Đây là khu vực được xác định là vùng lõi của quần thể. Từ đây, ảnh hưởng to lớn của thời kỳ Biển tiến, xảy ra cách đây 4.000 - 6.000 năm đã tạo nên một vịnh biển hoá thạch trên cạn. Nhiều cảnh sắc mơ màng có ở nơi này. Các nhà nghiên cứu khảo cổ chỉ ra rằng, Vịnh Tràng An cổ đã bị bỏ rơi trong lục địa bởi quá trình đắp đê, ngăn lũ và lấn biển từ thế kỷ IX và X.
Tiến sỹ Phạm Khả Tùy - Viện khoa học và địa chất khoáng sản Việt Nam cho biết: “Xung quanh khối Tràng An bị đứt gãy, xẻ vào tạo ra các thung lũng, cắm sâu vào vùng lõi và mở rộng về phía Nam. Các vùng ấy đều là các vũng biển cổ được bảo tồn đến bây giờ. Các ngấn nước rất đẹp. Ngoài ra, còn một điểm đặc biệt nữa là các ngấn nước ấy đều là nơi chứa sò, hàu biển, cho một kết quả tương đương với thời kỳ Holocen trung”.
‘ Quần thể danh thắng Tràng An nhìn từ trên cao. (Ảnh: Báo Ninh Bình)
Thời kỳ Holocen trung để lại ngày hôm nay tại Tràng An những chứng cứ xương người tiền sử cùng các vật dụng, thức ăn hóa thạch của họ được lưu giữ qua hàng triệu năm trong các hang động nằm cheo leo trên vách núi. Đây có thể coi là yếu tố then chốt để hồ sơ Tràng An thành công với bộ tiêu chí hỗn hợp, tức là hoà quyện tiêu chí cảnh quan thiên nhiên, giá trị địa chất địa mạo và giá trị văn hoá lịch sử.
Giáo sư Paul Dingwall - Chuyên gia Hiệp hội bảo tồn thế giới IUCN nhận xét: “Unesco đã đánh giá rất cao hồ sơ Quần thể danh thắng Tràng An trong lần xét duyệt đầu tiên. Việt Nam đã thống nhất được bộ tiêu chí phù hợp đệ trình cho danh thắng này. Tôi chắc chắn rằng, những chuyên gia khi đặt chân đến đây đều mong muốn Tràng An của các bạn sẽ trở thành di sản thế giới trong năm nay”.
Tràng An với những giá trị nổi bật về cảnh quan, địa chất, ẩn chứa trong nó là kinh đô của người Việt cổ. Gần chúng ta hơn, đây còn là thành lũy hiểm hóc của kinh đô đầu tiên của Việt Nam - Kinh đô Hoa Lư mà còn đó là di tích của các triều đại Đinh, Lê, Lý. Những dãy núi muôn hình vạn trạng, quanh năm yên tĩnh và ngập nước cùng giá trị lịch sử đang đưa Quần thể danh thắng Tràng An đến gần hơn với danh hiệu di sản thế giới.