Nguyên nhân là do công tác kiểm toán môi trường (đánh giá tác động tích cực và tiêu cực của 1 dự án đến môi trường xung quanh) chưa được thực hiện hiệu quả. Tại hội thảo Kiểm toán quốc tế về môi trường vừa diễn ra tại Hà Nội, hơn 60 chuyên gia đến từ các nước châu Á chia sẻ kinh nghiệm làm sao vừa phát triển kinh tế vừa bảo vệ được môi trường.
‘ Tác hại của ô nhiễm không khí đã trở thành vấn đề bức xúc của nhân loại. Ảnh: TNMT
Cá chết phủ trắng sông Phủ Hà, lợn cúm trương phềnh sông Hoàng Phố. Chỉ qua một đêm, sông Tiên, Lạc Dương thấm đẫm màu của vải nhuộm… ô nhiễm môi trường đang là vấn nạn của Trung Quốc. Bản thân đại diện Kiểm toán nước này tại cuộc hội thảo cũng đã thừa nhận thực tế trên. Theo ông, nguyên nhân là do Trung Quốc đã một mực theo đuổi mục tiêu tăng trưởng mà ít để ý tới những tác động của các dự án công nghiệp đến môi trường xung quanh.
“Ở nhiều địa phương tại Trung Quốc, người ta đặc biệt bị ám ảnh về chuyện tăng trưởng, ám ảnh đến nỗi mà họ đặt ra các mục tiêu phát triển nhà máy, thậm chí vượt quá khả năng tiêu thụ của thị trường. Đơn cử như ở Bắc Kinh hay khu vực Hà Bắc, hiện không thiếu nhà máy sản xuất sắt thép hay xi măng vượt xa so với nhu cầu thực tế của thị trường”, ông Dongha Dasheng, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Trung Quốc chia sẻ.
Hệ quả là Chính phủ nước này phải chi ra hơn 800 triệu USD để xử lý ô nhiễm, đồng thời Kiểm toán Nhà nước Trung Quốc phải tiến hành hàng loạt các cuộc kiểm toán môi trường. Cụ thể là kiểm toán tính hiệu quả và tác động của các dự án kinh tế - xã hội đến môi trường sống.
‘ Ông Dongha Dasheng, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Trung Quốc.
Ông Dongha Dasheng cho biết: “Chúng tôi xem các dự án đó sử dụng tài chính thế nào, có đạt về các tiêu chuẩn về kiểm toán môi trường hay không. Nếu không đạt được thì chúng tôi gửi báo cáo đến bộ phận bảo vệ môi trường của Chính phủ và Bộ Tài nguyên. Không ít những dự án đã buộc phải dừng triển khai vì không đạt các tiêu chuẩn về môi trường”.
Theo các chuyên gia, tại nhiều nước trên thế giới, Kiểm toán Môi trường đã được triển khai từ vài thập kỷ trước. Còn tại Việt Nam, dù đã xuất hiện cách đây 8 năm nhưng Kiểm toán Môi trường mới chỉ được thực hiện tại 10 dự án chủ yếu trong các lĩnh vực nước sạch, trồng rừng, khai tác tài nguyên.
Theo các chuyên gia, nếu Kiểm toán Môi trường được thực hiện sớm và hiệu quả, sẽ giúp lường trước mức độ ảnh hưởng của các dự án đến môi trường để phòng tránh. Nhất là từ nay đến năm 2020, Việt Nam đặt mục tiêu cơ bản trở thành nước công nghiệp hiện đại, thì công tác này càng cần được triển khai nhanh, mạnh và rộng khắp trên cả nước. Nếu không Việt Nam sẽ khó tránh khỏi “vết xe đổ” về vấn nạn ô nhiễm mà nước láng giềng Trung Quốc đã từng gặp phải.