
TS.BS Phan Bích Nga, Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết: chất béo tồn tại dưới hai dạng chất béo bão hòa và chất béo không bão hòa. Trong chất béo không bão hòa lại chia ra hai dạng chất béo dạng trans và dạng cis là 2 đồng phân của nhau. Trong số những chất béo này chỉ có loại chất béo dạng trans mới là chất béo gây ra nhiều ảnh hưởng có hại đến cơ thể và sức khỏe của con người.
Chất béo bão hòa
Chất béo bão hòa là chất béo trong cấu tạo không có nối đôi và là một dạng acid béo đơn giản được tìm thấy trong rất nhiều loại thực phẩm chẳng hạn như thịt và chế phẩm từ sữa. Trong nhiều năm, người ta vẫn tranh cãi về ảnh hưởng của chất béo này đến sức khỏe và nghiêng về phần gây hại hơn là lợi.
Mặc dù được coi là một chất béo có ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe con người nhưng chúng cũng tham gia vào rất nhiều chức năng của cơ thể như cấu tạo màng tề bào. Chính vì vậy, các tổ chức y tế khuyến nghị lượng chất béo bão hòa nên chiếm bao nhiều phần trăm trong chế độ ăn, ám chỉ nếu ăn vượt quá con số đó trong thời gian dài mới có thể gây bệnh.
Chất béo không bão hòa
Chất béo không bão hòa là chất béo trong cấu tạo có ít nhất một nối đôi. Khi bị bẻ gãy chúng sẽ chuyển thành hai dạng là chất béo không bão hòa đơn và chất béo không bão hòa đa. Khác với chất béo bão hòa, chất béo không bão hòa luôn được coi là có tác dụng tốt đối với sức khỏe.
Chất béo này ngày càng xuất hiện rộng rãi trong chế độ ăn ngày này. Dầu thực vật, các loại hạt, đậu đỗ, cá và rau củ quả, Nghiều nghiên cứu chỉ ra rằng: Chất béo không bão hòa giúp giảm cân, giảm viêm và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Chất béo bão hòa có gây ra bệnh tim mạch không?
Từ lâu người ta đã coi chất béo bão hòa là một yếu tố gây ra bệnh tim mạch vì chúng làm tăng lượng cholesterol trong cơ thể. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây lại chỉ ra rằng: Việc giảm lượng chất béo bão hòa không làm giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.
Ăn nhiều chất béo có gây ra béo phì không?
Chế độ ăn hạn chế chất béo đã bùng nổ vào khoảng những năm 80 - 90 của thế kỷ trước, cho rằng giảm chất béo giúp giảm tích lũy mỡ bụng và mông. Nhưng điều đó hoàn toàn không đúng.
Sự thật là khi cơ thể được tiếp xúc với những chất béo lành mạnh thì cũng ngừng xuất hiện những cơn đói cồn cào và sự thèm thuồng ăn uống. Đó là vì một gam chất béo có thể cung cấp tới 9kcal lớn hơn hơn gấp đôi so với 1g tinh bột hoặc 1g protein. Lý do nữa là chất béo giúp làm giảm nồng độ ghrelin, một loại hormone gây ra cơn đói, hiệu quả hơn carbohydrate. Đó là cơ sở khoa học của một chế độ ăn gọi là Ketogenic hay Keto - một hot trend (trào lưu thịnh hành ở các nước phương tây) trong việc giảm cân đốt mỡ.
Đồ ăn nhiều chất béo bão hòa là đồ ăn không lành mạnh?
Đây là một hiểu nhầm tai hại của nhiều người! Một số loại đồ ăn có chứa nhiều chất béo bão hòa nhưng lại rất tốt cho cơ thể. Vấn đề mấu chốt là một loại thực phẩm không chỉ có chất béo bão hòa mà còn cả tá các loại chất dinh dưỡng khác đi kèm và cần có để hấp thu vào cơ thể tốt hơn. Chẳng hạn như sô cô la đen có chứa lượng chất béo bão hòa cao nhưng cũng cung cấp nhiều chất chống oxy hóa, mangan và đồng. Trứng, sữa và phô mai cũng thế, đó là những siêu thực phẩm của thực phẩm lành mạnh.
Chất béo dạng trans cần phải tránh tuyệt đối?
