Phán quyết của Tòa Trọng tài vụ kiện Philippines - Trung Quốc bác bỏ yêu sách biển của Trung Quốc liên quan tới "đường 9 đoạn" trên Biển Đông, đồng thời đưa ra quy chế cho các cấu trúc địa lý tại khu vực Trường Sa. Bên cạnh đó, theo phán quyết của Tòa Trọng tài, Trung Quốc đã gây hại nghiêm trọng cho môi trường biển, vi phạm nghĩa vụ bảo tồn và bảo vệ các hệ sinh thái bằng các hoạt động bồi đắp và xây dựng nhân tạo trên 7 cấu trúc của quần đảo Trường Sa. Sau khi được công bố, phán quyết này đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận như một đóng góp quan trọng vào mục tiêu chung, đó là tìm kiếm giải pháp hòa bình cho các tranh chấp ở Biển Đông.
TS Trần Việt Thái – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thuộc Bộ Ngoại giao nhận định: "Có thể nói, sau phán quyết của Tòa Trọng tài, vấn đề Biển Đông đã trở thành một vấn đề pháp lý toàn cầu, không còn thuần túy là vấn đề tranh chấp lãnh thổ giữa một vài quốc gia hay chỉ là vấn đề giữa Trung Quốc và ASEAN. Điều đó có nghĩa là vấn đề Biển Đông đã được quốc tế hóa ở mức cao nhất, đặc biệt sau khi G7 ra tuyên bố sau đó đến Liên Hợp Quốc ra tuyên bố. Điều này hàm ý rất nhiều chiều đối với chúng ta trong quá trình hoạch định chính sách".
TS Trần Việt Thái – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thuộc Bộ Ngoại giao
Ông Trần Việt Thái cũng nhấn mạnh: "Hiện nay, vấn đề Biển Đông mới chủ yếu tập trung vào việc xây dựng lòng tin, quản lý xung đột để tránh leo thang căng thẳng, chưa chuyển sang giai đoạn đàm phán để đi đến phân định biển hay đi đến giải pháp cuối cùng. Do vậy, chúng ta cần tỉnh táo nhìn nhận phán quyết của Tòa Trọng tài quan trọng nhưng không phải là cây đũa thần, không thể giải quyết ngay một vấn đề phức tạp, nhiều chiều như vấn đề Biển Đông".
Mặc dù vậy, theo TS Trần Việt Thái, phán quyết của Tòa Trọng tài vẫn mang 4 ý nghĩa vô cùng quan trọng. Thứ nhất, phán quyết của Tòa đã góp phần thượng tôn pháp luật, làm phong phú thêm các án lệ trong quá trình thực tiễn xét xử của Tòa Trọng tài quốc tế, là bước phát triển quan trọng của công pháp quốc tế. Thứ hai, phán quyết đã góp phần làm giảm các diện, loại hình tranh chấp, đặc biệt là tranh chấp trên Biển Đông.
Thứ ba, phán quyết góp phần trang bị cho các nước ở khu vực những lập luận sắc bén, kể cả về lịch sử, pháp lý trong quá trình bảo vệ chủ quyền, đồng thời tăng cường nhận thức chung của các nước ở khu vực cũng như trên thế giới về cách giải thích, áp dụng đối với Luật biển. Cuối cùng, đây là bước tiến quan trọng góp phần vào hòa bình, ổn định ở khu vực và trên thế giới.
Để lắng nghe cụ thể những phân tích của TS Trần Việt Thái, mời quý vị theo dõi qua video dưới đây:
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!