có nhiều trong một số thực phẩm như: thịt ba chỉ, mỡ động vật (mỡ lợn, mỡ bò…), thịt các loại gia cầm (gà, vịt, ngan, ngỗng), các chế phẩm từ sữa (bơ, phô mát, kem, bánh kẹo, mứt…). Ngược lại, chất béo chưa bão hòa hay “chất béo tốt” giúp làm giảm cholesterol, tryglycerid, ngăn ngừa mảng xơ vữa, 2 dạng điển hình của “chất béo tốt” mà chúng ta nghe nhiều nhất đó là Omega 3 và Omega 6.
Các loại hải sản như: cá chích, cá ngừ, cá thu, cá hồi, cá chép, cá trắm… là những thực phẩm giàu omega 3. Các cây họ đậu là nguồn giàu omega 6: đậu đen, đậu đỗ, đậu đỏ, đậu nành… ngoài ra một số loại dầu thực vật cũng giàu omega 6 (dầu mè, dầu vừng, dầu hướng dương…).
Trong mâm cỗ ngày tết thường có nhiều món chứa chất béo xấu như: móng giò nấu măng, giò xào, thịt mỡ nấu đông, thịt lợn ba chỉ luộc, thịt dăm bông… Vì vậy, cần hạn chế tối đa tiêu thụ những thực phẩm này.
Giảm lượng cholesterol khẩu phần: Ở người bình thường, lượng cholesterol ăn vào khuyến cáo từ 500 - 600 mg/ngày. Đối với bệnh nhân rối loạn lipid máu lượng choterol nên <300 mg/ngày, hạn chế ăn những thực phẩm giàu cholesterol như: phủ tạng động vật, đồ ăn nhanh, chiên, rán. Nhiều bệnh nhân quan niệm rối loạn lipid máu không nên ăn trứng, dẫn đến việc bệnh nhân kiêng hoặc thậm chí không bao giờ ăn trứng, quan điểm này hoàn toàn sai. Trong lòng đỏ trứng chứa nhiều cholesterol nhưng cũng có chất lecethin giúp hấp thu và chuyển hóa đến 60 - 70% lượng cholesterol này. Vì vậy, bệnh nhân rối loạn lipid máu vẫn có thể ăn được trứng, khuyến cáo của các Viện Dinh dưỡng nên ăn từ 3 - 4 quả/tuần.
Tăng cường chất xơ: Chất xơ trong rau củ, trái cây giúp làm chậm hấp thu lipid vào máu và giảm lipid máu. Ngoài ra, chất xơ khi vào dạ dày sẽ cùng với thức ăn được chuyển hóa sẽ làm tăng khối lượng phân chống táo bón.
Tăng cường thực phẩm chứa nhiều vitamin, khoáng chất chống oxy hóa (A, C, E. kẽm…): Một số thực phẩm giàu vitamin A (các loại rau, hoa quả màu đỏ, xanh đậm: cà chua, cà rốt, ớt chuông đỏ, bí đỏ, rau dền, cải thảo, rau ngót, đu đủ, xoài, chuối…). Vitamin C có nhiều trong: các cây họ có múi (bưởi, cam, quýt), cần tây, rau mùi, dưa hấu.
Uống đủ nước: Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến cáo: Mỗi người nên uống 40 ml nước/kg/ngày (VD: 1 người 50 kg nên uống ~ 2 lít nước/ngày).
Hạn chế rượu bia, nước ngọt, thuốc lá: Ngày tết khó tránh được bia, rượu. Tuy nhiên, cần hạn chế tối đa bia rượu góp phần giảm nguy cơ gia tăng biến chứng với bệnh nhân rối loạn lipid máu: bệnh mạch vành, đột quỵ…
Cách chế biến thực phẩm: Nên lựa chọn những thực phẩm hấp, luộc. Tránh những thực phẩm đồ ăn nhanh, chiên rán nhiều dầu mỡ. Kết luận: Bệnh nhân rối loạn lipid máu cần tuân thủ nghiêm chế độ ăn, đặc biệt là vào những ngày tết có nhiều cuộc liên hoan với nhiều đồ ăn không tốt cho sức khỏe. Việc tuân thủ chế độ ăn và biết cách chọn món ăn góp phần giúp bệnh nhân kiểm soát tốt các chỉ số như cholesterol, tryglicerid máu… hạn chế các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
VTV.vn - Sở Y tế tỉnh Bình Định vừa có công văn về việc tăng cường phòng chống dịch bệnh cúm A/H1pdm sau khi ghi nhận 4 ca tử vong.
VTV.vn - Tiết lộ bí mật đằng sau Neo Kids – Thương hiệu toàn cầu chăm sóc sức khỏe trẻ em, chinh phục người tiêu dùng bởi chất lượng vượt trội, sự uy tín và tình yêu trọn vẹn.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) vừa phẫu thuật thành công lấy sỏi bàng quang to như quả trứng gà trên nền bệnh sỏi thận hai bên và sỏi niệu quản trái cho bệnh nhân.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP Hồ Chí Minh) vừa phẫu thuật trong đêm cứu sống bệnh nhi ngay sau khi chào đời tại Khoa Sản – Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Medlatec (Hà Nội) vừa tiếp nhận và điều trị thành công một ca bệnh được chẩn đoán huyết khối gây thuyên tắc phổi.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Vĩnh Long vừa tiếp nhận cấp cứu cho một trường hợp bệnh nhân nam 31 tuổi, bị sốc phản vệ - ngưng tim do ong đốt.
VTV.vn - Gia đình phát hiện bé gái 15 tháng tuổi trong tình trạng bị méo miệng, mắt không nhắm kín.
VTV.vn - Tính đến tuần 46, TP Hồ Chí Minh đã ghi nhận 12.013 ca mắc sốt xuất huyết và là tỉnh, thành phố có số ca mắc sốt xuất huyết cao nhất khu vực phía Nam (chiếm 25%).
VTV.vn - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương qua xét nghiệm đã xác định mẫu bệnh phẩm một trường hợp tại xã Thạch Lâm, huyện Bảo Lâm, Cao Bằng dương tính với bệnh bạch hầu.
VTV.vn - Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận nam bệnh nhân 62 tuổi, trong tình trạng suy thận cấp, rối loạn nhịp tim rung nhĩ, đường huyết tăng cao không kiểm soát...
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) vừa kịp thời xử trí, cứu sống một bệnh nhân bị ngộ độc thuốc tê.
VTV.vn - Tình hình dịch bệnh sởi trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đang diễn biến phức tạp và đáng lo ngại.
VTV.vn - Sáng nay 22/11, tại TP Cam Ranh (Khánh Hòa), Tàu 414 Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân đã tiến hành bàn giao ngư dân bị bệnh trên tàu cá cho gia đình và chính quyền địa phương.
VTV.vn - Mới đây, Khoa Cấp cứu - Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận một bệnh nhân đái tháo đường nhập viện trong tình trạng viêm tụy cấp do rượu.
VTV.vn - Tiêm vaccine sởi cho trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tháng tuổi là biện pháp tăng cường giúp bảo vệ trẻ khi dịch sởi đang gia tăng trong nhóm tuổi này.