Theo các bác sĩ Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP.HCM), các nguyên nhân có thể gây ra tiêu chảy sau bữa ăn được chia thành 2 nhóm chính: cấp, nghĩa là thời gian xảy ra ngắn và mạn, thời gian xảy ra kéo dài.
Các nguyên nhân gây ra tiêu chảy cấp sau ăn
Một vài tình trạng hoặc vấn đề có thể gây ra tiêu chảy cấp sau ăn. Thường các triệu chứng tiêu chảy sẽ mất đi sau một thời gian hoặc cũng có thể cần phải dùng thuốc. Các nguyên nhân này bao gồm:
Nhiễm virus: Nhiễm virus, ví dụ như viêm dạ dày, có thể gây ra tiêu chảy tạm thời và khiến cho đường tiêu hóa của bạn trở nên cực kỳ nhạy cảm. Tiêu chảy có thể kéo dài vài ngày, kể cả khi các triệu chứng khác không còn.
Không dung nạp Lactose: Những người có dị ứng với Lactose, một loại đường ở trong các sản phẩm từ sữa, có thể bị tiêu chảy nếu như dùng những thực phẩm có chứ lactose. Các triệu chứng của không dung nạp lactose bao gồm đầy hơi, co thắt cơ bụng, và tiêu chảy.
Ngộ độc thực phẩm: Cơ thể con người thực hiện rất tốt việc nhận biết được đã ăn những thứ không nên ăn. Khi cơ thể phát hiện được thức ăn xấu, nó sẽ cố gắng tống chúng ra ngoài ngay tức thì. Và do đó dẫn đến tiêu chảy hay nôn ói trong vòng vài phút sau khi ăn thực phẩm có chất độc.
Rối loạn hấp thụ đường: Tình trạng này rất giống với không dung nạp lactose. Cơ thể của một vài người không thể hấp thu đường lactose hay fructose một cách bình thường. Khi các đường này đi vào đường tiêu hóa, chúng sẽ gây ra tiêu chảy và một vài vấn đề khác ở đây.
Tiêu chảy ở trẻ nhỏ: Trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ sau khi uống nhiều nước trái cây có thể dẫn đến tiêu chảy. Hàm lượng đường cao ở những thức uống này có thể hút nước vào trong lòng ruột, từ đó dẫn đến phân lỏng hay tiêu chảy.
Ký sinh trùng: Các ký sinh trùng trong thức ăn có thể gây ra tiêu chảy. Loại ký sinh trùng gây ra tình trạng này thường gặp nhất là sán dây. Các triệu chứng, bao gồm tiêu chảy sẽ tiếp diễn cho đến khi ký sinh trùng được loại bỏ khỏi cơ thể hoặc bị triệt tiêu hết.
Quá liều magie: Nồng độ magie cao cũng có thể gây tiêu chảy. Tuy nhiên, để quá liều được khoáng chất này thì cũng hơi khó xảy ra, trừ trường hợp bạn sử dụng thực phẩm chức năng.
Nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy mạn sau ăn
Các nguyên nhân mạn tính gây ra tiêu chảy sau ăn là những bệnh cần được điều trị liên tục nhằm ngăn ngừa các triệu chứng của tiêu chảy sau bữa ăn. Các bệnh này bao gồm:
Hội chứng ruột kích thích (IBS): Là tình trạng gây ra nhiều vấn đề ở đường tiêu hóa. Bao gồm: tiêu chảy, đầy hơi, và co thắt ở bụng. Vẫn chưa rõ nguyên nhân gây ra IBS.
Bệnh Celiac: Bệnh tự miễn này gây tổn thương lên đường ruột mỗi khi bạn ăn Gluten. Gluten là chất đạm có trong hầu hết các sản phẩm từ lúa mì.
Viêm đại tràng vi thể: Tình trạng này làm cho đại tràng bị viêm. Ngoài tiêu chảy ra, các triệu chứng khác bao gồm đầy hơi và co thắt bụng. Tuy nhiên, viêm có thể có hoặc không hiện diện.
Rối loạn hấp thụ axit mật: Túi mật sản xuất ra dịch mật để giúp hệ tiêu hóa phân giải và tiêu hóa chất béo trong thức ăn. Nếu như những axit này không được tái hấp thụ một cách đúng đắn thì chúng có thể gây kích thích đại tràng dẫn đến phân lỏng hoặc tiêu chảy.
Cắt túi mật: Những người đã cắt túi mật thường bị tiêu chảy trong vài tuần hoặc vài tháng đầu sau phẫu thuật. Ở hầu hết các trường hợp, tiêu chảy sẽ tự ngưng, nhưng một vài người vẫn sẽ bị tiêu chảy mạn hoặc tiêu chảy mạn sau ăn sau khi phẫu thuật cắt túi mật.
Hội chứng Dumping: Biến chứng của phẫu thuật giảm cân thì không thường gặp, nhưng nó cũng có thể là nguyên nhân của tiêu chảy sau ăn. Với tình trạng này, dạ dày tống thức ăn ra rất nhanh sau khi ăn. Điều này dẫn đến việc kích thích phản xạ điều khiển nhu động ruột, từ đó xảy ra tiêu chảy.
