Chủ động phòng ngộ độc thực phẩm có độc tố tự nhiên

Trong đó có 22 vụ do độc tố tự nhiên chiếm 64,7% tổng số vụ, thức ăn nguyên nhân chủ yếu là nấm (chiếm 56,3%), còn lại là do các loại khác (sâu ban miêu, cóc, sắn cao sản, củ nâu, hoa chuông, cà độc dược, quả hồng trâu, củ thương lục). Đặc biệt, có 3 vụ gây tử vong là do sắn cao sản, quả hồng châu và nội tạng cóc, nạn nhân chủ yếu là các cháu nhỏ ở độ tuổi dưới 14.

100% các vụ ngộ độc do độc tố tự nhiên xảy ra tại hộ gia đình, 88% số vụ là người đồng bào dân tộc thiểu số. Triệu chứng điển hình của các vụ ngộ độc do độc tố tự nhiên nói trên là đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, có trường hợp suy thận.

Độc tố tự nhiên là độc tố có sẵn trong tự nhiên ở động vật và thực vật, triệu chứng lâm sàng chủ yếu khi ngộ độc là hội chứng thần kinh (buồn nôn, nôn, rối loạn cảm giác, vận động, đau đầu,..) kèm hội chứng tiêu hóa (đau bụng, tiêu chảy). Tỷ lệ tử vong do độc tố tự nhiên thường rất cao. Các vụ ngộ độc thường liên quan đến tính chất địa lý, mùa vụ khai thác, thu hái. Số lượng mắc thường ít, lẻ tẻ nhưng tỷ lệ tử vong lại cao.

Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm có độc tố tự nhiên, người dân cần chủ động lựa chọn những thực phẩm an toàn hoặc biết cách chế biến, loại trừ chất độc trước khi ăn. Dưới đây là khuyến cáo phòng ngộ độc một số thực phẩm có độc tố tự nhiên thường gặp:

- Không ăn cá nóc dưới bất kỳ hình thức chế biến nào kể cả đã đun chín, cá khô, sấy, hay làm mắm…

- Không ăn các loại rau, củ, quả rừng lạ, chưa biết rõ nguồn gốc; chỉ sử dụng nấm khi biết chắc chắn nấm ăn được; tuyệt đối không được ăn nấm lạ, nấm hoang dại. Không được ăn thử nấm, dứt khoát loại bỏ nấm khi còn nghi ngờ.

- Để tránh ngộ độc khoai tây, không nên mua hoặc chế biến thức ăn từ những củ khoai đã mọc mầm hay những củ có vỏ đã chuyển sang màu xanh.

- Vỏ củ cải trắng có độc tố furocoumarins. Để tránh ngộ độc khi ăn củ cải cần gọt bỏ sạch vỏ, nấu chín, nướng, gia nhiệt trong lò vi sóng, củ cải sẽ hết độc.

- Phơi khô, bảo quản tốt, tránh để các loại hạt ẩm mốc; không ăn những hạt đậu, lạc đã bị mốc, thâm đen.

- Xyanua là chất gây độc trong măng, do vậy, khi ăn măng tươi phải ngâm, rửa kỹ trong nước nhiều giờ và luộc bỏ nước nhiều lần trước khi chế biến. Trong sắn cũng có chất độc xyanua. Để loại bỏ chất độc, khi muốn ăn sắn phải bóc vỏ, ngâm nước lạnh nhiều giờ trước khi chế biến.

- Không uống mật cá. 

- Cóc hay được dùng làm thực phẩm bồi dưỡng cho người già và trẻ em, nhưng nhựa cóc, gan, mật cóc có độc tố rất mạnh, do đó ngộ độc do độc tố cóc tiên lượng rất nặng, tỷ lệ tử vong rất cao. Để phòng tránh ngộ độc độc tố có trong thịt cóc, người dân không nên ăn thịt cóc và các sản phẩm chế biến từ cóc.

- Tuyệt đối không sử dụng các loại cây, củ, con vật lạ để ngâm rượu...

Ngộ độc thực phẩm có độc tố tự nhiên có thể gây tử vong nhanh, nếu không được cấp cứu kịp thời. Vì vậy, khi có các biểu hiện ngộ độc sau khi ăn uống thực phẩm nghi có độc tố tự nhiên, cần nhanh chóng đưa người bị ngộ độc tới cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu, xử trí kịp thời.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!