Những người bị ngừng tim cần phải được điều trị nhanh chóng do não của họ đã mất hoàn toàn nguồn cung cấp máu (Ảnh: Getty Images)
Não người là một cơ quan vô cùng mỏng manh và phức tạp, cần được cung cấp máu giàu oxy liên tục. Nếu không có oxy, các tế bào não, bao gồm cả các tế bào thần kinh sẽ bắt đầu suy yếu và chết đi.
Bộ não con người sử dụng nhiều năng lượng hơn bất kỳ cơ quan nào khác trong cơ thể. Theo một đánh giá năm 2021 được công bố trên tạp chí Intensive Care Medicine, não trung bình chỉ chiếm 2% trọng lượng cơ thể của người trưởng thành, nhưng lại sử dụng tới 20% lượng máu chứa oxy được tim cung cấp. Não cần một nguồn cung cấp oxy khổng lồ để duy trì sự cân bằng của các chất điện giải, khoáng chất mang điện tích và là chìa khóa để dẫn truyền các xung điện trong hệ thần kinh.
Thời gian để não bị tổn thương vĩnh viễn hoặc chết hoàn toàn do thiếu oxy phụ thuộc vào mức độ và thời gian mất oxy. Não bị thiếu oxy có thể là do lượng máu cung cấp cho não bị gián đoạn, như trong trường hợp đột quỵ, gặp chấn thương đầu, hoặc ngừng tim.
Theo StatPearls, đột quỵ sẽ không khiến các tế bào não chết ngay lập tức, nhưng thời gian thiếu oxy càng dài thì tác hại đến não càng nghiêm trọng. Theo Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia (NINDS), thiếu oxy trong 5 phút có thể gây hôn mê, co giật và chết tế bào thân kinh. May mắn thay, chức năng não có thể được phục hồi đáng kể sau đột quỵ nếu người bệnh được điều trị kịp thời.
Tiến sĩ Danny Gonzalez, nhà thần kinh học mạch máu và trợ lý giáo sư tại Viện Thần kinh Barrow ở Phoenix, Arizona, cho biết việc thiếu oxy hoàn toàn trong não sẽ khiến các tế bào não chết tạm thời trong vài phút. Theo một đánh giá năm 2016 về con người và động vật, khi ngừng tim, hoạt động điện tự phát trên bề mặt não sẽ chấm dứt từ 10 đến 30 giây.
Theo MedlinePlus của the National Library of Medicine, tổn thương não vĩnh viễn có thể xảy ra chỉ trong vòng 4 phút khi máu trong cơ thể ngừng lưu thông. Gonzalez cho biết: “Bất kỳ tổn thương não do thiếu oxy kéo dài hoặc thiếu oxy hoàn toàn đều có thể khiến một lượng lớn tế bào não chết đi, làm tăng nguy cơ bị chết não ở người bệnh. Chết não là tình trạng mất chức năng não hoàn toàn và không phục hồi”.
Theo Gonzalez, tốc độ chính xác mà não có thể bị tổn thương do thiếu oxy là khác nhau đối với từng cá nhân: “Nó phụ thuộc vào những yếu tố nguy cơ của từng người như huyết áp, cholesterol và tình trạng hút thuốc”. Thêm vào đó, sức khỏe tim mạch kém có thể gây tích tụ các mảng mỡ làm cứng và thu hẹp mạch máu, từ đó hạn chế máu lưu thông tới các mô và cơ quan, bao gồm cả não”.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!