Tối 25/2, Festival "Về miền Quan họ - 2023" đã khai mạc tại Quảng trường Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc tỉnh Bắc Ninh với một chương trình nghệ thuật đặc sắc, quy mô. Đến dự có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà.
Festival Về miền Quan họ quy tụ 500 nghệ sĩ đến từ 7 đơn vị biểu diễn nghệ thuật của các tỉnh, thành trên cả nước.
Bên cạnh di sản quan họ, Festival còn tôn vinh 6 di sản Văn hóa Việt Nam được UNESCO công nhận gồm: Dân ca ví dặm, Đờn ca tài tử, nghệ thuật Cồng chiêng Tây Nguyên, hát Xoan, hát Bài chòi và Nhã nhạc Cung đình Huế.
Trong lễ khai mạc, Ban tổ chức đã vinh danh 3 bảo vật Quốc gia của tỉnh Bắc Ninh, được Thủ tướng Chính phủ công nhận.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trao Quyết định của Thủ tướng công nhận Bảo vật Quốc gia đối với 3 hiện vật của tỉnh Bắc Ninh, đợt 11, năm 2022, gồm: Bia đá chùa Tĩnh Lự (huyện Gia Bình); Tượng Quan Thế Âm chùa Cung Kiệm (huyện Quế Võ); Thạp đồng Văn hoá Đông Sơn (Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng). Ảnh: Thái Hùng - TTXVN
* Festival "Về miền Quan họ - 2023" khẳng định thương hiệu văn hóa, du lịch Bắc Ninh
Phát biểu tại chương trình, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Hương Giang khẳng định: Bắc Ninh - Kinh Bắc, vùng đất "địa linh nhân kiệt", giàu truyền thống lịch sử, văn hoá và cách mạng, nơi phát tích của Vương triều Lý - triều đại khai mở, phát triển nền văn minh Đại Việt. Mảnh đất này là tổ đình của Phật giáo, trung tâm Nho học đầu tiên của cả nước. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử đã hun đúc, kết tinh và hiện hữu trên vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc một hệ thống di sản văn hóa đa dạng, phong phú và đặc sắc.
Bắc Ninh cũng được mệnh danh là xứ sở của các lễ hội dân gian truyền thống cùng những phong tục, tập quán tốt đẹp. Các hình thức diễn xướng dân gian mang sắc thái riêng, độc đáo, tiêu biểu là Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Đến nay, qua hơn 10 năm từ khi được ghi danh, Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã được đầu tư, bảo tồn, lan tỏa mạnh mẽ trong nước và quốc tế.
Để Quan họ có được sức sống, sự phát triển thăng hoa, Bắc Ninh đã ban hành nhiều chính sách, kế hoạch, chương trình hành động thiết thực, quan tâm đầu tư toàn diện và đúng hướng. Tỉnh sớm có chính sách đãi ngộ những nghệ nhân Quan họ đang hằng ngày thực hành và trao truyền những di sản mà cha ông đã dày công tạo dựng, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị dân ca quan họ trong xã hội đương đại, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và phát triển du lịch, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh khẳng định.
Để bảo tồn và phát triển văn hóa Bắc Ninh trong giai đoạn mới, ngày 29/8/2022, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh khóa XX ban hành Nghị quyết số 71 về "Xây dựng và phát triển văn hoá, con người Bắc Ninh đến năm 2030 đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững".
Chương trình nghệ thuật giới thiệu, trình diễn những nét tinh hoa, độc đáo của Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ảnh: Thái Hùng - TTXVN
Đặc biệt, Festival "Về miền Quan họ - 2023" với 30 hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch đặc sắc diễn ra trên địa bàn tỉnh đã kết nối những tinh hoa, bản sắc văn hóa dân tộc, đại diện cho các vùng miền trên cả nước, về hội tụ và toả sáng trên vùng đất Bắc Ninh ngàn năm văn hiến.
Ngoài việc giới thiệu, trình diễn những nét tinh hoa văn hóa độc đáo của Dân ca Quan họ Bắc Ninh, chương trình Festival lần này còn có sự tham gia của các địa phương trên mọi miền Tổ quốc, những nơi có Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh gồm: Hát Xoan (Phú Thọ), Ví Giặm Nghệ Tĩnh (Hà Tĩnh), Nhã nhạc cung đình Huế (Huế), Cồng chiêng Tây Nguyên (Đắk Lắk), Đờn ca tài tử Nam bộ (Bạc Liêu), Bài chòi (Quảng Nam).
