Rừng vàng biển bạc - câu nói mà nhiều người vẫn ví von để cho thấy sự quý giá của tài nguyên rừng đối với môi trường và kinh tế quốc gia. Giá trị của rừng càng được quan tâm hơn bao giờ hết khi vừa qua, Thủ tướng Chính phủ có văn bản giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Bộ Tài Nguyên và Môi trưởng và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất cơ chế áp dụng chỉ số môi trường rừng, chỉ số CO2 theo nguyên tắc địa phương phát triển công nghiệp, phát thải CO2 phải mua chỉ số môi trường rừng, chỉ số CO2.
Chủ trương này đã nhanh chóng thu hút sự đồng thuận của các chuyên gia cũng như các cơ quan quản lý, khi cho rằng carbon phải được coi như một thứ hàng hóa để có quy chuẩn và trao đổi.
Chỉ số CO2 của rừng giờ được coi như một thứ hàng hóa
Theo PGS TS Nguyễn Bá Ngãi, rừng càng lâu đời lại có giá trị hấp thụ và lưu giữ carbon càng lớn. Và thứ tài sản này hoàn toàn có thể bán cho những đơn vị phác thải khí carbon lớn. Vậy nên, việc lập Bộ chỉ số CO2 của rừng cho từng địa phương sẽ là cơ sở quan trọng để các địa phương và chủ rừng có thể thu tiền từ dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng.
Chỉ số CO2 của rừng giờ được coi như một thứ hàng hóa, minh chứng là vừa qua chúng ta đã bán được 10,3 triệu tấn CO2 để thu về trên 51 triệu USD và Việt Nam trở thành quốc gia thứ 5 trên thế giới đầu tiên ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương tham gia thực hiện ký thỏa thuận về chi trả giảm phát thải dựa vào kết quả này.
Còn nếu xét trong phạm vi nội địa, trong năm 2019, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành Quyết định về thí điểm chi trả dịch vụ môi trường rừng đối với dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng tại 4 tỉnh là Quảng Ninh, Thanh Hóa, Thừa Thiên - Huế và Quảng Nam.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa khẳng định, việc triển khai thí điểm thu phí dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng sẽ tạo ra sự phát triển bền vững, vừa góp phần phát triển rừng, vừa gia tăng thu nhập, tạo thêm sinh kế cho người dân.
Hiện UBND tỉnh Thanh Hóa đã tham vấn ý kiến của 4 nhà máy sản xuất xi măng và Công ty nhiệt điện Nghi Sơn trên địa bàn. Để đảm bảo quyền lợi cho các doanh nghiệp thực hiện thí điểm, phía UBND tỉnh Thanh Hóa đã có văn bản đề nghị Ban soạn thảo tính toán lại mức chi trả cho phù hợp hơn. Đồng thời xem xét việc số tiền chi trả sẽ được khấu trừ ngay từ năm đầu tiên khi chính sách được phê duyệt áp dụng trong phạm vi toàn quốc.
Theo dự thảo Quyết định thí điểm, đối tượng phải chi trả dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng là tổ chức sản xuất nhiệt điện than và tổ chức sản xuất xi măng gây phát thải khí nhà kính lớn, với mức chi trả là 4 đồng/kWh đối với sản xuất nhiệt điện than và 2.100 đồng/tấn clinker đối với hoạt động sản xuất xi măng.
Theo Hội Chủ rừng Việt Nam nếu áp dụng được bộ chỉ số CO2 thì người trồng rừng có thể thu về từ 1.200 - 1.500 tỷ đồng mỗi năm. Và để hiện thực hóa con số trên, rất cần có cơ chế pháp lý cụ thể. Hiện nay, Việt Nam chưa có hạn ngạch về phát thải khí carbon đối với cơ sở sản xuất công nghiệp. Theo một số chuyên gia, đây chính là điểm nghẽn đầu tiên, cần phải xây dựng để có thể tiến tới thu tiền dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!