Vụ việc gần 600 người Việt Nam bị tạm giữ tại khu lều bạt ở Moscow và chờ trục xuất về nước là minh chứng rõ ràng cho thực tế đáng buồn này. Đối với họ “Giấc mơ về xứ Bạch Dương” chỉ là những chuỗi ngày chui lủi và trốn chạy.
Giấy thông hành là thứ tài sản duy nhất còn sót lại của Thân Văn Hậu, xã Tiền Phong, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang sau 5 năm làm việc tại Nga. Năm 2007, Thân Văn Hậu ký hợp đồng với một công ty chuyên về xuất khẩu lao động để sang Nga làm việc với ngành nghề chính là thợ xây trong vòng ba năm (từ 2007-2010), thời gian này, ngoài tiền chi tiêu, mỗi năm Hậu cũng gửi về cho gia đình chừng vài chục triệu đồng - số tiền tuy không lớn nhưng cũng đủ để gia đình trang trải nợ nần, đồng thời sắm sửa ít vật dụng trong nhà.
Tuy nhiên, sau khi hết hợp động lao động, thay vì phải quay trở về nước, Hậu đã ở lại, cư trú trái phép tại nước bạn. Khi không có giấy tờ hợp pháp, Hậu làm việc nay đây mai đó, chỉ mong đủ tiền sống nơi đất khách quê người. Nhớ lại quãng thời gian này Hậu cho biết, luôn nơm nớp lo sợ bị cơ quan chức năng sở tại bắt giữ đưa về nước.
‘ Anh Thân Văn Hậu (người cầm hoa) về nước với tài sản duy nhất là tấm hộ chiếu dùng một lần sau 5 năm làm việc tại Nga
Huyện Yên Dũng là một trong những địa phương có số lượng lao động đi xuất khẩu đứng nhất, nhì tỉnh Bắc Giang với khoảng 4.000 người, trong đó chủ yếu tập trung vào các thị trường trọng điểm như Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia. Riêng thị trường Nga, do việc người dân chủ yếu vẫn đi theo đường tự túc, hoặc cư trú bất hợp pháp tại nước bạn nên việc kiểm soát đối với chính quyền địa phương là rất khó khăn.
Theo số liệu thống kê, Nga hiện có khoảng 5 triệu lao động nhập cư làm việc bất hợp pháp, trong đó có không ít người đến từ Việt Nam. Theo ông Lê Văn Thanh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, cơ quan chức năng đã rất nhiều lần đưa ra lời khuyên đối với lao động Việt Nam khi muốn sang Nga hay những nước khác làm việc nên tìm hiểu kỹ thông tin về chính sách, quy định của pháp luật Việt Nam và nước đến làm việc. Tuy nhiên, đến nay tình trạng này vẫn diễn biến hết sức phức tạp.
Xuất khẩu lao động là chiến lược quan trọng và lâu dài, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng thu nhập, nâng cao đời sống nhân dân, tăng nguồn thu ngoại tệ cho đất nước. Tuy nhiên, với những vụ việc đáng tiếc tại Nga hay Hàn Quốc trong thời gian gần đây, hình ảnh thị trường xuất khẩu lao động Việt Nam đã bị ảnh hưởng nặng nề.