Nếu bác sĩ chẩn đoán bạn bị tiêu chảy do hội chứng ruột kích thích hoặc tiêu chảy sau ăn, bạn nên hỏi kỹ thêm về việc có nguyên nhân nào khác có thể đang gây ra các triệu chứng của bạn hay không?
Làm gì để phòng ngừa?
Tránh các thực phẩm có thể kích thích tiêu chảy: Một vài loại thực phẩm có thể dẫn đến tiêu chảy. Nếu như bạn không chắc được chúng là những loại nào thì nên ghi chép lại. Viết lại những thứ bạn đã ăn khi bạn bị tiêu chảy. Chú ý kỹ những thực phẩm thường liên quan đến tiêu chảy như thực phẩm béo, xơ và các sản phẩm từ sữa.
Giữ vệ sinh an toàn thực phẩm: Ngăn ngừa các vi khuẩn bằng cách rửa sạch rau củ quả trước khi ăn, nấu chín thịt ở nhiệt độ phù hợp và bảo quản lạnh những thực phẩm cần được giữ lạnh.
Ăn khẩu phần nhỏ: Ăn 5 - 6 bữa nhỏ mỗi ngày thay vì 3 bữa lớn. Chia nhỏ khẩu phần có thể giúp hệ tiêu hóa làm việc tốt hơn và làm giảm các triệu chứng tiêu chảy.
Giảm stress: Trí óc có ảnh hưởng lớn lên hệ tiêu hóa. Nếu bạn bị stress hay lo lắng việc gì đó, bạn có thể làm khiến hệ tiêu hóa dễ bị rối loạn hơn. Học cách kiểm soát lo âu và stress rất có lợi cho sức khỏe tinh thần cũng như hệ tiêu hóa của bạn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Nếu phẫu thuật loại bỏ VA không đúng với chỉ định, loại bỏ VA quá sớm trẻ sẽ đối diện với nhiều rủi ro hơn là lợi ích.
VTV.vn - Sau một thời gian dài bị ngứa toàn thân, bôi thuốc da liễu không đỡ, 4 bà cháu trong một gia đình ở huyện Phù Ninh, Phú Thọ đi khám và phát hiện nhiễm ký sinh trùng ghẻ.
VTV.vn - Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng vừa tiếp nhận bệnh nhi 7 tuổi nhập viện nghi ngộ độc do ăn nấm hái trong vườn.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai vinh dự là bệnh viện tuyến tỉnh thứ 2 trong cả nước đạt chứng nhận kim cương trong điều trị đột quỵ do Tổ chức Đột quỵ thế giới (WSO) trao tặng.
VTV.vn - Bệnh nhân nữ 71 tuổi, ở Hưng Yên nhập viện trong tình trạng mệt nhiều, đau đầu.
VTV.vn - Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang vừa nội soi cấp cứu, gắp được dị vật là một đồng xu nằm ở thực quản của bé gái gần 3 tuổi.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi Trung ương vừa tiếp nhận bệnh nhi 3 tuổi (Thanh Hóa) bị ngộ độc chì nặng, nguy kịch, do cha mẹ cho dùng thuốc nam không rõ nguồn gốc để chữa bệnh động kinh.
VTV.vn - 7 người trong 3 hộ tại xã Bình An, huyện Lộc Hà có biểu hiện nổi mẩn đỏ, ngứa, gãi nhiều gây trầy xước da ở vùng bị côn trùng đốt như cánh tay, cằng chân, lưng, bụng…
VTV.vn - Mặc dù được công nhận loại trừ sốt rét vào cuối năm 2023, nhưng tỉnh Đồng Nai vẫn xuất hiện ca sốt rét ngoại lai.
VTV.vn - Bé T.K.M. (3 tuổi, trú tại Thái Nguyên) được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện A Thái Nguyên trong tình trạng có dị vật là một que xiên thịt sắc nhọn đâm xuyên lưỡi.
VTV.vn - Cơ sở này đã ngang nhiên quảng cáo và hành nghề trái phép trong lĩnh vực khám, chữa bệnh tại địa chỉ số 186 - 186A Cách Mạng Tháng Tám, Phường 10, Quận 3.
VTV.vn - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) vừa phẫu thuật lấy thành công khối sỏi san hô lớn cùng nhiều viên sỏi nhỏ tại thận phải cho một người bệnh nữ 48 tuổi.
VTV.vn - Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên vừa phẫu thuật cắt bỏ thành công bướu tuyến giáp khổng lồ cho nữ bệnh nhân N.T.Y., 64 tuổi.
VTV.vn - Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ vừa tiếp nhận và điều trị một bé gái 2 tháng tuổi, bị ho gà với diễn biến nặng.
VTV.vn - Thông tin từ Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Đồng Nai, vừa ghi nhận 2 ổ dịch dại trên chó tại huyện Trảng Bom và huyện Vĩnh Cửu.