Tháng 10/2019, 35 xà lan chở hơn 40.000 tấn quặng Bauxite nhôm của Công ty Bảo Nguyên đang tập kết làm thủ tục xuất khẩu tại Cẩm Phả, Quảng Ninh thì Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan yêu cầu Chi cục Hải quan Cẩm Phả tạm giữ do nghi vấn lô hàng ghi sai số lượng, chủng loại. Điều này khiến doanh nghiệp rất ngỡ ngàng vì đây là số quặng được khai thác hợp pháp và doanh nghiệp cũng được Bộ Công Thương cho phép xuất khẩu từ nhiều năm.
Cũng theo doanh nghiệp này, lý do thu giữ lô hàng là không đồng nhất từ sai số lượng, chủng loại và đến nay là số quặng trên là quặng thô không được xuất khẩu. Vậy theo quy định hiện nay thì với quặng bauxite nhôm như thế nào được xem là tinh quặng?
Theo Quyết định 167 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt vùng thăm dò, khai thác chế biến sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007 - 2015 có xem xét đến 2025 thì tại Điều 3 có nêu quặng Bauxite có hàm lượng bằng hoặc lớn hơn 48% được xem là tinh quặng.
Với quy định này, doanh nghiệp cho rằng số hàng của mình là tinh quặng bởi theo kết quả thử nghiệp doanh nghiệp gửi Vinacontrol - đơn vị có phòng thí nghiệm được cấp tiêu chuẩn vilas - hàm lượng oxit nhôm trong quặng là trên 50%.
Điều đáng nói là kết quả thử nghiệm được Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan lấy mẫu từ 35 xà lan quặng đang bị thu giữ cũng cho kết quả bình quân là hơn 50%. Vì thế, việc xác định đây là quặng thô là điều khó hiểu. Hơn nữa, vụ việc đã kéo dài hơn 1 năm mà chưa có hướng xử lý dứt điểm gây nhiều thiệt hại cho doanh nghiệp.
Ngoài bù thiệt hại cho các đối tác, từ khi số quặng bị thu giữ, sản xuất của doanh nghiệp cũng ngừng trệ. Hơn 1 năm nay, công nhân không có việc làm, hệ thống máy móc không hoạt động dẫn đến hư hỏng. Doanh nghiệp cũng không thể nộp ngân sách cho tỉnh Lạng Sơn hàng chục tỷ đồng mỗi năm như trước đây.
Thực tế này đòi hỏi cơ quan chức năng sớm đưa ra hướng xử lý dứt điểm vụ việc. Nếu doanh nghiệp có sai phạm thì xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Ngược lại, cũng cần có sự giải thích thỏa đáng để doanh nghiệp tiếp tục sản xuất, tìm đối tác tiêu thụ sản phẩm để từng bước vực dậy doanh nghiệp đang bên bờ vực phá sản.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!