Theo ước tính của Thanh tra bộ Thông tin - Truyền thông, lượng sách lậu vào thị trường có thể lên tới vài chục phần trăm so với tỷ lệ sách chính nguồn trong một cửa hàng. Sách lậu không chỉ ảnh hưởng lớn tới hoạt động xuất bản lành mạnh, mà còn gây nhiều mối lo ngại về nội dung chính thống của sản phẩm tư tưởng văn hóa rất đặc thù này.
Theo chân đoàn thanh tra bộ Thông tin và Truyền thông, nhóm phóng viên đã tới nhiều điểm kinh doanh sách trên địa bàn Hà Nội. Ngay tại các con phố trung tâm, rất nhiều cuốn sách hướng dẫn du lịch không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ được bày bán công khai. Điều nguy hại là nhiều thông tin về chỉ dẫn địa lý Việt Nam bị phản ánh sai lạc trong các ấn phẩm, các chủ hiệu sách đều không thể thông tin về nguồn cung, mà chỉ cho rằng đó là sách nhận qua đường ký gửi.
Chủ cửa hàng sách Huyền Thủy, số 2 Nguyễn Xí cho biết: “Chúng tôi toàn nhận ký gửi, người ta qua đây ký gửi thế nào, mình bán thế đấy thôi. Có người hỏi, mình cũng nhập vào 1-2 quyển để bán, chứ cũng không dám nhập nhiều”.
Trên thực tế, đầu sách bày ra là một vài cuốn, nhưng nếu khách hàng yêu cầu thì chủ hàng có thể đáp ứng với số lượng lớn tùy ý trong thời gian ngắn nhất. Tại một cửa hàng sách trên phố Tràng Tiền, khi phóng viên đề nghị 100 cuốn sách của một loại sách cụ thể với giá 150 ngàn một cuốn, người bán cho biết, chỉ cần một cú điện thoại là có ngay.
“Chỉ 10 phút là có ngay chứ mấy. Chị nhìn này, sách của em thế này cơ mà, như là sách gốc luôn, chị biết quyển này giá gốc bao nhiêu không, 700 đấy, giá toàn tính bằng USD thôi...”.
Lợi nhuận là lý do để hàng loạt đầu sách trái phép có mặt trên sạp hàng và thông qua các cơ sơ in bí mật nào đó, được nhân bản tùy nhu cầu. Người bán không quan tâm nội dung sách, còn công tác thanh tra, kiểm tra dường như chưa tìm ra lời giải cho vấn nạn sách lậu mà theo lãnh đạo thanh tra bộ Thông tin Truyền thông có thể lên tới 40% số sách được bày bán.
Bà Đỗ Thị Tình, Phó chánh thanh tra bộ Thông tin - Truyền thông bức xúc: “Khi đoàn thanh tra đến, họ rất chấp hành, nhưng khi rút đi thì đâu lại vào đấy. Chuyện này đã quá phổ biến, hầu như ai cũng biết cả”.
Mức phạt cho hành vi bán sách không rõ nguồn gốc hiện chỉ từ 3-5 triệu đồng, không thấm vào đâu so với lợi nhuận mà nó mang lại. Vậy lượng sách lậu lớn như vậy từ đâu ra? Ngoài nguồn nhập khẩu bất hợp pháp, chúng phải được tiếp tay bởi các nhà in lậu. Nếu hàng ngàn nhà in trên cả nước, tức là đầu ra của sách không được kiểm soát, thì các đợt thanh tra cũng chỉ như muối bỏ bể.
Mời quý vị theo dõi Video: Sách lậu