Theo Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng thuốc dân tộc, bạc hà thuộc loại cây thảo, sống lâu năm. Trong Đông y, bạc hà có vị cay thơm, tính ấm, có tác dụng tán phong nhiệt, hạ sốt, thông mũi, chữa nhức đầu, chữa đau bụng và rất tốt cho tiêu hóa. Khi chế biến thành vị thuốc, người ta thường lấy lá bạc hà khô, tẩm nước, để vào chỗ râm mát, khi lá cây mềm, cắt ngắn từng đoạn, phơi trong râm cho khô để dùng. Hoặc cũng có thể lấy lá cây rửa qua, để ráo nước, cắt ngắn chừng 2cm, phơi trong râm cho khô.
Bạc hà thường được dùng phối hợp với nhiều thuốc khác. Tinh dầu bạc hà và menthol có tác dụng xát khuẩn, xoa bóp nơi sưng đau như khớp xương, thái dương khi nhức đầu. Cây khô bạc hà được dùng làm thuốc chống co thắt, gây trung tiện, tống hơi trong ruột ra, làm dễ tiêu, làm lạnh, gây tác dụng kích thích, điều kinh, lợi tiểu. Nước hãm lá bạc hà lại dùng điều trị bệnh thấp khớp và chứng ăn không tiêu. Tinh dầu bạc hà đã loại menthol được dùng làm thơm nước súc miệng, kem đánh răng và các dược phẩm.
Bạc hà còn có công dụng giải uất ức lo buồn với bài thuốc điển hình có công thức: sài hồ 40g, đương quy 40g, bạch thược 40g, bạch truật 40g, bạch linh 40g, chích thảo 20g, bạc hà 20g. Tất cả tán bột, mỗi lần dùng từ 8 đến 12g uống với nước sắc gừng nướng. Cũng có thể dùng thuốc thang sắc uống.
Liều dùng bạc hà ở từng dạng thuốc là khác nhau. Với lá và toàn cây bạc hà, ngày uống từ 4 đến 8g dưới dạng thuốc hãm. Với tinh dầu bạc hà và menthol, dùng một lần từ 0.02 đến 0.20ml, một ngày dùng từ 0.06 đến 0.60ml. Còn dùng dưới hình thức cồn( lá bạc hà 50g, tinh dầu bạc hà 50g, cồn vừa đủ 1 lít), ngày dùng nhiều lần, mỗi lần từ 5 đến 15 giọt, cho vào nước nóng uống.
Lưu ý, bạc hà kiêng kỵ với người gầy yếu, suy nhược toàn thân, táo bón, huyết áp cao và trẻ em dưới 1 tuổi.
Tinh dầu bạc hà (Hình minh họa: ocean985.com)
Một số bài thuốc có bạc hà trong y học dân gian:
Thuốc chữa nôn, thông mật, giúp tiêu hóa: Lá hay toàn cây bạc hà bỏ rễ (5g), pha vào 200ml nước sôi, cách 3 giờ uống một lần. Có thể dùng cồn bạc hà theo công thức kể trên để uống thay, mỗi lần uống từ 5 đến 10 giọt hoặc hơn.
Chè cảm mạo chữa nhức đầu: lá bạc hà (6g), kinh giới (6g), phòng phong (5g), bạch chỉ (4g), hành hoa (6g). Đổ nước sôi vào, hãm 20 phút, uống lúc đang nóng.
Trị phong nhiệt, hóa đàm, làm thanh sảng đầu mặt, thông lợi yết hầu ngực bụng: Bạc hà tán bột luyện mật làm viên hoàn như hạt ngô đồng, mỗi lần ngậm 1 hoàn. Cũng có thể hòa bột thuốc với đường cát ngậm.
Trị phong nhiệt gây đau đầu, đau mắt: Bạc hà 5g, cúc hoa dại 9g, lá dâu 9g. Tất cả hãm cùng nước sôi uống (nếu sắc thuốc cho bạc hà vào sau cùng).
