Tiến độ triển khai chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc, miền núi

PV: Xin cảm ơn Bộ trưởng tham dự chuyên mục Dân hỏi Bộ trưởng trả lời. Thưa Bộ trưởng, năm 2013 Chính phủ ban hành nhiều chính sách mới để hỗ trợ đồng bào vùng dân tộc và miền núi. Nhưng trên thực tế, đời sống của đồng bào vẫn còn nhiều khó khăn. Xin Bộ trưởng cho biết, những bất cập trong triển khai những chính sách mới ban hành? Tiến độ thực hiện những chính sách này như thế nào? Liệu đồng vốn hỗ trợ có thể đến tay đồng bào nghèo khi vẫn còn nhiều khó khăn như trên?

‘Bộ trưởng Hoàng Seo Phử:

Năm 2013, chúng tôi đã trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ ban hành một số chính sách mới.

Cụ thể là Chiến lược Công tác dân tộc, Chương trình Hành động về công tác dân tộc của Chính phủ đến năm 2020, Chính sách 135 - Đây là chính sách đã thực hiện nhiều năm qua giai đoạn 1, giai đoạn 2 và trở thành thương hiệu trong nước và quốc tế.

Trên thực tế, Chương trình 135 giúp đồng bào các dân tộc thoát khỏi đói nghèo, là công cụ có ý nghĩa trong xây dựng nông thôn mới.

Ngoài ra, chúng tôi xây dựng một số chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc miền núi, có tác dụng giúp đồng bào tiếp cận chính sách của Đảng, Nhà nước để có điều kiện tổ chức sản xuất, đào tạo nguồn nhân lực.

Tuy nhiên, những chính sách này đang có những bất cập nhất định. Cụ thể, nhiều chính sách được xây dựng từ trước, một số chính sách lạc hậu nhưng chưa có sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Sự phân công quản lý điều hành các chương trình còn có sự chồng chéo trong phân công trách nhiệm. Bố trí nguồn lực bị thiếu hụt, không đủ nguồn lực cho các chính sách để cấp có thẩm quyền quyết định. Kể cả một số chính sách có quyết định và hiệu lực thi hành nhưng việc bố trí ngân sách đạt tỷ lệ thấp. Ví dụ chính sách hỗ trợ về đất ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt cho đồng bào dân tộc năm 2013 không được bố trí vốn.

Chương trình 135 năm 2013 đạt mức thấp. Chương trình về nước sinh hoạt, đất sản xuất cho người nghèo, vùng đặc biệt khó khăn chưa bố trí được vốn. Những bất cập này có nguyên nhân khách quan và chủ quan, cộng thêm một số khó khăn của thiên tai, lũ quét làm cho đời sống đồng bào đã khó khăn càng khó khăn thêm.

PV: Thưa Bộ trưởng, nguồn vốn cũng là vấn đề tương đối nan giải hiện nay. Theo Bộ trưởng, mức hỗ trợ nhiều hơn bây giờ như thế nào? Ví dụ hiện nay một xã, hay một huyện cần được hỗ trợ thế nào để đảm bảo nâng cao đời sống cho đồng bào vùng sâu, vùng xa?

Bộ trưởng Hoàng Seo Phử: Về mức hỗ trợ cho đồng bào dân tộc, với điều kiện chung của đất nước, chúng ta đang có tính toán cho phù hợp. Tuy nhiên, so với nhu cầu thì mức hỗ trợ cho đồng bào dân tộc, đặc biệt đồng bào ở vùng khó khăn còn thấp. Ví dụ, hỗ trợ trực tiếp cho đồng bào dân tộc so với mức độ trượt giá hiện nay rất thấp.

PV: Chúng ta đang hoàn toàn dựa trên nguồn trợ cấp của Nhà nước, Chính phủ. Ngoài nguồn vốn đó, chúng ta có thể huy động nguồn vốn từ xã hội hóa của các doanh nghiệp hay tổ chức quốc tế. Là người đứng đầu Ủy ban Dân tộc, Bộ trưởng có chính sách nào để huy động nguồn vốn này?

Bộ trưởng Hoàng Seo Phử: Với quan điểm tất cả vì người nghèo, vì nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, chúng tôi đã rất tích cực, chủ động.

Thứ nhất là, triển khai hiệu quả các chính sách được ban hành; phối hợp với các Bộ, ngành tháo gỡ khó khăn cho các địa phương. Đặc biệt, sớm trình cấp thẩm quyền khắc phục, bổ sung nguồn lực tháo gỡ khó khăn. Ví dụ một số chính sách đạt tỷ lệ thấp như định canh định cư, hỗ trợ việc làm cho đồng bào dân tộc mới đạt trên 30%; chính sách đất ở đất sản xuất cho đồng bào mới đạt 7% trong dự kiến năm 2014.

