Nhận biết các dấu hiệu trẻ chậm nói

Theo các bác sĩ Bệnh viện đa khoa Quốc tế Thu Cúc, trẻ chậm phát triển ngôn ngữ là khi ngôn ngữ của trẻ phát triển theo đúng trình tự, nhưng tốc độ chậm hơn. Còn trẻ chậm nói chỉ mang tính tạm thời và tình trạng này có thể mất đi nhờ thời gian hoặc sự trợ giúp của bác sĩ và gia đình.

Có khoảng 1/5 trẻ em nói hoặc sử dụng từ ngữ chậm hơn so với bạn bè cùng lứa tuổi. Sau đây là một số dấu hiệu trẻ chậm nói dựa theo từng mốc thời gian và độ tuổi phát triển của bé:

Trẻ từ 3 - 4 tháng tuổi

- Không có phản ứng với tiếng động mạnh.

- Không phát ra âm thanh gừ gừ.

- Đến 4 tháng trẻ có thể bắt đầu phát ra âm thanh gừ gừ nhưng không biết bắt chước các âm thanh.

Trẻ 7 tháng tuổi

- Không đáp ứng với tiếng động.

Trẻ 12 tháng tuổi

- Trẻ không tự giao tiếp với người khác (sử dụng âm thanh, cử chỉ hay lời nói).

- Không biết nói một từ nào như "mẹ" hay "bà".

- Miệng trẻ không bi bô, phát ra các phụ âm như "p" hoặc "b".

- Trẻ không biết làm các động tác như vẫy tay chào tạm biệt, lắc đầu để nói không hay chỉ tay khi con muốn một thứ gì đó.

- Trẻ không có phản ứng khi được gọi tên.

- Bé không nhận biết và phản ứng với các hành động của người lớn như "xin chào", "bai bai"…

Trẻ 15 tháng tuổi

- Trẻ không hiểu và phản ứng với các từ như "không", "dậy nào".

- Trẻ vẫn không nói được từ nào.

- Con không tự chỉ vào các đồ vật hay bức tranh khi được hỏi.

- Bé không tự chỉ tay hay "bi bô" vào các vật mà bé muốn.

Bé 18 tháng tuổi

- Không thể chỉ vào vài bộ phận của cơ thể (ví dụ đầu, mắt, mũi) khi được yêu cầu.

- Chưa thể nói được 6 từ.

- Không thể giao tiếp bằng bất cứ cách nào, kể cả khi cần giúp đỡ, không biết chỉ vào thứ mình muốn.

- Chưa nói được các từ đơn giản như "mẹ", "bế".

- Không hiểu các mệnh lệnh đơn giản, ví dụ "Đừng sờ vào!".

- Không đáp lại bằng lời nói hoặc cử chỉ khi được hỏi.

Trẻ từ 19 - 24 tháng tuổi

- Vốn từ chậm, bé chưa nói nổi đến 15 từ.

- Con không tự nói ra mà chỉ nhại lại lời của người khác.

- Bé không tự giao tiếp với mẹ hay người lớn như "mẹ bế", "uống sữa", "mẹ đâu rồi?"…

- Không biết bắt chước người khác.

- Bé không tự chơi một mình hay không biết giả vờ chơi búp bê.

- Ở độ tuổi này, khoảng 1/5 trẻ em có thể có dấu hiệu chậm nói. Nhiều trẻ trong số đó sẽ đuổi kịp các bạn khi lớn lên.

Trẻ 2 tuổi

- Bé không nói được những câu đơn giản có từ 2 - 4 từ.

- Không thể gọi tên vài bộ phận trên cơ thể.

- Không biết đặt các câu hỏi đơn giản như "đi đâu chơi?", "tại sao?".

- Bé không thể nhớ những thứ được lặp đi lặp lại nhiều lần như 1 câu chuyện ngắn…

Trẻ 3 tuổi

- Không biết ghép các từ thành câu ngắn như "con muốn ăn", "mẹ giúp con"…

- Bé không hiểu được những câu hỏi của người lớn như "có thích ăn cái này không?", "con muốn ăn cái này không?"…

- Bé thường xuyên lắp bắp, rất khó phát ra âm thanh hay từ ngữ, mặt bé nhăn nhó…

- Trẻ ít nói chuyện, tương tác với bố mẹ.

Trẻ 4 tuổi

- Chưa thể phát âm thành thục phần lớn các phụ âm.

- Chưa hiểu khái niệm "giống nhau" và "khác nhau".

- Không sử dụng đại từ "con" và "mẹ" đúng cách.

Nếu trẻ có các biểu hiện nêu trên, đầu tiên cha mẹ cần kiểm tra khả năng nghe và không nên chờ đợi để con vượt qua những khuyết điểm đó. Hãy đưa bé đi khám bác sĩ chuyên khoa nếu bạn có nghi ngờ về sự phát triển ngôn ngữ của con để bé được kiểm tra và có biện pháp can thiệp kịp thời mang lại những cơ hội tốt cho con trong cuộc đời.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!