Chất béo dạng trans cũng tồn tại trong tự nhiên ở một số thực phẩm và thường thì chúng không gây hại cho sức khỏe. Điều đáng nói là những chất béo dạng trans nhân tạo lại xuất hiện ở khá nhiều thực phẩm chúng ta tiêu thụ hàng ngày và gây ra ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe con người. Chất béo dạng trans nhân tạo được hình thành do quá trình hydro hóa trong ngành công nghiệp thực phẩm giúp thêm phân tử hydro vào dầu thực vật dạng lỏng để bảo quản đồ được lâu hơn, tăng thêm hương vị và tạo độ chắc cho thực phẩm. Chất béo dạng trans về cơ bản là xuất hiện nhiều ở thực phẩm chế biến sẵn như bánh kẹo, đồ ngọt.
Tóm lại, chất béo là chất dinh dưỡng, là một thành phần cần thiết phải có trong cơ thể chúng ta và chắc chắn đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe với điều kiện là phải sử dụng đúng loại và đúng lượng. Những loại thực phẩm tự nhiên, tươi sống thì luôn mang lại nguồn chất béo tốt. Những thực phẩm chế biến sẵn hoặc chiên ngập dầu thì cần tránh xa. Nhưng đừng tránh quá xa lượng chất béo bão hòa vì chúng cũng rất tốt cho sức khỏe nếu ăn đúng lượng. Một lượng chất béo cung cấp khoảng 10% calories mỗi ngày sẽ là liều an toàn cho mỗi người.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Rạng sáng 25/01/2021, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tiếp nhận bệnh nhân nữ N.T.H (20 tuổi, đến từ Bắc Ninh) cấp cứu vì mù mắt sau tiêm filler tại spa.
VTV.vn - Muốn mình trở nên xinh đẹp, trẻ trung thì vấn đề không phải là bạn trang điểm như thế nào, mà quan trọng nhất là quản lý làn da của bạn ra sao?
VTV.vn - Năm 2020, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ tự kỷ đến khám trong độ tuổi trung bình từ 18 - 36 tháng.
VTV.vn - Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành hướng dẫn lâm sàng mới trong điều trị cho bệnh nhân COVID-19.
VTV.vn - EU có thể khiếu kiện công ty dược phẩm liên danh Anh-Thụy Điển AstraZeneca nếu công ty này chậm giao vaccine COVID-19 theo thỏa thuận.
VTV.vn - Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) vừa thực hiện kỹ thuật nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) gắp giun đũa dài 25cm trong ống mật chủ của một bệnh nhân nam 31 tuổi.
VTV.vn - Bệnh Viện Mắt Nghệ An vừa phẫu thuật thành công cho nam bệnh nhân 61 tuổi, ở thành phố Vinh, Nghệ An bị dị vật ở mắt.
VTV.vn - 6 lần sinh non thai từ 28 - 34 tuần đều mất, chị N.K.T. (sinh năm 1983, trú tại Phú Thọ) hạnh phúc đón con khỏe mạnh ở lần mang thai thứ 8.
VTV.vn - Vaccine mới phòng bệnh thủy đậu Varilrix (Bỉ) được chỉ định tiêm cho trẻ ngay từ 9 tháng tuổi và người lớn, miễn dịch bảo vệ lên đến 96% khi tiêm 2 liều.
VTV.vn - Liệt dây thần kinh số 7 có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, giới tính. Bệnh tuy không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể để lại nhiều di chứng về sau này.
VTV.vn - Hơn 500kg thực phẩm, trong đó có những sản phẩm gia súc đông lạnh đã có hiện tượng phân hủy, bốc mùi hôi đang được các đối tượng đưa đi tiêu thụ thì bị phát hiện, xử lý.
VTV.vn - UBND tỉnh Đắk Lắk vừa có quyết định thành lập 3 đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành về an toàn thực phẩm dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021.
VTV.vn - Bệnh viện đa khoa tỉnh Kon Tum vừa phẫu thuật cho bệnh nhân nam, 31 tuổi bị tai nạn gãy xương cẳng chân, cẳng tay, đứt động mạch dưới đòn do tai nạn giao thông.
VTV.vn - Thụy Điển đã tạm dừng thanh toán cho hãng dược phẩm Mỹ Pfizer và yêu cầu làm rõ về số liều trong mỗi lọ vaccine.
VTV.vn - Bệnh viện Hoàn Mỹ ITO Đồng Nai vừa tiếp nhận bệnh nhân nam, 48 tuổi, trú tại Biên Hòa, Đồng Nai trong tình trạng đau âm ỉ ở vùng thắt lưng.