Nghiên cứu thuốc đồng thời chữa được tiểu đường tuýp 2 và béo phì

Các nhà nghiên cứu từ Đức, Thụy Sĩ và Mỹ đã tiến hành các thí nghiệm trên chuột để nuôi hy vọng về một loại thuốc có thể sử dụng để điều trị được hai bệnh tiểu đường tuýp 2 và béo phì. Trọng tâm ở đây là hai chất truyền tin là polypeptide ức chế dạ dày (GIP) và peptide-1 giống glucagon (GLP-1).

GIP và GLP-1 được tạo ra trong đường tiêu hóa và đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh trọng lượng cơ thể và lượng thức ăn hấp thụ. Một nghiên cứu về tác dụng của chúng hiện đã được công bố, cung cấp các gợi ý để phát triển các loại thuốc điều trị bệnh béo phì và bệnh tiểu đường tuýp 2.

GIP hoạt động trên các thụ thể của hệ thống thần kinh trung ương nằm trong não, kích thích giải phóng insulin và làm giảm mức đường huyết. Nhưng chính xác nó hoạt động như thế nào cho đến nay vẫn chưa được làm rõ.

Tác giả Qian Zhang và nhóm của cô đã sử dụng 2 loại chuột khác nhau để làm thí nghiệm: chuột hoang dã bình thường và chuột lai tạo đặc biệt thiếu thụ thể GIP trong não. Các nhà nghiên cứu đã tiêm GIP cho cả 2 loại.

Người ta thấy rằng trọng lượng cơ thể và lượng thức ăn đã giảm ở chuột hoang dã, cho thấy rằng hoóc môn này có tác dụng điều chỉnh sự thèm ăn. Ngược lại, lượng thức ăn vẫn giữ nguyên ở những con chuột thí nghiệm đặc biệt thiếu thụ thể GIP. Trọng lượng cơ thể của chúng chỉ giảm ở mức tối thiểu.

Các nhà nghiên cứu cũng xem xét hoạt động não của những con chuột. Christian Wolfrum của Viện Nghiên cứu ETH Zurich cho biết: "Sau khi tiêm GIP, hoạt động tế bào thần kinh tăng lên rõ ràng trong khu vực của vùng dưới đồi liên quan đến việc kiểm soát sự thèm ăn".

Đối với việc điều bệnh tiểu đường tuýp 2, GLP-1 đóng một vai trò quan trọng. Nó tăng cường giải phóng insulin phụ thuộc vào glucose từ các tế bào của tuyến tụy. Bệnh nhân tiểu đường không tự sản xuất đủ insulin và phải tiêm thường xuyên, vấn đề là GLP-1 bị phân hủy trở lại rất nhanh trong cơ thể và phải liên tục sản xuất lại. Một giải pháp cho vấn đề này đã có từ năm 2005 là một loại thuốc có tên Exenatide của hãng dược AstraZeneca.

Loại thuốc này chứa một thành phần hoạt chất có nguồn gốc từ nước bọt của một loài thằn lằn có nọc độc ở khu vực Bắc Mỹ. Nó hoạt động theo cách tương tự như GLP-1 nhưng không bị cơ thể phân hủy nhanh chóng.

Do đó, thành phần hoạt chất là một "chất chủ vận". Điều này có nghĩa là nó bắt chước hoạt động của hoóc môn tại một thụ thể và kích thích thụ thể đó theo cách tương tự.

Một phương pháp tương tự sử dụng chất chủ vận GLP-1 và GIP đã được các nhà nghiên cứu tại Helmholtz Zentrum München cùng với các đồng nghiệp từ Đại học Indiana thực hiện. Họ đã kết hợp hai hoóc môn trong một phân tử duy nhất hoạt động và kích thích cả hai thụ thể GIP và GLP-1.

Chất chủ vận kép này đồng thời làm giảm trọng lượng và cải thiện mức đường huyết. Hợp chất này hiện đã được đưa vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III. Nó đã được chứng minh rằng thuốc kết hợp làm giảm trọng lượng cơ thể nhiều hơn chỉ một phân tử làm khi hoạt động tại thụ thể GLP-1.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!