Thông qua Festival "Về miền Quan họ - 2023", Bắc Ninh mong muốn đưa sự kiện này thành hoạt động văn hóa, du lịch quy mô lớn, hướng tới xây dựng sản phẩm, thương hiệu văn hóa, du lịch Bắc Ninh trên nền tảng các giá trị văn hóa của dân tộc. Tỉnh đẩy mạnh các hoạt động giao lưu, tạo cơ hội để kết nối di sản văn hóa với các địa phương trong cả nước; tăng cường tinh thần đoàn kết, gắn bó và hợp tác phát triển.
Tại chương trình, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà trao Quyết định công nhận Bảo vật Quốc gia đối với 3 hiện vật của tỉnh Bắc Ninh được Thủ tướng Chính phủ công nhận đợt 11, năm 2022 cho tỉnh Bắc Ninh.
Các bảo vật gồm: Bia đá chùa Tĩnh Lự, niên đại năm Mậu Tý (1648), hiện lưu giữ tại chùa Tĩnh Lự, xã Lãng Ngâm, huyện Gia Bình; Tượng Quan Thế Âm chùa Cung Kiệm, niên đại năm Kỷ Tỵ (1449), hiện được thờ tại chùa Cung Kiệm, xã Nhân Hòa, huyện Quế Võ; Thạp đồng Văn hoá Đông Sơn, niên đại cách ngày nay 2.200 - 2.300 năm (thế kỷ III - II trước Công nguyên), hiện lưu giữ tại Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng, thành phố Từ Sơn.
* Hội tụ di sản
Ngay sau phần lễ, khán giả được thưởng thức chương trình nghệ thuật "Miền di sản - Tinh hoa và bản sắc" gồm 3 chương: Không gian văn hóa Quan họ; Bốn phương hội tụ và Bắc Ninh tỏa sáng miền văn hiến, với sự tham gia của gần 1.000 nghệ sỹ, diễn viên đến từ các nhà hát, đoàn nghệ thuật của Trung ương và Bắc Ninh.
Chương 1 của chương trình nghệ thuật với chủ đề không gian văn hóa Quan họ, thông qua những làn điệu Dân ca Quan họ Bắc Ninh mượt mà, đằm thắm cùng với lối biểu diễn của các diễn viên qua các ca khúc Gửi về Quan họ, Tứ hải giao tình, Liện sai, Ngồi tựa mạn thuyền…, góp phần tái hiện vùng đất Bắc Ninh, nơi huyền thoại và lịch sử, sự tích và hiện thực đã mang theo giá trị tinh thần văn hiến Việt Nam.
Những giá trị đó, lưu truyền qua bao thế hệ, vùng đất này đã để lại những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú mang đậm bản sắc của văn hóa Bắc Ninh-Kinh Bắc. Đó là hệ thống đền, chùa, miếu mạo, các lễ hội lịch sử và dân gian cùng những làn điệu Dân ca Quan họ Bắc Ninh làm say đắm lòng người...
Biểu diễn Nhã nhạc cung đình Huế tại lễ khai mạc Festival “Về miền Quan họ - 2023”. Ảnh: Thái Hùng- TTXVN
Chương thứ 2 với chủ đề bốn phương tụ hội là phần trình diễn của các Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận như: Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Hà Tĩnh với phần trình diễn Dân ca Ví-Giặm; Trung tâm văn hóa tỉnh Bạc Liêu với phần trình diễn Đờn ca tài tử; Đoàn Ca múa Dân tộc Đắk Lắk với phần trình diễn không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên; Đoàn Nghệ thuật tỉnh Phú Thọ trình diễn Hát Xoan; Đoàn Ca kịch tỉnh Quảng Nam trình diễn Bài Chòi; Đoàn Nghệ thuật Nhã nhạc Cung Đình Huế trình diễn Nhã nhạc cung đình Huế. Tất cả tạo niên một đêm văn hóa đa sắc màu.
Chương thứ 3 với chủ đề Bắc Ninh tỏa sáng miền văn hiến tiếp tục đưa du khách về thăm miền Quan họ, miền quê của những di sản lịch sử văn hóa tiêu biểu của nền văn hiến Việt Nam.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!