Ở Làng Mọc, Giáp Nhất, Hà Nội, ai cũng biết một cụ ông đã từng là bạn tri kỉ của cố họa sĩ Bùi Xuân Phái và nhà văn Nguyễn Tuân, với nhiều đóng góp thầm lặng cho lối sống, văn hóa Hà Nội. Bằng kí ức, kỉ niệm ấu thơ và các tư liệu khảo cứu, ông đã ghi chép lại những sự việc, chứng tích xưa nay không còn tồn tại, góp phần dựng lại diện mạo của một Hà Nội thế kỉ 20.
Ông Nguyễn Bá Đạm nguyên là giáo viên dạy Sử. Kể từ khi nghỉ hưu, ông tập trung bút lực để viết sách và viết báo như một cách lưu giữ lại trên giấy những kí ức về một Hà Nội đã lùi vào quá khứ. Hai cuốn sách đầu tay "Thuở ấy Hà Nội" và "Hà Nội, những câu chuyện kể từ cuối thế kỉ 19-20" được giới khảo cứu Hà Nội đánh giá cao vì lối viết ngắn gọn, dễ hiểu nhưng có rất nhiều chuyện về Thủ đô ít ai biết đến.
Ông viết từ những sự việc nhỏ nhặt như cách quảng cáo một lối hát tuồng, lối bán dầu tây, nước mắm… đến những sự kiện làm xôn xao thành phố như phiên xử án Phan Bội Châu, vua Thành Thái dự khánh thành cầu Đume, người Tàu chạy loạn quân Nhật. Bên cạnh đó còn có những trang sách ghi lại các sự kiện mà ông tận mắt chứng kiến như đám cưới và đám ma Vũ Trọng Phụng, hay kỷ niệm gắn bó với nhà văn Nguyễn Tuân và danh họa Bùi Xuân Phái.
Sinh thời, nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc từng nhận xét: "Ngoài 90 tuổi mà bác vẫn cần mẫn viết để giúp bạn đọc ngày nay hiểu về ngày xưa, biết về một đô thành đi đầu trong quá trình chuyển hóa từ một đô thị trung cổ sang đô thị hiện đại ở đất Bắc. Tôi cũng đã có 50 - 60 năm nghiên cứu Hà Nội, song có những điều mà chỉ khi đọc Thuở ấy Hà Nội tôi mới thấu hiểu".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!