Bỏ hoang trạm dừng nghỉ đầu tư hàng chục tỷ đồng
Trạm dừng nghỉ đường bộ là công trình không thể thiếu thuộc kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, được xây dựng dọc theo tuyến quốc lộ hoặc tỉnh lộ, cao tốc để đảm bảo nhu cầu nghỉ ngơi của người dân và tài xế trên những lộ trình dài. Tuy nhiên, trạm dừng nghỉ ở Việt Nam vẫn chưa được quan tâm đúng mức.
Khoảng 10 năm trước, nạn "cơm tù", ép giá hoành hành trên nhiều tuyến quốc lộ, để chấm dứt tình trạng này và nâng cao chất lượng phục vụ khách đi đường cũng như đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, một loạt trạm dừng nghỉ đã được đầu tư từ nguồn vốn vay ODA Nhật Bản.
Khi đó, kỳ vọng đặt ra là Việt Nam sẽ có hệ thống trạm dừng nghỉ đường bộ đạt tiêu chuẩn trên toàn tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, với 150 trạm. Hiệu quả của nó giờ này đến đâu?
Trạm dừng nghỉ Song Khê là một trong những trạm dừng nghỉ quy mô nhất được đặt tại Bắc Giang. Khu nhà này được dựng lên để làm khu dừng nghỉ miễn phí mà giờ đây không ai dừng, cũng chẳng ai nghỉ, nó được khánh thành từ năm 2009, với số vốn 11 tỷ đồng, trong đó 7 tỷ từ nguồn vốn ODA do tổ chức JICA Nhật Bản tài trợ, 4 tỷ đồng từ Công ty bắc Hà, nhưng giờ đây đánh đổi lại là khu nhà bỏ hoang.
Ngay sau khi nhóm phóng viên đến liên hệ làm việc, ban quản lý khu dừng nghỉ đã cho dọn dẹp, cắt cỏ nhưng không dấu được vẻ hoang tàn của nơi đây, đơn cử nhu khu vệ sinh này đầu tư rất đầy đủ nhưng đang bị xuống cấp, nhiều thứ không còn dùng được.
Bất cập trạm dừng nghỉ
Theo nghiên cứu, sau khi đã uống chừng 500ml nước, cứ vào khoảng 45 phút sau, một người bình thường sẽ buồn đi vệ sinh. Ví dụ, với những tuyến cao tốc cho chạy 100km/h, trong 45 phút sẽ đi được 75km. Vậy mà có những tuyến cao tốc dài tới gần 180km mà không có trạm dừng nghỉ nào.
Theo Bộ Giao thông Vận tải, tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc quy định, khoảng cách từ 50-60 km phải bố trí 1 trạm dừng nghỉ, trạm xăng... phục vụ người dân nghỉ ngơi, đổ xăng và giải quyết các nhu cầu cá nhân. Thế nhưng trong quá trình xây dựng các hệ thống cao tốc, các nhà đầu tư luôn đưa ra rất nhiều lý do khác nhau về độ trễ xây dựng các trạm dừng nghỉ, thậm chí bỏ quên luôn công trình phụ trợ này.
Dừng xe vô tội vạ, đi vệ sinh giữa thanh thiên bạch nhật là những hình ảnh không đẹp có thể bắt gặp tại 1 trong những tuyến cao tốc đẹp và hiện đại nhất cả nước, Vân Đồn - Móng Cái. Cũng dễ hiểu vì hiện tuyến này không có trạm dừng nghỉ nào.
Một số cao tốc như cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn, Trung Lương - Mỹ Thuận, Đà Nẵng - Quảng Ngãi đã đưa vào sử dụng nhiều năm nhưng cũng chưa có trạm dừng nghỉ.
Bộ Giao thông Vận tải hiện mới chỉ có quy hoạch trạm dừng nghỉ trên quốc lộ mà chưa có quy hoạch trạm dừng nghỉ trên đường cao tốc, cũng chưa có quy hoạch các trạm dừng nghỉ trên toàn quốc. Ngoài ra, việc một số địa phương tự lập dự án trạm dừng nghỉ cho đoạn cao tốc đi qua địa phương mình cũng gây ra những bất cập.
Theo các lái xe, thiết kế của một số trạm dừng nghỉ tại Việt Nam chưa thuận lợi cho việc ra vào, thiếu trạm xăng cùng khu vực sửa chữa cấp cứu khi xe có sự cố. Hàng hoá phục vụ du khách còn nghèo nàn và chất lượng thiếu đồng đều.
Ngoài ra, việc phát triển trạm dừng nghỉ hiện còn gặp khó khăn một phần cũng là do chưa có cơ chế chính sách khuyến khích, thu hút xã hội hóa đầu tư.
Nhân rộng các trạm dừng nghỉ chất lượng cao
Nhằm thay đổi hình ảnh về những trạm dừng nghỉ mà thực chất là các quán ăn có chỗ đỗ xe , nhà vệ sinh không đảm bảo, không có nơi giới thiệu, quảng bá văn hóa địa phương, dịch vụ nghèo nàn, ngành giao thông cũng đang tăng cường quản lý, giám sát để nâng cao chất lượng các trạm dừng nghỉ. Nhiều trạm dừng nghỉ chất lượng cao đã được xây dựng để làm những mô hình kiểu mẫu như trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Những mô hình này hiện chưa có nhiều. Nó đòi hỏi nỗ lực từ nhiều phía, trách nhiệm từ chủ đầu tư cao tốc, chính sách hỗ trợ của địa phương cũng như sự nghiêm túc của các nhà đầu tư. Các bên liên quan không nên coi trạm dừng nghỉ là một công trình phụ mà nó là một phần không thể thiếu của các công trình đường bộ, điểm nhấn về cảnh quan và quảng bá sản phẩm địa phương.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!