Nhân dịp Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 11 đang diễn ra ở Hà Nội, chúng ta hãy cùng điểm lại quá trình 5 năm thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 9 và thứ 10 với mục tiêu xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam.
Những năm gần đây, các doanh nghiệp khai thác than đang phải mua sắm máy móc, trang thiết bị, trả lương cho người lao động theo quy luật của thị trường, nhưng giá than bán cho các hộ tiêu thụ lớn đang do Nhà nước quản lý. Các doanh nghiệp khai thác than cho biết, càng sớm thực hiện giá bán theo thị trường bao nhiêu sẽ càng tốt bấy nhiêu cho cả doanh nghiệp và cho nhà nước.
Ông Trần Xuân Hòa, Tổng Giám đốc Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam cho biết: “Nguồn năng lượng của Việt Nam, nhất là than đá và dầu khí là nguồn năng lượng không tái tạo, chúng ta cũng không phải là đất nước có nguồn năng lượng tiềm tàng đảm bảo cho mình phát triển kinh tế những năm sau này. Nguồn nội lực của Việt Nam về than, dầu khí, chính vì vậy, vấn đề thực hiện càng nhanh bao nhiêu cơ chê thị trường với ngành năng lượng này thì càng giúp cho đất nước phát triển nhanh chóng bấy nhiêu, vượt qua thử thách, đảm bảo tốc độ phát triển kinh tế và thực hiện nhanh chóng hiện đại hóa đất nước”.
25 năm đổi mới, Việt Nam đã chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế nhiều thành phần, và nay là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Những trói buộc trong cơ chế cũ được xóa bỏ đã nâng cao năng lực sản xuất hàng hóa của xã hội.
5 năm thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng 10, cũng là thời gian Việt Nam thực hiện nghĩa vụ thành viên của Tổ chức thương mại Thế giới. Hơn 50 luật và pháp lệnh đã được Quốc hội sửa đổi và ban hành mới cho phù hợp với nguyên tắc của kinh tế thị trường. Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán, thị trường tiền tệ đã được hình thành và phát triển với những cam kết mở cửa nhiều hơn theo từng năm. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm để thực hiện chủ trương xây dựng đồng bộ thể chế thị trường như yêu cầu.
Tiến sỹ Trần Đình Thiêm, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định: “Cách đây 10 năm, nghị quyết của Đảng nói là phải xây dựng đồng bộ thể chế kinh tế thị trường, nhưng bây giờ nó chưa đồng bộ, bởi vì chúng ta chưa quan tâm đúng mức đến những thị trường trọng điểm quốc gia, trọng điểm ưu tiên, ví dụ như thị trường đất đai, thị trường lao động, tại sao những thị trường này là thị trường trọng điểm, vì đất đai là nguồn lực của nền kinh tế xuất thân từ nông nghiệp chuyển sang thị trường, lao động cũng là nguồn lực cơ bản của bất kỳ nền kinh tế nào, không có thị trường vận hành thì nguồn lực ấy làm sao phát triển được”.
5 năm qua, một số các thị trường đã bắt đầu hình thành như thị trường vốn, thị trường bất động sản… Tuy nhiên, việc hình thành là chưa đồng bộ và chưa đáp ứng được yêu cầu.
Vì vậy, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một yêu cầu khách quan, đáp ứng mong đợi của người dân.
Theo Tiến sỹ Đinh Văn Ân, Phó Chánh văn phòng Trung ương Đảng, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương: “Cương lĩnh, chiến lược và báo cáo chính trị đều xác định là phải sớm khẩn trương, đẩy mạnh hơn nữa việc tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam, một mặt chúng ta phải căn cứ vào những tiêu chí của một nền kinh tế thị trường mà WTO đã đòi hỏi, đồng thời chúng ta cũng phải xác định rõ và giữ vững, ngày càng khẳng định định hướng XHCN của nền kinh tế thị trường ở Việt Nam”.
Xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN là một trong những nội dung quan trọng được các đại biểu tham dự Đại hội Đảng lần thứ 11 thảo luận. Và đây cũng là một nội dung được chọn là khâu đột phá trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020.