Trong bài phát biểu dài khoảng 15 phút, ông Obama đã nêu đầy đủ quan điểm của Nhà Trắng đối với cuộc khủng hoảng ở Syria hiện nay. Thông điệp quan trọng nhất của bài phát biểu là Mỹ ủng hộ và ưu tiên cho giải pháp ngoại giao đối với Syria, nhưng ông Obama cũng khẳng định Mỹ vẫn sẽ sẵn sàng tấn công trừng phạt Syria nếu các giải pháp ngoại giao thất bại.
‘ Tổng thống Obama phát biểu trong bài diễn văn trước nhân dân Mỹ hôm 10/9. (Ảnh: AP)
Trong bài phát biểu, ông Obama dành phần lớn thời gian khẳng định cáo buộc của Mỹ rằng Chính phủ Syria đã sử dụng vũ khí hóa học và sự cần thiết phải tiến hành một cuộc tấn công trừng phạt, nhưng có giới hạn và nhằm vào những mục tiêu cụ thể. Ông Obama cho rằng chính vì áp lực quân sự của Mỹ và thiện chí của Nga mà chính quyền Syria mới tuyên bố đồng ý giao nộp kho vũ khí hóa học cho cộng đồng quốc tế. Mặc dù vẫn tỏ ra hoài nghi, song Tổng thống Obama cho biết, chính quyền Mỹ ủng hộ và ưu tiên thúc đẩy một giải pháp ngoại giao cho vấn đề Syria.
Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết: “Tôi đã yêu cầu lãnh đạo Quốc hội hoãn bỏ phiếu về việc cho phép tấn công Syria để đi tiếp con đường ngoại giao này. Tôi sẽ phái Ngoại trưởng John Kerry đi gặp người đồng cấp Nga vào ngày 12/9, còn bản thân tôi sẽ tiếp tục bàn luận riêng với Tổng thống Nga Putin”.
Ông Obama cũng cho biết sẽ tiếp tục thảo luận với các đồng minh cũng như với Nga và Trung Quốc về một nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ buộc Tổng thống Syria thực hiện cam kết của mình.
Kết quả thăm dò dư luận ngay sau bài phát biểu cho thấy, 61% người được hỏi ủng hộ cách tiếp cận của Tổng thống Obama. Trong khi đó, tại Quốc hội Mỹ, số nghị sĩ ủng hộ quyết định tấn công Syria đang có xu hướng giảm. Điều này cũng phản ánh đúng bức tranh chung của dân chúng Mỹ hiện nay vốn đều đã quá mệt mỏi với các hoạt động quân sự tốn kém cả về nhân lực và vật lực của Mỹ ở nước ngoài.
Bà Candace Wolf, một người biểu tình nói: “Thông điệp là rất đơn giản, Chính phủ cần phải kết thúc mọi hành động quân sự ở nước ngoài. Mọi nguồn lực của Mỹ phải phục vụ cho nhân dân Mỹ, đó là chăm sóc y tế cho mọi người, giáo dục cho mọi người chứ không phải là các cuộc chiến tranh ở nước ngoài”.
Tuy nhiên, bài phát biểu của ông Obama cũng đã vấp phải những chỉ trích, nhất là từ những nhân vật bảo thủ trong phe Cộng hòa khi không tuyên bố về việc sẽ tăng cường viện trợ cho phe đối lập ở Syria cũng như yêu cầu Hội đồng Bảo an LHQ phải đưa ra ngay lập tức một nghị quyết để giải giáp kho vũ khí hóa học của Syria.
Mặc dù Tổng thống Obama vẫn tỏ ra rất cứng rắn và tiếp tục tìm kiếm sự ủng hộ đối với kế hoạch tấn công quân sự nhằm vào Syria của Nhà Trắng, nhưng trước những phản ứng bất lợi trong Quốc hội và công chúng Mỹ hiện nay và khi cánh cửa cho một giải pháp ngoại giao đang được mở ra, thì có thể nói chính quyền Mỹ dường như đã tìm ra một lối thoát mới cho tình huống éo le của mình, đó là có thể tránh khỏi việc tiến hành một cuộc tấn công quân sự mà bản thân Tổng thống Obama, người dân Mỹ và cộng đồng quốc tế không hề mong muốn.