Nghệ An: Trẻ 6 tháng tuổi mắc viêm não mô cầu

Ngày 26/4, Khoa Bệnh Nhiệt Đới - Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An tiếp nhận bệnh nhi L.B.Th. (6 tháng tuổi, trú tại Quế Phong, Nghệ An) với các triệu chứng rõ ràng của bệnh viêm não mô cầu: sốt cao liên tục, bỏ bú, nôn ói và xuất hiện các nốt ban đỏ khắp người.

Bác sĩ Nguyễn Văn Sơn - Trưởng khoa Bệnh Nhiệt Đới cho biết: "Đây là ca bệnh đầu tiên được phát hiện tại Khoa Bệnh Nhiệt Đới, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An trong năm nay. Bệnh do vi khuẩn não mô cầu gây ra và lây lan qua đường hô hấp. Bệnh diễn biến cấp tính, nguy cơ tử vong cao".

Nhiễm não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria Meningitidis. Đây là loại vi khuẩn trú ở vùng hầu họng, khi có điều kiện thuận lợi sẽ gây bệnh cho con người. Nốt tử ban (nốt ban đỏ) lan khắp người là biểu hiện cụ thể của bệnh viêm màng não do mô cầu.

Bác sĩ đang kiểm tra sức khỏe của bệnh nhi

Chị L.T.H (mẹ bệnh nhi Th.) chia sẻ: "Cháu sốt cao, gia đình đưa cháu đi khám ở xã thì họ nói chuyển lên tuyến tỉnh. Vào đây mới biết cháu bị viêm não và gia đình cũng không biết bệnh nguy hiểm".

Nhóm tuổi dễ mắc bệnh não mô cầu

Nhiễm não mô cầu có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Hai nhóm tuổi thường dễ bị nhiễm là trẻ em từ 6 tháng đến 3 tuổi và nhóm thanh thiếu niên 14 - 20 tuổi.

Yếu tố thuận lợi làm bệnh dễ lây lan

Vi khuẩn thường dễ lây lan và gây bệnh cho con người khi gặp những yếu tố thuận lợi sau:

- Thời tiết khí hậu lạnh và khô làm vi khuẩn tăng sinh nhanh, gây bệnh cho con người. Ở các nước ôn đới, bệnh thường xảy ra vào cuối mùa đông và đầu mùa xuân. Các nước thuộc khu vực nhiệt đới như Việt Nam, Thái lan, Campuchia…, bệnh thường gia tăng đột biến khi có sự thay đổi đột ngột của thời tiết như thời điểm cuối mùa khô, đầu mùa mưa.

- Mật độ dân cư đông đúc chật chội như nhà trẻ, trường học, ký túc xá sinh viên, trại lính tân binh… càng dễ lan truyền dịch bệnh não mô cầu. Ở thành thị thường dễ bị bệnh hơn vùng nông thôn.

- Điều kiện sinh sống ẩm thấp, chật chội và kém vệ sinh cũng làm bệnh dễ lây lan.

- Một số vụ dịch do nhiễm não mô cầu trên toàn thế giới đã ghi nhận một số trường hợp nhiễm não mô cầu có tiền căn tắm ở các hồ bơi cộng cộng.

Dấu hiệu sớm nhiễm não mô cầu

Viêm màng não do não mô cầu diễn biến nhanh trong vòng 24 giờ với các biểu hiện như: sốt cao, đau đầu, nôn ói, chóng mặt, hôn mê. Vi khuẩn có thể tấn công và bất kỳ cơ quan nào của cơ thể để gây bệnh. Dấu hiệu và triệu chứng đặc hiệu của bệnh tùy thuộc vào cơ quan bị vi khuẩn xâm chiếm như hệ hô hấp, hệ thần kinh trung ương, hệ tiết niệu sinh dục, máu, da… Hai bệnh cảnh thường gặp là viêm màng não và nhiễm trùng huyết do não mô cầu với những biểu hiện đặc hiệu như sau:

- Viêm màng não do não mô cầu: Sốt cao đột ngột 39-40 độ C; Đau đầu dữ dội (trẻ quấy khóc rất nhiều); Nôn và buồn nôn (trẻ kém ăn, bỏ ăn, bỏ bú, người mệt mỏi, lừ đừ); Dấu hiệu cổ cứng đặc trưng cho tình trạng viêm màng não (do bác sĩ khám và xác định). Trẻ dưới 1 tuổi có thể thấy thóp phồng lên bất thường.

