Dịch bệnh COVID-19 (nCoV) đã khiến hơn 43.100 người nhiễm bệnh và trên 1.100 người thiệt mạng, cao hơn dịch SARS hồi năm 2003. Tuy nhiên, có một điều bí ẩn là tính đến thời điểm hiện tại, loại virus này có vẻ như ít để ý đến một nhóm đối tượng: trẻ em.
Ít trường hợp trẻ em mắc bệnh
Theo một báo cáo mới đây của Ủy ban Sức khỏe quốc gia Trung Quốc, khoảng 80% số người đã tử vong vì virus COVID-19 tại nước này là những người trên 60 tuổi, và 75% đã có tiền sử bệnh tật (tim, tiểu đường…). Một nghiên cứu nhỏ được công bố hôm 30/1 trên tạp chí y khoa The Lancet cho thấy, độ tuổi trung bình của các bệnh nhân nhiễm bệnh là 55. Nghiên cứu đã đánh giá 99 bệnh nhân tại bệnh viện Jinyintan ở Vũ Hán, Trung Quốc trong giai đoạn từ 1/1 – 20/1.
CNBC dẫn lời giới chức Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, trong số hơn 43.100 người bị nhiễm bệnh kể từ ngày 31/12/2019, phần lớn đều là những người thuộc độ tuổi trên 40. Nhóm người bị đe dọa nhiều nhất là những người có sức khỏe yếu và người già. Phát biểu tại một cuộc họp báo ở trụ sở của WHO ở Geneva, bà Maria Van Kerkhove - người đứng đầu đơn vị nghiên cứu các loại bệnh mới của tổ chức này cho biết: "Các bệnh nhân tuổi cao đối mặt với nguy cơ tử vong lớn hơn. Có vẻ như độ tuổi trên 80 là yếu tố rủi ro lớn nhất".
May mắn cho các bậc phụ huynh, có vẻ như số ca bệnh nhân nhiễm virus là trẻ em hiện rất ít. Hồi tuần trước, Singapore đã xác nhận một trường hợp bệnh nhi 6 tháng tuổi, có cả bố và mẹ cũng bị nhiễm bệnh. Hôm 2/2, một em bé sơ sinh tại Trung Quốc cũng được xác nhận bị nhiễm virus từ mẹ. Một số trường hợp khác cũng xuất hiện tại Đức, Bắc Kinh và Thâm Quyến (Trung Quốc) hay mới đây nhất là một bé gái 3 tháng tuổi tại Việt Nam lây bệnh từ bà ngoại. Tuy nhiên, ngoài một số ít ví dụ kể trên, tính đến nay, trẻ em không có vẻ gì là thuộc nhóm đối tượng dễ bị tổn thương bởi dịch bệnh.
Một nghiên cứu đăng hôm 5/2 trên tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ cho thấy, nhìn chung số trẻ em bị mắc bệnh là khá hiếm. Một nghiên cứu khác trên tạp chí Y khoa New England nhận định trẻ em có thể ít bị mắc bệnh hơn, hoặc nếu có nhiễm bệnh, thì các triệu chứng cung nhẹ hơn so với người lớn.
Trả lời phỏng vấn trang Business Insider, ông Richard Martinello - phó giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại trường Y khoa Yale (Mỹ) cho biết: "Từ tất cả những gì chúng ta đã thấy, dù chưa rõ lý do, có thể nói bệnh dịch chủ yếu ảnh hưởng đến người lớn. Một số báo cáo từ Trung Quốc đến từ các bệnh viện dành cho người lớn chứ không phải bệnh viện nhi, hoặc chúng tôi chưa thấy được các dữ liệu đó".
Các số liệu liệu có chính xác?
Tuy nhiên, các số liệu trên liệu có phản ánh chính xác tình hình dịch bệnh?
Giáo sư Marc Lipsitch – chuyên gia về dịch tễ học tại Trường Y tế Cộng đồng Harvard (Mỹ) nhận định, việc không có nhiều trẻ em bị xác nhận mắc bệnh, cũng có thể là bởi nhóm đối tượng này dù nhiễm virus, nhưng lại có các triệu chứng nhẹ hơn, do đó không được báo cáo cho chính quyền địa phương. Giới chức y tế thế giới đang cố gắng cải thiện khả năng giám sát dịch bệnh và chờ đợi những trường hợp có triệu chứng nhẹ hơn được báo cáo. Ông Lipsitch cho rằng, sẽ phải mất thêm thời gian để có được một cái nhìn toàn cảnh hơn về dịch bệnh, bởi "các dữ liệu hiện có đến từ nhiều nơi, và dưới nhiều hình thức".
Theo một số chuyên gia, khi dịch bệnh tiếp tục gia tăng, các quốc gia có thể bắt đầu phải đối mặt với nhiều ca nhiễm bệnh ở trẻ em hơn. Giáo sư Aaron Milstone – chuyên gia về dịch tễ học và nhi khoa tại Đại học John Hopkins (Mỹ) cảnh báo: "Khi chúng ta gặp bất kỳ loại virus mới nào, toàn bộ dân số đều dễ mắc bệnh. Chúng ta chưa thể biết được rằng, liệu loại virus này có ảnh hưởng tới đường hô hấp của người lớn nhiều hơn trẻ em hay không".
Hiện, giới chức y tế thế giới vẫn thận trọng khi cho biết, vẫn còn nhiều điều chưa biết về loại virus rất mới này, và những dữ liệu mà chúng ta đang có, rất có thể sẽ thay đổi đáng kể sau 1 tháng nữa.
Tuy vậy, theo ông Mark Denison, chuyên gia bệnh truyền nhiễm trẻ em thuộc Đại học Vanderbilt (Mỹ), tỉ lệ lây nhiễm ở trẻ em sẽ không tăng đột biến so với hiện nay.
