Theo PGS.TS Bùi Hiền - nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội, phần thứ nhất đã công bố mới chỉ đề cập cải tiến hệ thống phụ âm theo đúng nguyên tắc "mỗi chữ cái chỉ biểu đạt một âm vị và mỗi âm vị chỉ có một chữ cái biểu đạt". Ở phần thứ hai, PGS.TS Bùi Hiền đã hoàn thiện nghiên cứu về nguyên âm của tiếng Việt.
Theo PGS.TS Bùi Hiền, có hai vấn đề then chốt cần giải quyết dứt điểm là: Số lượng âm vị nguyên âm thực sự hiện có trong tiếng Việt và các chữ cái biểu đạt tương ứng.
Về nguyên tắc tổ hợp các nguyên âm trong các âm tiết tiếng Việt. Hiện tại, trong hệ thống nguyên âm tiếng Việt đã ghi nhận và thường xuyên dùng theo các quy chuẩn chính tả bao gồm 16 nguyên âm thể hiện bằng những chữ cái trong các vị trí điển hình độc lập hoặc đứng trong tổ hợp âm tiết có phụ âm đi cùng như sau:
Sau khi xác định xong hai hệ thống âm vị nguyên âm và phụ âm mới, cần ghép chúng lại thành bảng âm vị cùng chữ cái biểu đạt thống nhất và hoàn chỉnh của tiếng Hà Nội. Toàn bảng chữ cái (âm vị) Tiếng Việt (Thủ đô Hà Nội) gồm 33 đơn vị của PGS Bùi Hiền.
Toàn bảng chữ cái (âm vị) Tiếng Việt (thủ đô Hà Nội) gồm 33 đơn vị của PGS Bùi Hiền.
Trong bảng chữ cái đọc theo kiểu mới vẫn giữ nguyên trật tự a - b - c. Những chữ cái in đậm trong bảng trên để lưu ý rằng, đó là những chữ đã mang giá trị âm vị mới (đọc kiểu cải tiến) thay cho những chữ cái đọc theo bảng chữ quốc ngữ cũ. Một số chữ cái sẽ hoàn toàn thay đổi về cách đọc như: C (chờ), f (phờ), j (jờ), k (cờ), q (thờ), w (ngờ), x (khờ), z (dờ).
PGS.TS Bùi Hiền khẳng định, việc cải tiến chữ quốc ngữ chỉ nhằm mục đích điều chỉnh bảng chữ cái hiện hành dựa trên hệ thống ngữ âm cho tiếng Thủ đô Hà Nội, không tác động vào hệ thống âm vị làm tiếng nói khác đi, dẫn đến ý nghĩa khác đi như một số lời đồn thổi trong thời gian vừa qua.
Phần một thuộc cải cách chữ viết của PGS Bùi Hiền nêu đề xuất cải tiến phụ âm, bỏ chữ Đ ra khỏi bảng chữ cái tiếng Việt hiện hành và bổ sung thêm một số chữ cái tiếng Latin như F, J, W, Z.
Bên cạnh đó, thay đổi giá trị âm vị của 11 chữ cái hiện có trong bảng trên, cụ thể: C = Ch, Tr; D = Đ; G = G, Gh; F = Ph; K = C, Q, K; Q = Ng, Ngh; R = R; S = S; X = Kh; W =Th; Z = d, gi, r.
Vì âm "nhờ" (nh) chưa có ký tự mới thay thế, nên trong văn bản trên tạm thời dùng ký tự ghép n' để biểu đạt.
PGS.TS Bùi Hiền cho hay, ông đã mất 40 năm nghiên cứu công trình khoa học này. Khoảng 20 năm trước, khi công trình bước đầu cho ra kết quả, PGS.TS Bùi Hiền đã nêu đề xuất cải tiến chữ quốc ngữ trên một tạp chí khoa học nhưng không được xem xét. Ông vượt qua quãng thời gian tìm tòi cùng những thời điểm khó khăn để có được văn bản hoàn thiện hôm nay.
Tác giả Bùi Hiền cho rằng việc cải tiến chữ quốc ngữ của mình hướng tới tiếp tục nâng cao hiệu quả của bộ chữ cái Latin trong giai đoạn phát triển và hội nhập vào cuộc cách mạng 4.0.
PGS. TS Bùi Hiền chia sẻ về công trình nghiên cứu 40 năm cải tiến chữ viết "Tiếq Việt" của ông trong chương trình Café sáng với VTV3 ngày 28/11.
PGS Bùi Hiền cho biết thêm, đây là nghiên cứu, đề xuất khoa học cá nhân, việc có thể áp dụng hay không do Chính phủ quyết định. Ở thời điểm này, Chính phủ và Bộ GD&ĐT chưa có chủ trương cải tiến chữ quốc ngữ. Tuy nhiên, ở thời điểm khác, nếu thấy đây là đề xuất hợp lý, cơ quan chức năng có thể xem xét.
Trong chương trình Café sáng với VTV3 ngày 28/11, phóng viên VTV đã có cuộc trao đổi với PGS. TS Bùi Hiền xung quanh Bộ chuyển đổi tiếng Việt gây tranh cãi của ông.
Trước những phản ứng tiêu cực của dư luận, PGS.TS Bùi Hiền vẫn cho rằng bộ chữ cái cũ phức tạp và vô lý, đồng thời khẳng định việc làm của ông có chủ định, mục tiêu và bước đi rõ ràng.
"Tôi đã soạn thảo phần thay đổi toàn bộ hệ thống phụ âm, còn phần nguyên âm, tôi vẫn chưa làm xong. Khi báo chí đưa một nửa công trình dang dở lên, tất nhiên dư luận sẽ không tán thành" – PGS.TS Bùi Hiền cho biết.
Về đề xuất cải tiến chữ viết của PGS.TS. Bùi Hiền, đại diện Bộ GD&ĐT khẳng định trân trọng tất cả các công trình nghiên cứu và đề xuất nghiêm túc của các nhà khoa học. Tuy nhiên, để đưa một đề xuất liên quan đến vấn đề cải tiến chữ viết của ngôn ngữ quốc gia vào thực tế, cần có sự thẩm định của các chuyên gia, ý kiến của các tầng lớp nhân dân và sự xem xét, quyết định của Quốc hội, Chính phủ. Bộ GD&ĐT không đủ thẩm quyền và không có dự kiến áp dụng bất cứ một phương án nào về cải tiến chữ viết quốc gia trong giai đoạn hiện nay.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 1/12/2017 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ một lần nữa khẳng định, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ không sử dụng đề xuất cải tiến chữ quốc ngữ của PGS.TS Bùi Hiền - nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội đưa ra vào tháng 9 vừa qua tại hội thảo "Ngôn ngữ ở Việt Nam: Hội nhập và Phát triển". Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, trước đây có một số nhà khoa học đã đề xuất cải tiến Tiếng Việt, tuy nhiên, việc này là không thể vì rất tốt kém, nhưng lại không có tác động lớn.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh, Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa có chủ trương cải tiến chữ quốc ngữ, qua đó chấm dứt những tranh luận xung quanh chủ đề này.
Toàn văn công trình nghiên cứu cải tiến tiếng Việt của PGS.TS Bùi Hiền.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!