- Nhiễm trùng huyết do não mô cầu: Sốt cao 39-40 độ C, ớn lạnh, rét run, đau đầu, nôn ói, đau khớp, đau cơ đặc biệt đau nhiều ở sống lưng và hai chân. Khoảng 75% trường hợp bệnh nhân có xuất hiện nốt tử ban trong vòng một hai ngày sau sốt (nốt tử ban là nốt có màu đỏ hoặc tím thẫm, kích thước có thể 1-2 mm đến vài cm, có khi hoại tử vùng trung tâm. Nốt tử ban có thể ở khắp người nhưng tập trung chủ yếu ở nách, hông, quanh các khớp như khuỷu, gối, cổ chân. Đôi khi nốt tử ban có dạng bóng nước hoặc lan rộng ra).

Phòng ngừa nhiễm não mô cầu ở trẻ em

- Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ tốt: Khuyến khích trẻ lớn và người lớn súc miệng thường xuyên bằng dung dịch nước muối loãng (nước muối sinh lý), rửa tay sạch sẽ đúng cách, mang khẩu trang y tế khi đến nơi công cộng, che miệng lúc ho, hắt hơi…

- Giữ vệ sinh nơi sinh sống, tạo môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, phân tán tập thể quá đông đúc và giữ khoảng cách tối thiểu an toàn giữa các giường ngủ là 1,5 m để hạn chế lây truyền bệnh.

- Tiêm chủng là một trong những phương pháp phòng bệnh hiệu quả chủ động bằng thuốc chủng ngừa não mô cầu sẵn có tại Việt Nam. Vaccinw chủng ngừa não mô cầu chứa các kháng nguyên nhằm kích thích cơ thể tạo kháng thể chống lại vi khuẩn gây bệnh. Hiệu quả bảo vệ của vaccine phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu lên đến 90%.

Thời điểm tiêm vaccine phòng ngừa bệnh viêm não mô cầu:

- Vaccine viêm não mô cầu AC – phòng ngừa bệnh não mô cầu do tuýp A và tuýp C: tiêm mũi đầu tiên cho trẻ từ 2 tuổi trở lên (hoặc cho trẻ trên 6 tháng tuổi đã có tiếp xúc với người bệnh). Sau đó cần tiêm nhắc sau mỗi 3 – 5 năm.

- Vaccine viêm não mô cầu BC – phòng ngừa bệnh não mô cầu do tuýp B và tuýp C: tiêm cho trẻ từ 6 tháng trở lên. Bé cần tiêm 2 mũi, mũi 2 cách mũi tiêm đầu 6 – 8 tuần.

Hiện nay vaccine ngừa viêm não mô cầu là vaccine dịch vụ, chưa được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng. Do vậy, tỷ lệ tiêm ngừa vaccine này chưa cao. Trong khi đó, không cần phải nằm trong khu vực có dịch bệnh, người dân đặc biệt là trẻ nhỏ có thể mắc bệnh bất cứ lúc nào. Do trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã xuất hiện bệnh nhân mắc bệnh viêm não mô cầu, nên người dân, nhất là các bậc phụ huynh, giáo viên trường mầm non, tiểu học cần quan tâm đến con trẻ. Nếu con trẻ xuất hiện các triệu chứng trên thì phải đưa ngay đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời; Đồng thời có biện pháp cách ly trẻ bệnh để không lây lan bệnh trong cộng đồng.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!