Đứng trước khó khăn của nguồn lực trong nước, vấn đề xã hội hóa, huy động nguồn lực từ bên ngoài hết sức quan trọng và có ý nghĩa to lớn cùng với ngân sách Nhà nước hỗ trợ cho đồng bào dân tộc.

Về vấn đề này, quan điểm đặt ra là phải sử dụng hiệu quả nguồn lực trong nước. Tận dụng hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế. Đặc biệt, đây là kênh qua nhiều năm chỉ đạo phát huy tốt như chương trình 135 đều có sự hỗ trợ các tổ chức quốc tế, của Liên Hợp Quốc.

Vừa qua, được sự ủy quyền của Thủ tướng, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, tôi đã ký Hiệp định đầu tư tài trợ của Chính phủ Ireland cho Chính phủ Việt Nam, trị giá 15 triệu euro trong giai đoạn 2013-2015.

Đây là nguồn lực chỉ dành cho 8 tỉnh khó khăn nhất của đất nước. Nhưng dù sao, mỗi năm có trên 100 tỷ hỗ trợ cho các tỉnh khó khăn này. Từng bước chúng ta có thêm nguồn lực từ các tổ chức quốc tế.

Thứ hai là kêu gọi ủng hộ của cộng đồng, các nhà từ thiện trong nước và quốc tế, cũng như phát huy nội lực các địa phương, người dân để làm sao có thêm nguồn lực để triển khai tốt nhất các chính sách của Đảng, Nhà nước cũng như việc xây dựng nông thôn mới, để đồng bào các dân tộc chủ động sớm thoát khỏi đói nghèo.

Chúng tôi cũng hết sức tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát, xử lý nghiêm cá nhân sử dụng nguồn lực trong nước và quốc tế vi phạm để đảm bảo các nguồn lực này đến tay người thụ hưởng chính sách.

PV: Vấn đề quan trọng nhất là để nguồn vốn hỗ trợ từ Chính phủ và các tổ chức nước ngoài đến tay đồng bào dân tộc, miền núi. Theo Bộ trưởng, đến thời điểm này, những đồng vốn này đã đến tay người dân chưa, tránh lãng phí, thất thoát hay chưa?

Bộ trưởng Hoàng Seo Phử: Năm 2014 có 2 chương trình thì cơ bản các nguồn lực đảm bảo theo kế hoạch. Có 3 chương trình, trong đó có chương trình 135, nguồn lực bố trí vẫn thiếu hụt. Chương trình về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt đạt thấp bố trí kế hoạch vốn đạt 7,7%.

Trước tình hình khó khăn, nên nguồn lực bố trí của các tổ chức quốc tế sẽ được triển khai trong năm 2014.

Trong tháng 12 này, chúng tôi chỉ đạo triển khai ở các địa phương, cùng với các chương trình của Nhà nước, năm 2014 sẽ đến tận tay người dân. Chúng tôi cũng xin lưu ý, nguồn vốn ít ỏi như vậy, nên phải sử dụng hiệu quả, tránh tư tưởng trông chờ ỷ lại vào sự bao cấp của Nhà nước cũng như của người khác.

PV: Thưa Bộ trưởng, một cán bộ ở địa phương gửi thư đến chương trình cho rằng, nâng cao đời sống của đồng bào dân tộc, miền núi phụ thuộc nhiều vào phát triển tiềm năng sản xuất hàng hóa từng vùng. Ủy ban Dân tộc có đề xuất chính sách gì để khai thác tiềm năng, thế mạnh này?

Bộ trưởng Hoàng Seo Phử: Điều này rất là đúng. Để phát triển được, mỗi địa phương, vùng có lợi thế riêng. Các dân tộc có truyền thống và tập quán riêng biệt. Nên việc xây dựng chính sách trên cơ sở khai thác triệt để, hiểu biết được yếu tố đó để xây dựng chính sách phù hợp.

Chúng tôi đang chỉ đạo, ngoài các chính sách chung cho cả nước, đối với từng vùng phải có chính sách cho vùng miền.

Chúng ta đang có chính sách hỗ trợ cho một số dân tộc đặc biệt khó khăn, ít người. Quan điểm là phải căn cứ vào tình hình thực tế của mỗi vùng, miền để có chính sách phù hợp.

PV: Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Mời quý độc giả theo dõi video chi tiết: