Tê tê và mối đe dọa tuyệt chủng
Tê tê còn có tên gọi dân gian khác là con Trút (theo cách gọi dân dã của người dân miền Trung và miền Nam). Việt Nam có hai loài Tê tê (Tê tê vàng và Tê tê Java). Tê tê là một loài động vật sống hoang dã có đặc điểm dễ nhận biết là toàn thân và đuôi (trừ bụng) phủ một lớp sừng xếp thành nhiều hàng như ngói lợp, có thể cuộn tròn lại khi gặp nguy hiểm. Chúng thường sống trong hang dưới các gốc cây to, cây mục nát, hoặc vách đất đá trong lùm cây rậm rạp. Hoạt động kiếm ăn ban đêm trên mặt đất, ban ngày trú ẩn trong hang và phân bố tại các tỉnh phía Bắc, một số tỉnh miền Trung và Tây Nguyên.
Tuy nhiên loài Tê tê ở Việt Nam đang ngày một cạn kiệt bởi nạn buôn bán và tiêu thụ trái phép bởi niềm tin Tê tê có thể chữa trị một số bệnh. Tê tê vốn được dân gian dùng để ngâm rượu, ăn thịt và vảy của chúng được dùng trong y học cổ truyền. Những tin đồn về tác dụng khác như “tăng cường sinh lực nam giới” đều không được khoa học chứng minh.
Theo thống kê, các loài Tê tê ở Đông Nam Á vẫn đang bị nhập khẩu số lượng lớn tới thị trường ngầm là Singapore, Trung Quốc, Hàn Quốc và Việt Nam. Chính mối đe dọa này cùng với nạn phá rừng, phá hoại môi trường sống của chúng, đã làm giảm số Tê tê, nhất là loại Tê tê vàng, đẩy chúng đến nguy cơ tuyệt chủng.
Trước nạn sử dụng và buôn bán trái phép Tê tê, chúng đã được Nhà nước xếp vào loài quý hiếm trong Sách đỏ Việt Nam. Chúng nằm trong nhóm động vật có mức độ đe dọa Nguy cấp (EN) và thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ ban hành kèm theo Nghị định 160/2013/NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ. Theo đó, các vi phạm liên quan đến loài tê tê có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với hình phạt cao nhất là 7 năm tù.
Trên thế giới, Tê tê cũng nằm trong Phụ lục II của CITES (Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp) và được xếp hạng Nguy cấp (EN) trong Sách đỏ quốc tế (IUCN)… Từ năm 2000 là "không hạn định số lượng" (cấm tuyệt đối), có nghĩa là cấm tất cả các cuộc mua bán quốc tế về Tê Tê hoặc các bộ phận cơ thể của chúng. Tháng 11 năm 2010, Tê Tê đã được thêm vào danh sách các động vật có vú khác biệt về mặt di truyền và có nguy cơ tuyệt chủng của Hội Động vật học của London (Zoological Society of London's).
Cần nâng cao ý thức bảo tồn Tê tê
Có một thực tế đau lòng, Tê tê vẫn là một trong những loài bị mang ra buôn bán và tiêu thụ nhiều nhất ở Đông Nam Á trong đó có Việt Nam. Nhiều chuyên gia lo ngại rằng chúng sẽ tuyệt chủng trong tương lai gần do tình trạng buôn bán vẫn không ngừng tiếp diễn. Trong những năm gần đây ở Việt Nam vẫn không ngừng tiếp diễn các vụ buôn bán bất hợp pháp tê tê, vảy và thịt Tê tê. Vào cuối tháng 4 năm 2013, Hải quan Pháp đã chặn 50 ký lô vẩy tê tê đang trên đường chuyển về Việt Nam.
Và trên thực tế vẫn tồn tại một thị trường chợ đen buôn bán các sản phẩm từ Tê tê và liên tục buôn lậu với số lượng lớn. Gần đây nhất, cuối năm 2013, Trạm Kiểm soát liên hợp Km15 - Bến tàu Dân Tiến phối hợp với Phòng 3, Cục Cảnh sát kinh tế đã tiến hành kiểm tra bắt giữ xe tải chở 124 cá thể Tê tê sống đựng trong các túi lưới với tổng trọng lượng 487 kg theo hướng Hạ Long đi Móng Cái.
Như vậy, tình hình buôn bán trái phép các cá thể Tê tê còn sống vẫn còn là vấn đề nhức nhối. Để đẩy lùi nguy cơ tuyệt chủng của loài Tê tê, cần có sự chung tay của các sở, ban, ngành, cơ quan, tổ chức xã hội để tuyên truyền chống lại hành vi buôn bán, và tiêu thụ loài vật này. Đặc biệt, mới đây, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ra công văn số 192/BTNMT-TCMT về việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền không buôn bán, tiêu thụ, sử dụng các loài động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm trong đó khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân cam kết không buôn bán, tiêu thụ và sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm nói chung và Tê tê nói riêng.