Trẻ được gì khi bú sữa mẹ

Theo chỉ số đánh giá thực tế về tình hình nuôi con bằng sữa mẹ trên toàn cầu vào năm 2015 của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp quốc, trong số 140 triệu trẻ được sinh ra, có đến 77 triệu trẻ phải chờ lâu mới được bú sữa mẹ, có 3/5 trẻ dưới 6 tháng tuổi không được bú sữa mẹ hoàn toàn. Tỷ lệ trẻ bú mẹ giảm còn 1/3 ở độ tuổi từ 12 tháng đến 23 tháng tuổi. Một thống kê của Tổ chức Y tế thế giới chỉ ra rằng: mỗi năm sẽ có hơn 820.000 trẻ nhỏ dưới 5 tuổi sẽ được cứu sống nếu các em được tiếp cận dinh dưỡng của dòng sữa mẹ ngọt ngào từ lúc sinh ra đến 24 tháng. Thậm chí, chỉ số thông minh (IQ) của những đứa trẻ này còn được nâng cao, giúp các em có đủ năng lực và trí tuệ, đạt thành tích cao trong học tập, qua đó có được công việc và cuộc sống tốt đẹp hơn, thoát khỏi vòng luẩn quẩn của nghèo đói.

ThS.BS Nguyễn Văn Tiến, Trung tâm Giáo dục truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: tại Việt Nam, cải thiện nuôi con bằng sữa mẹ có thể cứu 2.011 trẻ em mỗi năm, góp phần quan trọng vào việc giảm tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi. Thời điểm tốt nhất cho trẻ bú là ngay sau khi sinh trong vòng 1 giờ đầu, người mẹ nên cho trẻ bú, bú càng sớm càng tốt.

Vì sữa mẹ tiết ra theo phản xạ (prolactin, oxytoxin), bú sớm có tác dụng kích thích bài tiết sữa sớm, trẻ được bú sữa non - sữa non có nhiều chất dinh dưỡng quý, có nhiều kháng thể sẽ phòng bệnh được tốt. Động tác bú có tác dụng co hồi tử cung, cầm máu cho người mẹ sau đẻ và giúp mẹ bài tiết sữa sớm.

ThS.BS Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh: sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh nhất, làm giảm nguy cơ mắc bệnh nhiễm khuẩn, bệnh dị ứng. Sữa mẹ còn có vai trò giúp phát triển hệ miễn dịch tự nhiên bằng cách tạo điều kiện cho các vi khuẩn có lợi trong đường ruột phát triển, giúp diệt các vi khuẩn có hại. Sữa mẹ được xem như nền tảng dinh dưỡng, nền tảng miễn dịch cho trẻ ngay từ khi chào đời. Tiếp tục nuôi con bằng sữa mẹ sau 6 tháng đầu, cho đến khi trẻ được hai tuổi hoặc lâu hơn nữa, kết hợp với bổ sung các thức ăn an toàn và phù hợp là phương thức nuôi trẻ tốt nhất...

Để bảo vệ tốt nguồn sữa mẹ, ThS.BS Nguyễn Văn Tiến lưu ý:

- Trong thời kỳ mang thai, người mẹ muốn có sữa cho con bú cần được ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, có chế độ nghỉ ngơi, lao động hợp lý, tinh thần thoải mái, giúp người mẹ tăng cân tốt (10-12kg), tăng cân là nguồn dự trữ mỡ để sản xuất sữa sau khi sinh.

- Sau khi sinh con, người mẹ cho con bú, điều trước tiên cần phải quan tâm là cần phải ăn đủ, uống đủ, ngủ đẫy giấc và tinh thần thoải mái. Người mẹ nên ăn bổ dưỡng, khẩu phần ăn cần cao hơn mức bình thường. Hàng ngày, người mẹ nên ăn thêm cơm, thịt, cá, trứng hoặc một ít rau đậu, ăn thêm quả chín để có đủ vitamin. Đặc biệt người mẹ nên ăn các món ăn cổ truyền như cháo chân giò gạo nếp, ý dĩ thường có tác dụng kích thích bài tiết sữa.

- Người mẹ cần uống nhiều nước từ 2 - 2,5 lít/ngày (8 - 10 cốc) để lượng sữa tiết ra nhiều hơn (vì trên 85g nước trong 100ml sữa mẹ) nên dùng sữa, nước trái cây, nước rau luộc, nước đun sôi để nguội.

Trong thời gian nuôi con bú, người mẹ cần hạn chế các thực phẩm như uống nước trà, nước ngọt có ga, uống rượu, cà phê, các loại gia vị (hành, tiêu, ớt, tỏi...). Cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh lo lắng, buồn phiền, giận dữ, mất ngủ. Khi cho con bú, nếu phải dùng thuốc, phải hỏi ý kiến của thầy thuốc, không được tự động dùng thuốc vì có thể nguy hại cho con và có thể làm cạn nguồn sữa.

Với những lợi ích tuyệt vời mà sữa mẹ mang lại cho con, ThS.BS Nguyễn Văn Tiến khuyến cáo: không nên cho trẻ ăn những thức ăn hay đồ uống khác, đặc biệt là sữa ngoài (sữa bột) và không cho trẻ bú bình trước khi cho trẻ bú mẹ và khi sữa chưa về. Số lần trẻ bú không gò bó theo giờ giấc mà tuỳ thuộc vào nhu cầu của trẻ. Ở những bà mẹ ít sữa, nên cho trẻ bú nhiều lần để kích thích bài tiết sữa tốt hơn.

Nếu trẻ đi tiểu ít nhất 6 lần trong vòng 24 giờ, đó là dấu hiệu của trẻ bú đủ. Nếu trẻ đi tiểu dưới 6 lần trong ngày, cần cho trẻ bú nhiều hơn hoặc người mẹ cần xem lại kỹ thuật cho con bú có đúng hay không. Nên cho trẻ bú đến 24 tháng tuổi hoặc có thể lâu hơn, không cai sữa cho trẻ trước 12 tháng.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!