Trị đau răng do phong hỏa: Bạc hà 10g, cúc hoa dại 10g, bạch chỉ 6g, hoa tiêu 2g, tổ ong 9g. Đổ 300ml nước sắc đến khi còn 200ml, đợi hơi nguội rồi ngậm súc miệng từ 5 đến 10 phút, mỗi giờ súc một lần.
Trị mắt toét (mí mắt viêm nứt tấy đỏ): Bạc hà tẩm nước cốt gừng để một đêm, phơi khô tán bột, mỗi lần dùng 4g hãm nước sôi, chờ bớt nóng rồi rửa mắt.
Trị phong ngứa: Bạc hà, thiền thoái (xác ve) lượng bằng nhau, tán bột, mỗi lần uống 4g với rượu ấm.
Trị bệnh lỵ ra máu: Lá bạc hà sắc nước uống.
Trị đổ máu cam không dứt: Vắt nước cốt bạc hà tươi nhỏ vào mũi. Hoặc dùng loại khô hãm lấy nước tẩm bông nhét vào mũi.
Trị ong hay bọ cạp rắn rết cắn: Bạc hà (tươi) vò xát dán lên chỗ bị cắn.
Trị đau trong tai: Bạc hà tươi giã vắt nước nhỏ vào tai.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Theo các chuyên gia, đốt các hợp chất có chứa hương liệu sản sinh ra nhiều vật chất dạng hạt gây hại hơn so với thuốc lá.
VTV.vn - Sở Y tế TP Hồ Chí Minh vừa phát hiện một phòng khám đa khoa tái diễn "vẽ bệnh, moi tiền", xem thường pháp luật và sức khoẻ người dân.
VTV.vn - Tại Đồng Nai, tỷ lệ ung thư vú đang chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại ung thư, với tỷ lệ 25,1%.
VTV.vn - Đi bộ 10.000 bước mỗi ngày, tương đương với việc đi bộ khoảng 8km, được xem là mục tiêu sức khỏe chuẩn mực mà nhiều người hướng tới.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Thanh Ba (Phú Thọ) vừa phẫu thuật lấy sỏi bàng quang kích thước lớn thành công cho trường hợp người bệnh nữ, 51 tuổi.
VTV.vn - Đột quỵ xảy ra khi lưu lượng máu đến một phần não bị ngừng, ảnh hưởng đến các chức năng như lời nói hoặc cử động
VTV.vn - Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) vừa có công văn về việc chấn chỉnh hoạt động khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa phẫu thuật, tạo hình, thẩm mỹ và cơ sở làm đẹp.
VTV.vn - Nhiều người chi tiền cho các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và tìm kiếm cách kéo dài tuổi thọ mà không biết có những cách đơn giản giúp sống lâu.
VTV.vn - Một bé trai tử vong bất thường sau khi sinh tại Bệnh viện Bà Rịa, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đang chỉ đạo Sở Y tế khẩn trương làm rõ nguyên nhân tử vong của cháu bé.
VTV.vn - Huyết áp cao thường không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy còn được gọi là "kẻ giết người thầm lặng".
VTV.vn - Đa phần, chúng ta thường cho rằng vô sinh là do phụ nữ. Tuy nhiên, khoa học hiện đại ngày nay đã chứng minh được rằng tỷ lệ vô sinh ở nam và nữ là ngang nhau.
VTV.vn - Chanh tươi có tác dụng điều chỉnh thể trạng và làm trắng da. Tuy nhiên cần lưu ý khi sử dụng.
VTV.vn - Loại rau quen thuộc trong thời tiết lạnh giá có thể nấu nhiều món ăn ngon và giàu chất dinh dưỡng.
VTV.vn - Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bệnh nhân T.N.K., (sinh năm 1999, Vĩnh Phúc) trong tình trạng rất nguy kịch.
VTV.vn - Nhiều người tìm kiếm mái tóc óng ả và móng tay chắc khỏe. Bí quyết để đạt được điều này có thể khiến bạn bất ngờ.