Làm thủ tục hải quan điện tử tại Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 (cảng Cát Lái). Ảnh: Diễn đàn doanh nghiệp
Mở niêm phong container của công ty xuất nhập khẩu Thái Minh, quận Bình Thạnh, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 4 (Cục Hải quan TP.HCM) phát hiện gần 2.500 kg ngà voi nguyên chiếc nhập về từ châu Phi mà không phải là da bò muối như doanh nghiệp khai báo. Tạm tính mức giá thấp nhất là 2000 USD/kg, thì tổng trị giá của số ngà voi đã trên 100 tỷ đồng.
Ông Huỳnh Tấn Trung, Phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 4 cho biết: “Doanh nghiệp khai là da bò thuộc nhập về từ các nước châu Phi, nhưng chúng tôi đã có những thông tin nên mặc dù hàng của doanh nghiệp khai là luồng vàng nhưng chúng tôi đã chuyển sang luồng đỏ và khi kiểm tra đã phát hiện ra ngà voi với 158 chiếc”.
Nếu chỉ căn cứ vào tờ khai hải quan cũng như hệ thống dữ liệu trên máy tính, mặt hàng da bò muối trá hình của doanh nghiệp sẽ được phép thông quan luồng vàng. Trước đó, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1 cũng phát hiện ngà voi nhập lậu dưới danh nghĩa đậu xanh, hoặc gỗ dưới danh nghĩa hạt nhựa để được ưu đãi thuế. Doanh nghiệp đã lợi dụng thủ tục hải quan điện tử để đăng ký và thông quan dưới tên hàng hóa bình thường nhằm tránh bị phân luồng kiểm tra.
Ông Lê Nguyên Đảm, công ty Vinatrans TP.HCM cho rằng: “Rủi ro này là do lãnh đạo chỉ duyệt trên giấy tờ, trên điện tử, mà không duyệt được trên thực tế, theo tỷ lệ phần trăm của máy chấm”.
Quản lý rủi ro đã tạo thuận lợi cho hàng hóa xuất nhập khẩu, giảm thiểu thủ tục hải quan, minh bạch hóa quy trình thủ tục ở khâu giảm tỷ lệ kiểm tra. Nhưng những kẽ hở trong chính sách xuất nhập khẩu đã bị lợi dụng để đánh lận hàng luồng đỏ vào hàng luồng xanh.
Chính vì vậy, ông Phan Minh Lê, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1 khuyến nghị: “Cần có sự kết hợp thông tin giữa các lực lượng trong và ngoài ngành. Bên cạnh đó, cán bộ công chức hải quan, lãnh đạo phân luồng phải nhạy bén trong nghiệp vụ, phát hiện những cái bất hợp lý trong hồ sơ”.
Tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhưng không để gian lận thương mại lợi dụng sự thông thoáng là bài toán không đơn giản. Hệ thống văn bản pháp quy đã ban hành, nhưng thực hiện như thế nào cũng như phải đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu thực tế, chính là những giải pháp đặt ra cho ngành hải quan.