"Tôi không cho rằng số ca trẻ em mắc bệnh không được thống kê chiếm tỉ lệ cao. Điều này có nghĩa không có nhiều trẻ em ở Trung Quốc mắc bệnh, hay nói cách khác chúng không gặp nguy cơ lớn", ông nêu quan điểm.
Lý do nào khiến số trẻ em mắc bệnh ở mức thấp?
Ngoại trừ vấn đề trong thống kê, còn hai lý do khác có thể dùng để giải thích vì sao rất ít trẻ em mắc bệnh trong đợt bùng phát dịch bệnh hiện nay: các em ít có khả năng bị phơi nhiễm ngay từ đầu, hoặc có điều gì đó khác biệt về cách cơ thể trẻ em phản ứng với virus.
Giáo sư David Weber – chuyên gia về dịch tễ học và nhi khoa tại Đại học North Carolina (Mỹ) thiên về cách giải thích đầu tiên khi cho rằng việc trẻ em ít bị mắc bệnh có thể bắt nguồn từ cách dịch bệnh bùng phát. Chính quyền Trung Quốc tin rằng, virus bắt đầu lây lan tại một khu chợ hải sản ở Vũ Hán, nơi bán các động vật sống. Theo ông Weber, không có nhiều trẻ em lui tới khu vực này và do đó, nguy cơ nhiễm bệnh được giảm thiểu.
Một số chuyên gia và nhà nghiên cứu về bệnh truyền nhiễm nhận định, mức độ tổn thương với COVID-19 hơn, đối với từng nhóm tuổi sẽ có sự khác biệt, phụ thuộc vào khả năng của hệ miễn dịch. Càng lớn tuổi, hệ miễn dịch sẽ càng suy yếu, khiến những người cao tuổi có nhiều nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng về đường hô hấp.
Giáo sư Isaac Bogoch – chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Toronto (Canada) chia sẻ: "Những người rất già, hoặc đôi lúc là những người rất trẻ, và dĩ nhiên là cả những người có tình trạng y tế bất thường sẽ đối mặt với những biểu hiện nghiêm trọng hơn".
Trên thực tế, sự khác biệt về triệu chứng giữa các nhóm tuổi khác nhau cũng có thể được nhận thấy ở nhiều bệnh về đường hô hấp khác. Cúm theo mùa – căn bệnh khiến hàng triệu người lây nhiễm mỗi năm tại Mỹ, thường ảnh hưởng nặng nề đối với người lớn tuổi hơn là trẻ nhỏ. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, hàng ngàn trẻ em nước này phải nhập viện mỗi năm vì cúm, nhưng số ca tử vong là rất hiếm. Ngược lại, từ 50-70% số ca nhập viện do cúm ở Mỹ xảy ra ở nhóm người từ 65 tuổi trở lên. 70-85% số ca tử vong cũng xảy ra ở nhóm tuổi này.
Các dữ liệu của WHO cũng cho thấy một sự trùng hợp đáng chú ý giữa dịch COVID-19 (nCoV) với dịch SARS và MERS trong quá khứ. Đợt dịch SARS hồi năm 2003 đã khiến 8.098 người mắc bệnh, và hơn 800 người tử vong trong hơn 9 tháng. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp mắc bệnh đều là người lớn tuổi, trong đó tỷ lệ tử vong đối với độ tuổi dưới 24 chỉ là chưa đầy 1%. Khi dịch MERS bùng phát ở Saudi Arabia (2012) và Hàn Quốc (2015), hơn 800 người thiệt mạng nhưng hầu hết trẻ em không bộc lộ triệu chứng.
Trẻ em được bảo vệ giúp hạn chế sự lây lan của dịch bệnh
Tuy nhiên, cho dù lý do là gì đi chăng nữa, các chuyên gia tin rằng, việc số trẻ em mắc bệnh ở mức thấp là một điều rất tích cực, bởi khác với người lớn, trẻ em không thực sự ý thức được việc cần rửa tay, che miệng và hạn chế tiếp xúc với người khác – những hành vi có thể làm lây lan vi trùng.
Giáo sư Aaron Milstone – chuyên gia về dịch tễ học và nhi khoa tại Đại học John Hopkins (Mỹ) khẳng định: "Nếu chúng ta có thể bảo vệ trẻ em, điều này không chỉ tốt cho các em mà còn cho tất cả mọi người. Nếu bệnh dịch xâm nhập được vào trẻ em, sự bùng phát sẽ được khuếch đại nhanh chóng".
Ngay cả khi trẻ em chỉ phát triển các triệu chứng nhẹ, Giáo sư Marc Lipsitch – chuyên gia về dịch tễ học tại Trường Y tế Cộng đồng Harvard (Mỹ) cho rằng các chuyên gia khoa học vẫn cần xác định xem liệu nhóm đối tượng này có thể lây nhiễm bệnh cho người khác ở tốc độ cao hay không. Đây là một yếu tố không chắc chắn rất quan trọng mà chúng ta cần phải giải quyết.
Khi được hỏi về việc liệu các ca mắc bệnh nhẹ có thể lây lan virus hay không, bà Maria Van Kerkhove - người đứng đầu đơn vị nghiên cứu các loại bệnh mới của WHO cho biết điều này vẫn còn phải được tìm hiểu thêm.
"Chúng tôi cần phải xem xét từ các cá nhân mắc bệnh từ mức độ nhẹ cho tới nặng. Việc thu thập dữ liệu có hệ thống, từ các ca mắc bệnh nhẹ cũng như nghiêm trọng, là điều rất cần thiết để có thể xử lý căn bệnh này", bà Maria Van Kerkhove cho hay.
(Nguồn: Business Insiders, CNBC, New York Times, The Lancet)
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!