Trong các nước đồng minh có Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ. Và người công bố các thông tin mới nhất này trên báo giới, không ai khác, là cựu nhân viên Cục tình báo Trung ương Mỹ Edward Snowden.
Mặc dù đích thân Tổng thống Mỹ Obama đã lên tiếng trấn an các đồng minh và đối tác của Mỹ về “sự cần thiết” và “phổ biến” của các chương trình theo dõi kiểu này, song nhiều nước vẫn lên tiếng chỉ trích hành động trên và yêu cầu lời giải thích rõ ràng từ phía Washington.
‘ Đại sứ Mỹ tại Áo William Eacho trả lời phỏng vấn báo giới sau khi được triệu lên Bộ Ngoại giao nước chủ nhà. (Ảnh: AFP)
Châu Âu tỏ ra bất bình trước thông tin tình báo Mỹ do thám các cơ quan ngoại giao ở châu lục này. Tổng thống Pháp Hollande yêu cầu Mỹ ngay lập tức ngừng việc do thám các văn phòng châu Âu và đưa ra lời giải thích thỏa đáng về thông tin này.
Tổng thống Pháp Francois Hollande nói: “Tôi đã yêu cầu Ngoại trưởng Pháp liên lạc với người đồng cấp của Mỹ, John Kerry để thu thập các thông tin và lời giải thích về vấn đề này… Chúng tôi không thể chấp nhận hành động như thế này giữa những đồng minh với nhau”.
Ông Hollande cũng tuyên bố các cuộc đàm phán giữa EU và Mỹ về Hiệp định mậu dịch tự do (FTA) sẽ không thể tiến hành nếu Mỹ không đảm bảo chấm dứt các hoạt động gián điệp nhằm vào EU.
Người phát ngôn của Thủ tướng Đức Angela Merkel thì cho rằng “hành vi theo kiểu chiến tranh Lạnh này của Mỹ nếu đúng sự thật thì khó có thể chấp nhận”, nhất là trong bối cảnh Mỹ và EU là đồng minh và cần sự tin tưởng lẫn nhau để tiến tới khởi động tiến trình đàm phán về Hiệp định thương mại tự do xuyên Đại Tây Dương.
Trong khi đó, các nước châu Á được cho là nằm trong mục tiêu của chương trình nghe lén của Washington là Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ cũng lên tiếng phản đối và cho biết sẽ xác minh về thông tin cáo buộc này.
Về phần mình, Tổng thống Obama đã lên tiếng xoa dịu “cơn thịnh nộ” của các đồng minh thân cận khi cho rằng tất cả các dịch vụ tình báo trên toàn thế giới đều phải tìm kiếm các thông tin chi tiết ngoài những gì vẫn được đăng tải trên các phương tiện truyền thông.
Tổng thống Mỹ Barack Obama nói: “Tất cả các dịch vụ tình báo trên thế giới, không chỉ của chúng tôi, đều cố gắng để hiểu hơn về những gì đang diễn ra ở khắp mọi nơi trên thế giới bằng nhiều nguồn thông tin khác nhau, chứ không chỉ qua những gì có sẵn trên báo chí”.
Ông Obama cũng nhấn mạnh Mỹ sẽ liên lạc với các đối tác châu Âu để giải tỏa những lo ngại của họ về thông tin cáo buộc này và cam kết sẽ cung cấp tất cả những thông minh mà các đồng minh châu Âu yêu cầu liên quan tới chương trình theo dõi bí mật của Mỹ.
Cuối tuần trước, Tạp chí “Tấm gương” của Đức đã trích dẫn các tài liệu mật do cựu nhân viên CIA Snowden tiết lộ, cho thấy Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) đã cài đặt các thiết bị do thám nhằm vào các cơ quan ngoại giao của châu Âu, cùng một số đồng minh châu Á khác.