Nhiều thành phố châu Phi đang bị muỗi truyền bệnh sốt rét châu Á đe dọa

Loài muỗi mang mầm bệnh sốt rét châu Á này đặc biệt thích nghi với môi trường đô thị, trong khi muỗi mang bệnh sốt rét ở châu Phi thường xuất hiện ở các khu vực nông thôn.

Sốt rét là một bệnh do ký sinh trùng (Plasmodium falciparum hoặc vivax) gây ra, lây truyền chủ yếu bởi khoảng 40 loài muỗi. Khoảng 400.000 người đã chết trong năm 2018, chủ yếu là trẻ em, đặc biệt là ở châu Phi. Tại châu lục này, một trong những loài muỗi chính gây sốt rét là Anopheles gambiae, có biệt danh là loài động vật nguy hiểm nhất trên Trái đất, nhưng nó không thích những vũng nước ô nhiễm ở các thành phố và chưa "học cách" đẻ ấu trùng vào các hồ chứa nước sạch đô thị.

Trong nghiên cứu mới được xuất bản bởi tạp chí khoa học Mỹ Pnas, nhà côn trùng học Marianne Sinka, làm việc tại Đại học Oxford, đã lập bản đồ về sự phát triển của một loài khác, đó là muỗi Anopheles Stephensi, có nguồn gốc từ châu Á. Loài muỗi này đã học cách sinh sản ở các hồ chứa nước trong các thành phố, đặc biệt là những hồ chứa bằng xi măng và gạch. "Nó là loài duy nhất đã thành công trong việc xâm nhập các khu vực đô thị trung tâm" - nhà khoa học Marianne Sinka nói. Loài muỗi Stephensi này đã gây ra đợt bùng phát đầu tiên ở Djibouti vào năm 2012, một thành phố mà bệnh sốt rét hầu như không tồn tại. Kể từ đó, nó đã xuất hiện ở Ethiopia, Sudan và nhiều nơi khác.

Cần kiểm tra thường xuyên nguồn nước sinh hoạt để tránh trở thành nơi sinh sản cho muỗi. Ảnh WHO

Bà Marianne Sinka đã sử dụng một mô hình để dự đoán những nơi ở châu Phi có môi trường thích hợp nhất cho sự ra đời của loài muỗi "nhập khẩu" này. Đó là những nơi có mật độ dày, nóng và tất nhiên có đủ lượng mưa. Nghiên cứu kết luận rằng 44 thành phố "thích nghi cao" với loài côn trùng này và 126 triệu người châu Phi hiện đang gặp nguy hiểm, chủ yếu ở khu vực xích đạo. Theo Bà Marianne Sinka, 40% người sống ở các khu vực thành thị có thể dễ bị tổn thương và bị nhiễm bệnh sốt rét, điều đó sẽ rất nghiêm trọng.

Làm thế nào để được bảo vệ trước loài muỗi này? Theo nhà nghiên cứu Sinka, tốt hơn hết là mọi người nên lắp lưới chống muỗi trên cửa sổ, tẩm thuốc diệt côn trùng lên tường và phủ lên người. Nhưng biện pháp cần thiết nhất là nhắm vào ấu trùng. Chẳng hạn như, chúng ta cần loại bỏ những nơi nước đọng cũng như đóng chặt bất kỳ bể chứa nước nào. Đây là điều đã làm được ở Ấn Độ.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!