Một trong các đặc sản mà Tết này nhiều người đang định mua để tặng người thân là gạo ST25 vừa đạt danh hiệu Gạo ngon nhất thế giới hồi đầu tháng 12/2019. Trong niềm vui được trao giải Gạo ngon nhất thế giới, kỹ sư Hồ Quang Cua, tác giả gạo ST25, còn một nỗi lo lớn hơn, đó là sắp tới rất có thể việc trà trộn giống lúa, mạo nhận thương hiệu để bán cho bà con sẽ còn phức tạp hơn nữa.
Biện pháp mạnh tay nhất có lẽ là tờ giấy thông báo đến các hộ kinh doanh, bà con nông dân cẩn trọng với hai giống lúa với cái tên dễ gây nhầm lẫn ST24HP và OM18-HP, trông giống hai giống lúa nổi tiếng ST24 và OM18. Hai năm trước, gạo ST24 từng được xếp là 1 trong 3 loại gạo ngon nhất thế giới, còn OM18 là giống lúa chịu được độ mặn cao, đặc tính kháng rầu nâu và bệnh đạo ôn khá tốt, năng suất cao. Không ai dám chắc ST25 sau này không rơi vào trường hợp này.
Có hàng loạt văn bản từ nghiên cứu, công nhận, lưu hành, thậm chí xử phạt nếu làm giả, mạo nhận giống lúa. Tuy nhiên, câu chuyện quản lý trên thực tế không dễ như trên giấy tờ. Một giống gạo ngon không thể đi xa nếu không có sự vào cuộc của các doanh nghiệp để thương mại hóa. Gạo ST25 hiện nay đang "cháy hàng". Thậm chí, trong một hội chợ mới đây, người dân phải mua gạo này như thời bao cấp, gạo bán theo kg và mỗi người chỉ mua được 5kg. Như vậy, để phát triển các giống gạo ngon, doanh nghiệp sẽ phải làm gì trong thời gian sắp tới? Trả lời cho câu hỏi này, nhiều chuyên gia, các doanh nghiệp đã đưa ra ý kiến hiến kế. Bên cạnh đó, Giáo sư Võ Tòng Xuân, chuyên gia nông nghiệp, còn bổ sung ý kiến cần học hỏi Thái Lan trong việc bảo vệ thương hiệu gạo.
Ngay sau khi ST25 được giải Gạo ngon nhất thế giới, báo Bangkok Post của Thái Lan đã viết, việc không giành được giải thưởng Gạo ngon nhất thế giới trong 2 năm liên tiếp là một hồi chuông cảnh báo cho Thái Lan trong việc đầu tư nghiên cứu và phát triển các giống lúa Hom Mali để bắt kịp nhu cầu gạo thơm toàn cầu đang thay đổi. Theo Giáo sư Võ Tòng Xuân, Bộ Nông nghiệp Thái đang xét lại gen của giống lúa nổi tiếng này, gắn các bộ gen khác như gen chống được bệnh đái tháo đường. Như vậy, trong vài năm tới, rất có thể gạo Thái sẽ có nhiều đột phá. Và danh hiệu Gạo ngon nhất thế giới sẽ nhanh chóng bị lãng quên nếu chúng ta không có những biện pháp mạnh tay để bảo vệ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
